Dili – Iha loron 8- 9 Agostu 2017, Irmaun nain rua, Bro. Ghislain ho Bro Francesco hala’o orasaun ho grupu 2, Grupu Formande  Inter-kongregasaun no loron tuir mai ho grupu foin-sa’e sira kuaze 100 mak partisipa orasaun nee, iha komunidade FMA Balide oras tuku  18:00 – 19: 00 kalan. Grupu  joven sira ne’e mai husi grupu joven Centek Comoro, foin-sa’e sira husi centro Computer Balide, Antigos/as alunos, no mos joven sira husi kongregasaun SCMM.

Iha introdusaun ba Taize ne’e,   Irmaun sira  hatudu filmajen kona ba Taize nia orijinidade. Taize ne’e mak fatin kiik ida iha rai França nia klaran.  Ema ne’ebé iha inisiativa dahukuk atu halo orasaun ne’e mak Irmaun Rojer.  Motivasaun ba orasaun ne’e mak atu kria unidade hodi harii rekonsialiasaun iha ita nia moris pesoál hodi sente Maromak nia presenza iha iha ita nia an, liu liu iha hakmatek nia laran hodi repete hananu badak sira husi orasaun taize nian ne’ebé lori ita atu kontempla Maromak iha ita nia hanoin nune’e bele hakmatek ita nia hanoin sira hodi senteNai Nia prezensa.  Fiar, Dame no rekonsiliasaun  mak  Liafuan tolu ne’ebé mosu iha Irmaun Rojer nian fuan  nune’e nia hakarak fahe fila fali ba ema sira, liu-liu ho sira ne’ebé besik nia.  Iha tinan 1986 Amo Papa João Paul II mos ba vizita fatin Taize ne’e hodi repete fali liafuan ne’ebé uluk Amo  Papa João XXIII  dehan   “ Ah Taize tempu ida furak tebes”  ita hotu liu taize hanesan  liu husi we matan ida. Joven adultu sira tinan tinan mai iha fatin taize  ida hodi halo  peregrine ba fatin Taize nian hodi halo enkontro ba semana ida ka rua.

Iha rai Taize ne’e joven barak ne’ebé  hamrook ba  Maromak hodi halo peregrine ba fatin ne’eba. Sira fahe esperensia barak kona ba orasaun ne’e.

Sasin sira husi Joven sira ne’ebé mak partisipa Taize:

• Buat ne’ebé halo ita haree hetan mak simplisidade iha fatin Taize nian, simplisidade ne’e laos material maibe relasaun ba malu, katak relasaun joven sira ba malu
• Joven sira hakarak ba fatin taize nian tanba sira rasik sente hamrook duni ba Maromak hodi ba buka orasaun hakmatek an nian

Iha taize halo ita nia relasaun ho Maromak diak  nune’e bele kria fila fali relasaun ho ema barak. Dala barak ita ema mos iha duvida barak ho fiar, maibe liu husi duvida sira mak ita bele deskobre Maromak nia prezensa iha silensiu nia laran.  Iha taize laos tanba tenke koalia barak iha orasaun nia laran maibe hodi silensiu ho dizeju atu hela hakmatek deit  mak dalan ida orasaun nian.

Iha orasaun  Taize kalan nian ne’e ,foin-sa’e sira nia partisipasaun bele dehan katak sira iha hakarak no  hamrook ba jestu orasaun ne’ebé Irmaun sira hato’o. sira hotu ho fuan tomak reza no hananu ho konsentrasaun. Iha reflesaun badak ne’ebé Irmaun Ghislain fahe kona ba Rekonsiliasaun, liu-liu  kona ba nia esperensia rasik kona ba rekonsiliasaun.  Nia dehan liafuan Perdua furak atu rona,maibe iha pratika susar liu. Nia fahe esperensia ho liafuan Rekonsilasaun ne’e hodi konta nia estoria badak ne’ebé dehan: hau iha maluk ida iha grupu laran ne’ebé nakar liu no halo nia la gosta liu no odio liu ema ne’e, maibe iha oportuniadade ida sira halibur hamutuk , iha kalan sira toba besik malu derepente  ema ne’e  besik ba irmaun ne’e hodi husu deskulpa ba nia kona ba ninia hahalok. Iha ninia reflesaun nia dehan katak maski ita labele maibe Maromak nia prezensa buka ita nia diak hodi halo diak no mos halo ita rekoñese ita nia an no frakeze sira. Momentu nee mak momentu agradese nian ba Maromak  ba diak hotu ne’ebé nia fo mai ita. Ikus liu taka ho orasaun ami Aman no hananu hahi nian too ida-idak fahe malu.

(Ines Bartolo Freitas)