Doben maun no biin-alin sira, bondia!

Ita hatene katak domingu hotu ita halo memória kona-ba Na’i nia moris-hi’as, maibé iha períodu ida-ne’e depoizde Páskua domingu so signifikadu ida nabilan liután. Iha Kreda nia tradisaun, iha domingu ne’e, ida uluk depoizde Páskua, hanaran “in albis”. Katak sá ida-ne’e nia signifikadu? Espresaun ne’e hakarak fó hanoin ritu ne’ebé ema sira ne’ebé simu batizmu iha Vijília Páskua nian kumpri. Ba ida-idak fó hatais mutin ida  – “alba”, “mutin” – atu hatudu dignidade foun Maromak nia oan sira-nian. Ohin mós sei halo ida-ne’e: ba labarik sira ne’ebé foin moris oferese ba sira hatais simbólika oan ida, enkuantu adultu sira hatais ida loos no própria nian, hanesan ita haree ona iha Vijília paskál. No hatais mutin ne’e, iha pasadu, ema hatais ba semana ida, to’o domingu ida-ne’e, no husi ne’e mak mai naran ‘in albis deponendis’, ne’ebé signifika domingu ne’ebé hasai hatais mutin. No nune’e, hasai tiha hatais mutin, neófitu sira hahú sira-nia moris foun iha Kristu iha Kreda.

Iha buat ida seluk. Iha Jubileu Tinan 2000 nian, S. João Paulo II estabelese katak domingu ida-ne’e dedika ba ‘Divina Misericórdia’. Loos duni, ne’e intuisaun furak ida: Espíritu Santu mak inspira buat ne’e. Fulan ruma de’it mak ita taka Jubileu estraordináriu Mizerikórdia nian no iha domingu ida-ne’e konvida ita ho fora atu foti hikas grasa ne’ebé mai husi Maromak nia mizerikórdia. Evanjellu ohin nian mak istória aparisaun Jezús moris-hi’as nian ba dixípulu sira halibur iha senákulu (kf Jo 20,19-31). S. João hakerek katak Jezús, depoizde kumprimenta ninia dixípulu sira, dehan ba sira: «Nu’udar Aman haruka ha’u, ha’u mós haruka imi». Dehan tiha ida-ne’e, nia halo jestu huu ba sira no hatutan: «Simu Espíritu Santu. Ba sira ne’ebé imi perdua sira salan, sira sei hetan perdua» (vv. 21-23). Ne’e mak sentidu mizerikórdia nian ne’ebé aprezenta iha loron Jezús nia moris-hi’as nian nu’udar perdaun salan sira-nian. Jezús Moris-Hi’as fó ba nia Kreda, nu’udar knaar dahuluk, nia rasik nia misaun atu lori ba ema hotu anúnsiu konkretu perdaun nian. Ne’e mak knaar dahuluk: haklaken perdaun. Sinál vizivel ninia mizerikórdia nian ida-ne’e lori ho nia dame fuan nian no ksolok enkontru nian ho Na’i.

Mizerikórdia iha Páskua nia roman husik ita haree forma loos ida koñesimentu nian. No ida-ne’e importante: mizerikórdia mak forma loos ida koñesimentu nian. Ita hatene katak ita koñese liuhusi forma barak. Koñese liuhusi sensu sira, koñese liuhusi intuisaun, koñnese liuhusi razaun no forma seluk tan. Di’ak, bele koñese mós liuhusi esperiénsia mizerikórdia nian, tanba mizerikórdia loke odamatan neon nian atu komprende didi’ak Maromak nia mistériu no ita-nia ezisténsia pesoál. Mizerikórdia halo ita komprende katak violénsia, rai-hirus, vingansa la iha sensu ida, no vítima dahuluk mak ema ne’ebé moris sentimentu sira-ne’e. tanba hasai ita husi ita-nia dignidade. Mizerikórdia loke mós fuan nia odamatan no permite atu esprime prosimidade liuliu ba ema sira ne’ebé mesak no emarjinadu, anba halo sira sente main-alin no oan sira husi Aman ida de’it. Ida-ne’e favorese rekoñesimentu kona ba sira hotu ne’ebé presiza konsolasaun no halo atu hetan liafuan adekuadu atu fó konfortu.

Maun no biin-alin sira, mizerikórdia hamanas fuan no halo nia sai sensivel ba maun-alin sira nia nesesidade sira ho partilla no partisipasaun. Mizerikórdia, kompromete ema hotu atu sai instrumentu justisa nian, rekonsiliasaun nian no dame nian. Ita keta haluha katak mizerikórdia mak xave ba moris fiar nian, no forma konkreta atu ita fó vizibilidade ba Jezús nia moris-hi’as.