Umanizmu salezianu, inspirasaun ba Don Bosco

 Liu fali naran ida

François de Sales mak ida ne’ebé aprende atu moris Kristu nia domin ne’ebé maus to’o halo ema dehan katak se Jezús mosu karik iha naran momentu ida, ema sei rekoñese nian tanba nia hanesan Francisco. Don Bosco halo klaru katak ema ne’ebé hakarak fahe iha ninia servisu ba foin-sa’e sira tenke soi “S. Francisco de Sales nia espíritu”, katak sira  tenke moris Jezús nia Evanjellu hanesan Francisco de Sales halo. Sá loos ninia implikasaun?

Iha Maromak nia domin

Ba Francisco de Sales Maromak mak uluknanai Maromak ha’u-nia fuan nian. Nia mak aman no inan mai ha’u; nia lori ha’u no tau matan mai ha’u; nia fuan kona ha’u-nia fuan no dada ha’u ho modu mamar ba aliansa ho Jezús, ne’ebé hatudu nia domin laran-luak bainhira nia mate iha krús tanba ha’u.

Ha’u-nia moris loroloorn mak fatin estraordináriu atu hasoru Maromak. Ba Francisco “momentu prezente” mak sakramentu daualuk, fatin sagradu hasoru malu nian ho Maromak. La iha buat ida eguru liu Ninia prezensa nian mai ha’u: “Hanesan ita iha serteza katak loron sei mosu aban, ha’u iha serteza katak Nia hamutuk ho ha’u aban hanesan ohin Nia hamutuk ho ha’u”.

Ha’u bele iha konfiansa boot iha Maromak. “Se ha’u iha krús todan ruma atu lori”, Francisco dehan, “Nia sei hasai husi ha’u ka haraik mai ha’u kbiit atu lori”. Ha’u la presiza ta’uk buat ida.

Prezente moris nian

Ha’u-nia moris, iha ninia umanidade tomak, mak úniku no furak – Maromak nia prezente mai ha’u. Nia mak ha’u-nian  atu moris ho ksolok no otimizmu. Maski nune’e, ha’u tenke sai realista kona-ba ohin no la lakon tempu iha mehi kona-ba aban. Sai mamar ho an rasik lori de’it laran triste. Ita bele hetan ksolok, liberdade no dame iha fuan bainhira ita-nia domin jenuinu no la hein selu. Ida-ne’e dalan ida posivel ba ema hotu.

Francisco fiar ho fuan maka’as katak iha ita ida-idak iha buat di’ak iha nia laran: potensialidade ida ba di;ak ne;ebé boot liu tendénsia ba aat. Francisco nia “umanizmu” ida-ne’e fó laran-metin no korajen atu fiar iha ema nia baburas iha moris naturál no supernaturál. Ne’e dala ba “Santidade saleziana”.

Ahi iha fuan

Francisco, hanesan Jeremias, iha fuan profétiku ida ne’ebé la iha kbiit atu dehan “la” ba Maromak. Laran-manas apostóliku boot ida-ne’e tau hamutuk ho karidade pastorál ne’ebé maus mak sai modelu perfeitu ba Don Bosco nia salezianu sira ne’ebé tenke manán foin-sa’e sira nia fuan.Forsa ne’ebé maus; laran-maus ne’ebé forte.  Ho laran-di’ak de’it mak ita bele manán fuan sira: laran-di’ak ne’ebé selu presu disponibilidade nian lahó limite, pasiénsia o haluha an rasik.

Sírkulu domin nian

Jezús mai atu hatudu “Maromak nia fuan nakonu ho domin laran-di’ak” . S. Francisco de Sales no Don Bosco hatene katak buat hotu hahú iha Nia no sei lori fali ba Nia. Domin mak inísiu, domin mak rohan, domin mak dalan.