Orasaun : Responsavel husi Venilale

Apresenta Pe. João Gaspar, SDB

Loron: 11 Marsu 2017

TEMA : FAMÍLIA

FATIN : SDB – BAUCAU

ORADOR : Rev. Pe. João Gaspar, SDB

Objetivo : Tulun animadores sira atu konsiente kona papel no valor familia nian.

 

Input husi Padre

1. Komprimenta animadore sira no aprezenta topiku formasaun nian ba tinan 2017
2. Tinan 2017 ne’e nia,  formasaun ba leader ou animadores sira konsentra liu ba topiku rua ne’ebé importante. Topiku rua mak tuir mai ne’e :  “FAMÍLIA NO EUKARISTIA”.
3. Iha sorumutu ida ne’e sei kontempla hamutuk ou haklean hamutuk deit kona ba INSTITUISAUN ki’ik ida ne’ebé importante tebe – tebes.

Kona ba topiku : “FAMÍLIA” dehan katak importante teb – tebes. Nune’e reflesaun ne’e fahe ba pate tolu : “ FAMÍLIA, DEJAFIU FAMÍLIA OHIN LORON NO SAIDA MAK FAMÍLIA IDA BELE HALO ATU MORIS FAMÍLIA NIAN METIN BA NAFATIN”.

4. Dehan família ne’e importante tebe – tebes.

Tamba sa? Padre dehan: laiha ema ida ne’ebé  Maromak soe deit husi Lalehan tun mai rai.  Laiha ema ida ne’ebé mosu deit iha rai ne’e nia leten, la iha ema ida ne’ebé la moris iha família laran.

MAIBE, HUSI FAMÍLIA MAK ITA BELE HARI BUAT BARAK IHA MUNDU NE’E NIA LARAN: FAMÍLIA IHA MAK ITA: HARI NASAUN IDA, HARI SOSIEDADE IDA, HARI KREDA IDA, HARI KOMUNIDADE IDA, HARI INSTITUSAUN OI-OIN IHA ITA NIA MORIS, NO  HARI SOSIEDADE IDA HO NIA IDENTIDADE PROPRIO.

5. Nune’e ita resume hodi dehan katak: SE LA IHA FAMÍLIA LA IHA NASAUN, LA IHA KOMUNIDADE, LA IHA BAIRO, LA IHA IGREJA NO LA IHA INSTITUSAUN SIRA.
6. No molok atu hakat tan ba dook hodi kontinua kontempla kona ba família,

Ita presija halo klaro kedas katak: TEMA FAMÍLIA NE’EBÉ AGORA DAUDAUN ITA KONTEMPLA HAMUTUKNE’E, FAMÍLIA TUIR KREDA KATOLIKA NIAN. TAMBA FAMÍLIA TUIR RELIGIAUN SIRA SELUK LA HANESAN. EXEMPLO: MUSLUMANO: FAMÍLIA BA SIRA MAK: MANE IDA HO FEN BARA – BARAK.

TUIR KREDA FUNSAUN FAMÍLIA NIA IHA SOCIEDADE MAK SAIDA:

FORMA EMA IHA KOMUNIDADE, KOMUNIDADE BARA – BARAK EJISTE NE’E ULUK KNANAIN HAHU HO FAMÍLIA, HO DOMIN MAK GUIA KOMUNIDADE NE’E.

HOLA PARTE IHA FORMASAUN SOSIEDADE, SERVI MORIS: COOPERA HO MAROMAK IHA KRIASAUN. IKUS LIU HALO PARTE IHA MISAUN KREDA NIAN.

• NE’E DUNI ITA BELE HUSU, FAMÍLIA NE’E MAK SAIDA?
• FAMÍLIA MAK FATIN EMA MORIS, FATIN EMA HELA NO FATIN EMA BELE DEJENVOLVE NIA AN.
• FAMÍLIA MAK ESKOLA IDA

WAINHIRA ITA KOALIA KONA BA ESKOLA, BUAT PRIMEIRO NE’EBÉ MOSU IHA ITAT NIA HANOIN MAK PROSESU APRENDIJAJEN LOS KA LAE? PROSESU ATU APRENDE BUAT IDA, BUAT FOUN NO PROSESU ATU AKUMULA IHA ITA NIA AN ESPERIENSIA FOUN. SE NUNE’E FAMÍLIA MOS HANESAN.

FAMÍLIA MAK ESKOLA ULUK LIU NE’EBÉ OAN SIRA APRENDE LISAUN BASÍCO MOLOK BA ESKOLA FORMAL SIRA SELUK. LISAUN BASÍKU MAK HANESAN: REJA, KOMPRIMENTTA EMA SELUK, RESPEITA EMA BOOT SIRA, HAMTAUK NA’I MAROMAK, NE’E HOTU SIRA APRENDE IHA UMA MOLOK BA ESKOLA FORMAL.

(ISTORIA IDA KONA BA LABARIK IDA NE’EBÉ RONA NIA MAMA TEMI HELA DEIT “OH MY GOD”…) NIA LA HALUHA, NIA MOS REPETE HELA DEIT LIA FUAN NE’EBÉ NIA MAMA SEMPER KOALIA WANHIRA IHA HARIS FATIN. WANHIRA LABARIK NE’E BA ESKOLA MESTRA HUSU BA SIRA. ALUNOS SIRA IH NE’EBÉ MAK IMI APRENDE RONA KONA BA MAROMAK? IDA-IDAK HATAN TUIR SIRA NIA ESPERIENSIA, MAIBE IHA LABARIK IDA ENTRE SIRA NIA FOTI LIMAN NO HATAN BA MESTRA KATAK NIA APRENDE RONA KONA BA MAROMAK IHA HARIS FATIN, MESTRA HAKFODAK NO HUSU FALI BA LABARIK NE’E. SE MAK HANORIN Ó HANESAN NE’E? NIA HATAN BA MESTRA KATAK NINIA MAMA NE’E DADER – DADER NAFATIN HAKILAR IHA HARIS FATIN LARAN HO LIA FUAN: “O MY GOD – O MY GOD” NUNE’E LABARIK NE’E ASKE HATAN LA DUN ETIKA MAIBE NIA DEHAN  BUAT NE’EBÉ LOS.

 

DON BOSCO

DON BOSCO WAINHIRA SEI KI’IK …………….ISTORIA DON BOSCO NIAN MOS HANESAN. BUAT BARAK NE’EBÉ DON BOSCO HATENE, NIA HETAN ESPERIENSIA BARAK LIU HUSI NIA UMA LIU-LIU NIA APRENDE HUSI NINIA MAMA MARGARIDA. TAMBA NE’E MALUK FOINSA’E SIRA, SE ABAN BAINRUA IMI HARI FAMÍLIA, HARI UMAKAIN IDA IHA FUTURU, HARE BA KATAK IMI KRIA KONDISAUN NE’E IHA IMI NIA FAMÍLIA LARAN.

1. KREDA KATOLIKA SEMPRE REPETE LIAFUAN IDA NE’E WANHIRA KOALIA KONA BA FAMÍLIA. FAMÍLIA NU’UDAR INSTITU IDA. KREDA BOLU NU’UDAR INTITUSAUN LA’OS HANESAN INSTITUSAUN BOOT SIRA NE’EBÉ IHA MUNDU RAI KLARAN, LA HANESAN INSTITUSAUN SIRA SELUK IHA MUNDU RAI KLARN NE’E.

DEZAFIU NE’EBÉ FAMÍLIA OHIN LORON HASORU

INSTITUSAUN KI’IKNE’E OHIN LORON HETAN ATAKE BARAK HUSI MUNDU MODERNO OHIN LORON. HANESAN ITA HOTU HATENE:

1. INFLUENSA MUNDU OHIN LORON: DEJENVOLVIMENTU TEKNOLOGIA RAPIDO OHIN LORON, LORI MOS IMPAKTU BA IHA FAMÍLIA NIA MORIS. ITA RONA IHA ISU BARA-BARAK KONA BA FEN NO LAEN SOE MALU TAMBA DEIT……………FEN KA LAEN BALUN HADOMI LIU NONTON FILME DUKE TUR HAMUTUK HO FAMÍLIA NO KOALIA BA MALU.
2. DIVORSU KA FAHEMALU
3. MONDU OHIN LORON OFERESE MODELU FAMÍLIA FOUN: FETO HO FETO NO MANE HO MANE.

SAIDA MAK FAMÍLIA IDA TENKE HALO ATU MORIS FAMÍLIA NIAN METIN NAFATIN:

IHA ISTORIA IDA NE’BÉ HAU FIAR KATAK BELE TULUN IMI NO IMI BELE IHA ONA IMAGINASAUN OINSA IMI ABAN BAINRUA KA AGORA BELE TULUN OU BELE FAHE BA EMA SELUK KONA BA OINSA MOIS FAMÍLIA METIN NAFATIN MASKE IHA SOSIEDADE NE’EBÉ MUDA LALAIS LIU.

IHA FAMÍLIA MANE IDA NARAN HEBERT HO IDADE 104 NO FISHER HO IDADE 102. SIRA NAIN RUA NIA FAMÍLIA SIRA FAHE SIRA NIA ESPERIENSIA BA PUBLIKU, NO SIRA NIA ESPERIENSIA BELE TULUN IMI IHA UTURU NUNE’E MOS IMI BELE FAHE BA EMA SELUK ATU BELE SALVA FAMÍLIA BAR-BARAK. SIRA NIA SEGREDU MAK TUIR MAI NE’E: ATU BELE METIN IHA MORIS FAMÍLII A NIAN BUAT NE’EBÉ TENKE HALO MAK:

1. KOMPRIENDE MALU
2. KOMUNIKSAUN
3. RENOVA NAFATIN LI FUAN “HAU HADOMI Ó” LOR-LORON

NO TUIR  SAGRADA ESKRITURA ATU FAMÍLIA IDA TENKE IHA MAK HANESAN:

1. USA TEMPU DIDIAK
2. HUSU GRASA HUSI MAROMAK
3. ESPIRITU SANTU MAK GUIA ITA NIA FAMÍLIA
4. TAU MAROMAK IHA SENTRU
5. TAMBA NE’E MALUK FOINSA’E SIRA, PERGUNTAS TUIR MAI NE’E BELE TULUN ITA HOTU ATU KONSIENTE DIDIAK KONA BA VALOR MORIS FAMÍLIA NIAN:

• HAU HADOMI HAU NIA FAMÍLIA KA LAE?
• SAIDA MAK HAU BELE HALO ATU TULUN HAU NIA FAMÍLIIA NE’EBÉ HETAN PROBLEMAS? (ISTORIA KONA BA HILARY KLINTON NIA OAN NIA INTERVENSAUN NO TULUN NIA INAN AMAN HODI LA FAHE MAMLU).

HAU IHA VONTADE KA LAE ATU TULUN HAU NIA FAMÍLIA SIRA NE’EBÉ IHA PROBLEMA.

(Aurea Freitas)