Formasaun segundu novisiadu

Dili – Ho fuan oan nian ami agradese ba oportunidade no tempu ne’ebé Institutu oferese ba ami liu husi Madre Provinsiál, Madre konselleira sira no diretora komunidade ida-idak nia suporta hodi halo esperiénsia ida ne’e.  Tuir Art. Konst. 98 segundu novisiadu mak periodu preparasaun imediata ba Profisaun Perpétua. Iha klima orasaun no reflesaun nian. Ami hahú la’o iha objetivu no sentidu esperiénsia ida ne’e nian iha dia 06/08/2016.  Ami Juniores beniál hamutuk nain 6 halo formasaun intensivu iha uma Provinsiál – PaoloVI.  Ema ne’ebé sai akompañadora ba loron hirak ne’e katak 07/08/2016 to’o  11/08/2016 mak Madre Floriana Aparicio Guterres. Tema jerál ba enkontru ne’e mak “Ita nia orasaun”.  Tuir esperiénsia ne’ebé lao dadaun haree katak orasaun mak meiu ida atu komunika ho Maromak, atu horik ho Nia no kapasidade atu hahi, rona, agradese no hatan ba Maromak hodi sai ema loos. Nune’e orasaun tenke simples, Amululik Salesianu ida naran Don Pedro Stella dehan; “ita nia orasaun atu sai hanesan sarani sira nia orasaun, presiza halibur hamutuk ho foinsa’e sira, prezisa lori ita nia orasaun iha ita nia moris konkretu iha sira nia le’et”. Fó atensaun ba ita nia orasaun iha Konstituisaun tanba orasaun nu’udar esperiénsia domin nian ho Maromak, komuñaun ho Maromak no ho komunidade. Espiritualidade moris lorloron nian “ita nia orasaun, tenke simples, esensial, ho kbiit atu nakfilak moris lorloron (Art. 38).

               Enkontru ho Jezús Lia-loos no Lia-moris. “Meditasaun mak momentu forte ba ita nia diálogu interior, enkontru pesoál ho Maromak” (Art. 39).

• Meditasaun Maromak nia liafuan nian. Amo Papa Bento XVI iha ninia katekeze kona-ba meditasaun nian, dehan: meditasaun katak “tama iha relasaun kontaktu nian ho ita nia hanoin iha Maromak nia fuan”.
• Hamnook ita-nia an tomak hanesan Maria virjen ne’ebé hatene rona.
• Maromak Nia liafuan: xave ba dixernimentu. Dixernimentu mak harohan ho Maromak futarlia, halo Jezús nia sentimentu sira nu’udar ita nian, hodi see tilun ba akontesimentu, ba moris, ba istoria, ba foinsa’e no ba maun alin sira. Maria ne’ebé rona realiza Maromak Futarlia mak edukadora no gia segura ba dixernimentu. Tan ne’e ita fiar tenke metin iha Jezús no iha Espíritu hodi buka tama iha Maromak nia vontade, empeña-an atu hanoin no halo ho kritéiru Evanjellu nian nu’udar gia.

Ita nia orasaun litúrjika no komunitária. “Hodi tama iha mistériu grasa nian ne’e, ita moris tempu litúrjiku oioin ho fiar no ho sentidu ekleziál (Art. 43). Fonte privilejiada ba orasaun mak: “Sagrada Litúrjia”. Katesismu kreda katólika nian, afirma kona-ba “Partisipasaun iha Kristu nia orasaun, ne’ebé diriji ba Aman no Espíritu Santu. Iha Litúrjia, ita nia orasaun hetan ninia hun no rohan”. (n. 1073)

• Ita reza ho Kristu no ho Kreda. “… ema ne’ebé hela iha Ha’u no Ha’u iha Nia, ema ne’e mak fó fuan barak; basá ketak husi Ha’u, imi labele halo buat ida. (Jo. 15, 4-5).
• Ita moris Kristu nia Misteriu iha “ Na’i nia loron” no iha tinan Litúrjiku. “Maromak nia Oan-Mane ho Ninia Inkarnasaun tama iha istória, hodi halo oras ida-idak sai tempu ida salvasaun nian”. (Art. 42)
• Ita nia orasaun Komunitária. “Iha fatin ne’ebé ema na’in-rua ka tolu halibur hamutuk hodi Ha’u-nia naran, Ha’u iha sira le’et”. (Mt. 18,20). Ba orasaun komunitária, kompete “dignidade especial” tanba reflete karakteristika importante liu; membru sira komunidade nia unidade iha Jezús Kristu no sai efikás, tan mai husi Krsitu nia prezensa rasik no husi karidade ne’ebé unifika membru sira.
• Ita nia relasaun komuñaun nian ho Maria. “Maria, Maromak no Kreda nia Inan, prezente ho modu ativa iha ita-nia moris no iha Institutu nia istoria” (Art. 44)

Ita nia moris Eukaristiku “Ita nia orasaun nia hun no tutun mak Eukaristia. (Art. 40)

• Ho Eukaristia komunidade selebra Misteriu Paskoa nian
• Kristu nia prezensa no devosaun, fó moris ba Eukaristia
• Hamutuk ho Jezús nia karan ita saran-an ba Aman Maromak
• Fahe paun iha komunidade sarani dahuluk iha Jerusalem
• Eukaristia fatin privilejiadu ba enkontru ho Na’i Jezús
• Paun moris no Komuñaun nian
• Husi Paun Komuñaun nian ba paun serbi nian
• Don Bosco no Eukaristia. Iha momentu tolu signifikativu ne’ebé afirma Don Bosco nia domin boot ba Eukaristia: Selebrasaun Santa Misa, Komuñaun sacramental no adorasaun ba espésie konsagradu.
• Madre Mazzarello no Eukaristia. Komunidade FMA dahuluk nian, harii sira-nia esperiénsia spiritual iha Jezús Sakramentadu nia prezensa. Tanba ne’e Jezús Eukaristia mak sentru uma nian, patraun absolute, prezensa ida, hun ba fraternidade iha espíritu família no ba misaun nu’udar edukativu.

Harohan-Na’in, Madre Mazzarello nia moris Orasaun (Epistolario). Halo buat hotu iha Maromak nia prezensa (64,2); Hamutuk ho Nia buat hotu sei lao di’ak (45,3).

• Sé mak Jezús ba Madre Mazzarello? Ba Madre Mazzarello, Jezús mak noivo ne’ebé sei simu ita hanesan noivo ida ne’ebé simu ninia kaben. Jezús mak ninia laran metin, konsola nain, no ida ne’ebé halo buat hotu.
• Orasaun iha Madre Mazzarello nia moris

• Espíritu uniaun nafatin ho Maromak: hela iha Maromak nia prezensa ba nafatin (23,3)
• Horik iha “Jezús nia fuan” horik iha Nia domin
• Orasaun hanesan kilat ida, ne’ebé tenke kaer nafatin iha liman, nu’udar defeza, tulun, konsolasaun no konfortu.
• Orasaun, nu’udar hateken simples

• Orasaun nu’udar dalen fuan nian (linguajen klamar nian)

Tema ikus nian, Konversaun ba Maromak nia domin no esperiénsia Na’i nia mizerikórdia. “Husi Kristu, imi simu grasa, la’os deit atu fiar iha Kristu, maibé mós atu terus tanba Nia” (Fil 1, 29).

• Momentu forte ba ita nia konversaun: Sakramentu Rekonsiliasaun nian, retiru fulan-fulan no retiru tinan-tinan. (Konst. Art 41)
• Esperiénsia kruz nian mak sinal fekundidade nian
• Kruz iha orijen Institutu nian
• Konversaun kontínuo – Maria Mazzarello. Konversaun la halo iha momentu ida, maibé konversaun kontínuo mak dalan ida ne’ebé ita kontínua halo, iha ita nia devér no moris lorloron nian.

Durante ne’e Ami haklean tema sira ne’e ne’ebé sita ona iha leten maibé tempo hanesan ami mós hetan oportunidade halo esperiénsia Lectio Divina ne’ebé koalia barak kona-ba Maromak no oituan liu kona-ba esperiénsia. Remata, ami mós la haluha agradese ba Madre Floriana ne’ebé fahe ona ho ami valor rikusoin vida orasaun nian, ami sei haka’as-an atu moris tuir.

(Agata Freitas)