Papa Francisco nia omilia iha Missa Kinta Santa (Prizaun Reclusione di Paliano/Frosinone-Italia )

«Jezús iha han-kalan, ho sira iha han-kalan ikus, no, Evanjellu dehan Nia, “hodi hatene katak oras  atu hakat husi mundu ne’e ba Aman to’o ona”. Nia hatene katak ema trai nia no katak kalan ne’e Judas sei saran nia. “Hadomi ninia ema sira, ne’ebé iha mundu, nia hadomi to’o rohan”. Maromak hadomi nune’e. No nia fó moris mai ita ida-idak, no nia orgullu ho ida-ne’e, no hakarak ida-ne’e tanba Nia iha domin. La’ós fasil, basá ita, tanba ita hotu maksalak, ita hotu iha limitasaun, defeitu sira, buat barak. Ita hotu hatene hadomi, maibé ita la’ós hanesan Maromak ne’ebé hadomi hodi la haree ba konsekuénsia sira, to’o rohan. No nia fó ezemplu: atu hatudu ida-ne’e, Nia ne’ebé “ulun”, nia ne’ebé Maromak, fase dixípulu sira nia ain. Buat ida fase ain mak lisan ida ema halo iha tempu ne’ebá, molok han meiudia no han kalan, basá la iha alkatraun no ema la’o iha rai-rahun sira. Atan sira mak halo ida-ne’e, ema sira ne’ebé sai atan mak halo, maibé Jezús halo kontráriu no Nia mak halo. Tanba ne’e, jestu ida atu simu ema ida iha uma, no mós han, mak fase sira-nia ain. Simaun lakohi atu nia halo, maibé Jezús esplika ba nia katak nune’e duni, katak Nia mai iha mundu atu serví, tau serví ita, atu sai atan mai ita, atu fó moris mai ita, atu hadomi to’o rohan.

Ohin, iha estrada, bainhira ami to’o, iha ema ne’ebé kumprimenta: “Papa mai, ulun. Ulun Kreda nian…”. Kreda nia ulun mak Jezús; ita keta halimar! Amu-Papa mak figura Jezús nian no ha’u hakarak halo hanesan buat ne’ebé Nia halo. Iha serimónia ida-ne’e, pároku fase sarani sira nia ain. Ne’e virajen ida: ida ne’ebé parese boot liu tenke halo serbisu nu’udar atan, maibé atu kuda domin. Atu kuda domin iha ita-nia leet, ha’u la dehan katak  imi tenke bá fase malu imi-nia ain sira: ne’e halimar ida. Maibé símbolu, figura sin: ha’u dehan bai mi katak se imi bele fó tulun ida, halo servisu ida, iha prizaun, ba maluk mane eh maluk feto, halo bá. Tanba ida-ne’e domin, ida-ne’e katak fase ain sira. No sai ema seluk nia atan sira. Dalai da dixípulu sira haksesuk malu entre sira, kona-ba sé mak boot liu, importante liu, No Jezús dehan: “Ida-ne’ebé hakarak sai importante, tenke sai ki’ik no ema hotu nia servidór”. No ida-ne’e mak Nia halo, ida-ne’e Maromak halo. Nia serví ita, nia servidór. Ita hotu, ema kiak sira, ita hotu! Maibé Nia boot, Nia di’ak. Nia hadomi ita nune’e nu’udar ita an rasik. Tanba ne’e, durante serimónia ne’e ita hanoin Maromak, hanoin ba Jezús. La’ós serimónia populár ida: ne’e mak jestu ida atu hanoin hikas buat ne’ebé Jezús fó. Hotu itha ida-ne’e, nia kaer paun no haraik mai ita Ninia isin; nia foti tua, no haraik mai ita Ninia raan. Nune’e mak Maromak nia domin. Ohin, ita hanoin de’it ba Maromak nia domin».