Dili – Ha’u-nia tempu ba Maromak, junioradu mak períodu votu temporáriu sira nian, no nia finalidade mak “prepara ema ba saran-an ida ne’ebé tomak ba Maromak no lao tuir Kristu, atu hala’o serbisu misaun nian. Maske iha nafatin karakter koko ‘ad tempus’, profisaun temporária iha ona, iha nia laran, ema nia intensaun tomak bazeia ba aliansa domin nian ho Maromak. Nune’e ho objetivu ida ne’e Madre Provinsiál TIN, Madre Alma halibur Irmán Juniora hamutuk 21, hodi fó formasaun. Fatin, salaun Sentru João Paolo II, hahu iha loron 03/02/2017 to’o loron 04/02/2017. Iha loraik Madre hahú orasaun ne’ebé tuir Gibran dehan katak “Ohin mak rekordasaun husi horsehik no aban mak mehi ohin nian. Hanesan domin ita labele muda tempu, ita labele fahe nia”. Domin husu atu tahan liu dezafiu tempu nian, ne’ebé bele provoka dispersaun, kole halo ita distraidu no ta’uk.  Atu ita nia domin “fresku” nafatin, hanesan loron primeira profisaun, Jezús dehan mai ita: Horik iha Ha’u, Nia husu mai ita ida-idak atu deskobre valór perseveransa no atu sai tasak liu husi fidelidade.

Iha  loron 04/02/2017, mak momentu formasaun espirituál nian ne’ebé hahú ho Lectio iha ne’ebé tulun ami hakarak asume moris ne’e, ami rasik mak aproveita tempu ne’ebé Maromak fó, liuhusi liberdade no responsablidade. Iha lectio Madre Alma prepara bazeia ba Leitura Qohelet 3, 1-13. Tuir Qohelet ema sabedoria nian ne’ebé moris iha tempu tranzisaun nian, entre kultura rua, no buat barak parese katak la iha ona valór no iha mudansa boot iha ema sira nia hahalok. Maibé maski nune’e nia la sai dezesperadu ka la sente dezilusaun ba mundu, hodi refere buat hotu ba Maromak. Iha lectio ne’e iha mós pergunta sira ne’e ne’ebé tulun ami atu reflete, la to’o de’it atu lee maibé halo ami hanoin fali ba tempu ida-idak ne’ebé liu ona no liuliu oinsá fó importánsia ba tempu prezente nian.

• Ha’u hatene fó valór ba tempu hotu ne’ebé ha’u hasoru? Ka, dala ruma, bainhira akontesimentu ruma la la’o tuir ha’u-nia hakarak, ha’u sai rebelde kontra Maromak?
• Ha’u bele halo oinsá atu sente Maromak nia prezensa iha tempu hotu, di’ak ka aat?

Iha sharing grupu nian barak mak bazeia ba Reflesaun ne’ebé Madre prepara,  la’o ho Qohelet fiar buat ida;  Maromak halo buat hotu di’ak no furak no liu-liu buat ne’ebé Maromak halo, Nia halo ba nafatin, maibé ema la dun komprende ninia moris nia signifikadu iha Maromak nia planu. Tanba tuir Qohelet dehan katak iha tempu lo’os ba buat hotu, maibé Maromak de’it mak hatene lolos, tempu ida ne’e ba saida. Ema ladún iha posibilidade atu komprende, husi hun to’o rohan, buat ne’ebé akontese ba nia no dala barak, nia konxiente bainhira buat hotu liu ona. Maibé nafatin marka hela istória ne’ebé bele konta, ho matan fiar tuir Qohelet Maromak rasik gia istória ne’e liuhusi tempu no liuhusi momentu ida-idak ne’ebé bele halo ema nia moris tuir Ninia planu. Maromak hein husi ema mak hala’o  nia empeñu, moris ho reponsablidade nu’udar resposta ba Maromak nia hakarak.

Depoizde lectio ami kontínua kedas ho serbisu ne’ebé Madre fó, bazeia ba Projetu Formativu  “Kuda Abut iha Aliansa”. Ami nia serbisu ne’e fahe ba grupu lima;  ami lao hamutuk ho tema Knaar sira dezenvolvimentu nian.

1. Haklean esperiénsia kona-ba nia-an rasik atu bele dezenvolve iha simu nia realidade rasik no ema seluk nian.
2. Fó folin ba nia rikusoin nu’udar feto ne’ebé tau iha fatin primeiru interioridade no matenek atu halo relasaun ba malu.
3. Dezenvolve konxiénsia ida ne’ebé klaru liután kona sentralidade Kristu nian iha moris rasik.
4. Hamoris liutan esperiénsia orasaun
5. Tradús valór sira espiritualidade saleziana nian iha prátika sistema preventivu ne’ebé nakonu ho dimensaun Eukarístika no Mariana.
6. Hadomi Komunidade nu’udar fatin ba dezenvolvimentu no realizasaun pesoál iha misaun edukativa.
7. Fó kontribuisaun rasik hodi konxiénte katak komunidade mak realidade ida iha kontinua konstrusaun.
8. Simu sentidu misaun hamutuk nian.
9. Dedika-an ho responsablidade.
10. Fó folin nu’udar oportunidade formativa ba esperiénsia apostólika sira ne’ebé hala’o hamutuk ho avaliasaun no reflesaun iha modu vitál (cf R 96)

Nu’udar empeñu, kada grupu haree mós ba atitude sira ne’ebé presiza atu hala’o mak;

• Matan moris iha asistensia, pasiensia, simplisidade, laran mós, laran luak, amizade, hatene rona, hatene simu, laran-manas ba misaun, flexivel iha serbisu no disponivel iha vokasaun, nst.

Tempu hanesan hasoru mós difikuldade sira ne’ebé enfrenta iha moris mak:

• la iha equilibriu, pasiensia atu tuir ida-idak nia ritmu, tau matan ba destináriu sira hanesan, harii amizade lo’os, nst.

La to’o de’it lamenta ho difikuldade sira ne’e maibé iha mós  pasu sira ne’ebé ami halo atu manán difikuldade sira mak:

• Orasaun (husu Maromak nia grasa), eduka-an atu konxiente nafatin, halo dalan pesoál, la buka interese pesoál, fó korajen ba-an no loke-an ba gia.

Atividade sira ne’ebé bele tulun iha knaar dezenvolvimentu nian mak:

• Halo avaliasaun ba-an rasik, organiza didi’ak tempu, no liga ho misaun fó prezente ba hotu hanesan iha momentu importante sira, halo jogu amizade la haree ba manán ka lakon (fó nafatin motivasaun).

Parte ikus, konluzaun, Madre foti ilas Maria nian, tau liman iha ibun dehan ó lori liafuan moris nian no buat ne’ebé ó dehan la’os liafuan moris nian lalika tanba buat hotu sei sai rahun de’it.

Orasaun iha imajen nia kotuk; “Maria Virjen silénsiu nian, ita mak lori liafuan moris nian  iha ita knotak santu, halo mós mai ami, iha silénsiu kle’an no haraik-an,  simu nia iha ami nia fuan, hodi  haklaken ba mundu nu’udar liafuan moris nian, lialoos no domin, nu’udar roman ne’ebé transforma kriasaun tomak”.

(Agata Freitas)