Dili – Inspetoria FMA TIN organiza formasaun ba Irmán perpétua 1^a idade sira ne’ebe realiza iha Comoro iha dia 9 /4/2016, fasilita husi Alberto Alves Piedade (Abeto), psikólogu no espesialista iha rekursu umanu. Iha enkontru ne’e partisipa husi irmán nain 23 ne’ebe akompaña husi Ir Jacinta Gusmão.  Formasaun ne’e ko’alia kona-ba relasaun interpesoál ho objetivu atu hakle’an skill  interasaun no estabelese relasaun ho ema seluk iha kontestu moris loroloron nian. Iha aprezentasaun ida-ne’e, fasilitadór uza atividade oin-oin atu bele esplika kle’an kona-ba saida mak relasaun interpesoál ho ninia importánsia ba ema nia moris liu-liu ba Irmán sira nia relasaun interpesoal iha komunidade no mós iha misaun.

Tuir Alberto hateten katak relasaun interpesoál mak relasaun ida ne’ebé favorese entre ema ida ho ema seluk tanba ema moris mai iha mundu sosiál ida ne’ebé presiza tulun malu no iha ninia komitmentu sosial. Iha relasaun ida ne’e atu sai di’ak presiza hatene identifika situasaun ho ninia obstákulu sira ne’ebé ema enfrenta iha moris sosiál.

Iha relasaun interpesoál, individu ida- idak presiza hatene sukat ninia emosaun sira no forma ninia emosaun sira sai maduru liután, katak sai ema ho “emotional intelligence” (EQ). “Emotional intelligence” mak abilidade atu komprende ema seluk, saida mak motiva ema nia hahalok no oinsá mak atu bele serbisu hamutuk ho ema seluk (Howard Gardner). Nune’e ema ida-idak haka’as an atu avalia nia an rasik kona-ba ninia afeisaun, inkluzaun no kontrolu katak uluknanai hatene rekoñese ninia emosaun, iha abilidade atu rekoñese ema seluk nia situasaun no hatene oinsá responde no kontrola ba situasaun ne’ebé nia hasoru. Iha moris sosiál ita bele identifika tipu relasaun sira ne’ebé presiza fó atensaun. Dala barak tipu relasaun sira ne’e mak hanesan : relasaun ne’ebé koñese liu de’it, relasaun bazeia ba papél, relasaun amizade ne’ebé iha fiar no konfiansa ba malu no relasaun intimidade ne’ebé bazeia ba emosaun no sentimentu. Nu’udar Irmán ne’ebé moris iha komunidade no misaun hamutuk ho foin-sa’e no labarik sira presiza hatene halo komunikasaun di’ak, rekoñese nia an rasik, buka esforsu an rasik atu estabelese relasaun sira no hatene identifika ninia tipu relasaun nian.

Husi enkontru ida ne’e tulun Irmán ida- idak atu iha abilidade kompreende ema seluk no hatene motiva ninia hahalok rasik atu bele serbisu hamutuk ho ema seluk nune’e ema ida- idak presiza rekoñese nia an rasik iha relasaun interpesoál no sai nu’udar bolun ida atu hatene kria relasaun ne’ebé di’ak  iha komunidade nu’udar biin-alin iha karizma ida de’it hodi fó sasin loloos iha misaun.

(Jacinta de Deus-Alice Filipe-Miranda da Cruz-Albina do Carmo)