Maun alin, doben sira,

Tinan ida ne’e 2015,  loron mundiál misaun nian, akontese iha  tinan Moris konsagrada nian, ne’ebé serve nu’udar estímulu ba moris orasaun no reflesaun. Loloos entre moris konsagrada no misaun iha relasaun metin liu, basá sarani sira hotu simu bolun atu fó sasin kona ba Na’i Jezús hodi haklaken fiar ne’ebé simu ona nu’udar prezente, ida ne’e iha valór liu fali ba ema konsagrada. Tuir Jezús mak motivu ida atu moris konsagrada mosu iha Kreda, no sai resposta ba bolun atu kaer ita nia kruz no ba tuir Nia, hodi imita tuir Ninia dedikasaun ba Aman no Ninia jestu sira iha serbisu no domin, lakon moris atu bele hetan fali. Klaru liu katak Kristu nia moris tomak iha karaktéristika misionária, mane no feto ne’ebé tuir Nia  besik liután asume karaktéristika hirak ne’e.

Dimensaun misionária, ne’ebé pertense ba Kreda nia natura, prezente mós iha forma oin-oin moris konsagrada nian, nune’e la bele husik de’it basa husik mamuk ka halakon karizma nia oin loos. Misaun la’ós proselitismo ka la’ós estratejia ida, misaun halo parte ba “gramátika” fiar nian,  buat ne’ebé la bele kura (imprescindível) ba sira ne’ebé rona Espíritu nia lian, ne’ebé dehan (sussurra) “mai” eh “ba”. Sira ne’ebé tuir Kristu tenke sai misionáriu, no nia hatene katak “Jezús la’o hamutuk no nia, ko’alia ho nia dada iis ho nia, servi ho nia. Sente Jezús moris ho nia iha knaar misionáriu nian” (Exort. Ap Evangelii gaudium, 266). Misaun mak laran manas – paixão- ba Kristu, no tempu hanesan laran manas – paixaun- ba ema. Bainhira ita para iha orasaun iha Jezús krusifikadu nia oin, ita bele rekoñese ninia domin boot oinsá, domin ne’ebé fó dignidade no suporta ita, mós persebe katak domin ida ne’e, sai husi Ninia Futar Fuan no habelar ba Maromak nia povu no ba umanidade tomak, hodi haree ida ne’e ita sente katak Nia hakarak uza ita atu hakbesik liután  povu ne’ebé Nia hadomi (cf. Ibid., 268) no mós ba sira hotu ne’ebé buka Nia ho fuan sinseru. Iha Jezús nia komandu “ba” iha ona fatin  no dezafiu sira foun husi misaun  evanjelizadora kreda nian. Iha Kreda, ita hotu simu bolun atu haklaken Evanjellu ho ita nia sasin moris nian, no ho modun espesiál konsagrado sira, husu ba sira atu rona Espíritu nia lian ne’ebé bolu sira atu ba periferia boot sira misaun nian, iha povu sira ne’ebé Evanjellu seidauk to’o .

Aniversariu 50 Dekretu Konsiliar Ad Gentes nian, konvida ita atu lee fali no medita dokumentu ida ne’e, basá nia hamoris laran manas misionáriu ne’ebé maka’as iha Institutu moris konsagrada nian.

Iha komunidade kontemplativa sira, sira bele hetan roman no fó valór fali ba figura Santa Teresa do Menino Jezús nian, tamba nia mak padroeira misaun nian, nia mak inspiradora ba relasaun ne’ebé iha entre moris kontemplativa no misaun. Ba kongregasaun relijioza barak ho moris ativa, sira nia laran manas misionáriu ne’ebé mai husi Konsíliu Vatikanu II, sai konkretu iha sira-nia loke an ba misaun Ad gentes, dala barak akompaña mós hodi simu irmaun no irmán sira ne’ebé mai husi rai no kultura ne’ebé sira evanjeliza ona, nune’e ohin ita bele dehan katak iha inkulturalidade iha moris konsagrada. Tamba ida ne’e,  sai urjente liu propoe fali ideál misionáriu ho ninia sentru iha Jezús Kristu  no ninia ezijénsia hodi fó an tomak  atu haklaken Evanjeliu. Tamba ida ne’e, ita la bele haluhan: se mak, simu misaun, tamba Maromak nia grasa, simu bolun  atu moris iha misaun. Ba ema hirak ne’e, haklaken Kristu iha periferia oioin mundu nian, sai modun konkretu atu moris no tuir Nia no mós premiu ba sira nia kolen no sakrifisiu sira. Se hakarak troka vokasaun ida ne’e maske motivasaun pastorál, ekleziál no unamitaria ne’ebé loos, la tuir bolun pesoál Na’in nian atu servi Evanjellu. Iha Institutu Misionáriu sira, formadór sira simu konvite atu fó fokus ba ideál ida ne’e ho klaridade no onestidade, nu’udar estilu moris no hahalok nian; no mós atu dixerne ho autoridade se mak iha vokasaun misionária auténtika. Ha’u ko’alia liu-liu ba foin-sa’e sira, ne’ebé aten berani atu fó sasin ho korajen no laran luak:  imi ketak husik ema nauk  imi nia mehi misionáriu loos, iha imi nia  tuir Jezús hodi fó an tomak. Iha segredu laran imi husu ba imi-nia konxiénsia, tanba sá imi hili moris relijioza misionária no sukat imi nia disponibilidade atu simu moris ida ne’e ho ninia ezijénsia sira: Prezente domin nian atu serbi Evanjellu hodi haklaken nia,  presiza hanoin katak, haklaken, molok nesesidade ba sira ne’ebé seidauk koñese Evanjellu, mak nesesidade ida ba sira ne’ebé hadomi Mestre.

Ohin, misaun hasoru dezafiu ida, respeita povu sira nia nesesidade atu hahu fali  husi sira-nia abut no tau matan ba valór kulturál sira. Presiza koñese no respeita tradisaun  no sistema filozófiku sira seluk hodi rekoñese ba povu no kultura ida-idak sira nia direitu atu buka ajuda iha sira nia tradisaun rasik atu bele komprende Maromak nia mistériu no atu simu Jezús nia Evanjellu, nu’udar roman ba kultura no forsa ne’ebé nakfilak sira.

Husu ba ita-nia an: “Se mak destinatáriu privilejiadu  Evanjellu nian? Resposta klaru liu, no hetan nia iha Evanjellu rasik: ema kiak sira, ema ki’ik laek sira, ema moras sira, sira ne’ebé ema hakribit no hahuha, sira ne’ebé la iha buat ida atu selu fali (kfr. Lk 14, 13-14).  Evanjelizasaun ne’ebé dirije ba sira, sai sinál husi Reinu ne’ebé Jezús mai atu lori: “iha relasaun metin liu entre ita-nia fiar no kiak sira. Favor ita nunka mais husik sira mesak!” (Exort. Ap. Evangelii gaudium, 48). Ida ne’e tenke klaru liu, ba sira ne’ebé hakuak moris konsagrada misionária:  ho votu pobreza, sira hili tuir Kristu iha sira Nia preferénsia, la’ós ideolojikamente maibé hanesan Nia, hodi identifika an ho kiak sira, moris hanesan sira, iha sira nia prekariedade loroloron nian no  iha sira nia kapasidade atu husik poder hotu atu bele sai maun alin ba sira ne’ebé ikus nian, atu lori ba sira sasin ksolok Evanjellu nian no Maromak nia karidade.

Atu moris sasin sarani no sinál domin Maromak nian entre kiak no ki’ik sira, konsagradu sira simu bolun atu envolve iha sira nia serbisu misionáriu leigu sira nia presenza. Konsíliu Ekumeniku Vatikanu II dehan: “Leigu sira kolabora iha knaar evanjelizasaun Kreda nian, hodi partisipa nu’udar sasin no nu’udar istrumentu iha misaun salvifika” (Ad Gentes, 41). Konsagradu misionáriu sira presiza loke an, ho korajen,  ba sira hotu ne’ebé disponivel atu kolabora iha esperiénsia misionária, hamutuk ho sira. Sira mak maun alin sira ne’ebé hakarak fahe sira nia vokasaun misionária ne’ebé simu ona iha batizmu. Uma no estrutura misaun nian mak fatin di’ak atu simu sira no suporta sira  iha  aspetu umanu, espirituál no apostóliku.

Instituisaun no obra Misionária sira, Kreda nian, iha atu serbi ho an tomak, sira ne’ebé seidauk koñese Jezús-nia Evanjellu. Atu realiza didi’ak ojetivu ida ne’e, sira presiza misionáriu konsagrado sira nia empeñu no karizma; maibé konsagradu sira mós presiza estrutura sira serbisu nian, nu’udar espresaun solidariedade nian Amu-Bispu Roma nian atu fo garansia ba Koinonia, nune’e kolaborasaun no sinerjia parte importante ba sasin misionário. Jezús tau unidade dixípulu sira nian nu’udar kondisaun atu mundu bele fiar (Kfr. Jo 17, 21). Konverjénsia ida ne’e, la’ós atu halo submissão  iha aspetu jiuridiku-organizativu ba organizmu no instituisaun sira; la’ós atu hapara Espíritu nia fantasia ne’ebé hamoris diversidade, maibé atu fo efikasia liután ba mensajen Evanjellu nian no atu promove unidade nu’udar Espíritu nia frutu sira.

Obra Misionária Susesór S. Pedro nian iha orizonte apostóliku universál. Nune’e presiza mós karizma oin-oin moris konsagrada nian, atu dirije ba orizonte ne’ebé luan evanjelizasaun nian atu bele hatan ho presenza ne’ebé di’ak iha fronteira no iha fatin ne’ebé ba ona.

Maun-alin doben sira, misionáriu sira nia laran manas mak Evanjellu. S. Paulo bele dehan: “Ha’u la haklaken Evanjellu karik  susar boot mai ha’u” (a Kor 9, 16). Evanjellu hun ksolok, liberdade no salvasaun ba ema ida-idak. Hodi hola konxiénsia ba presente ida ne’e Kreda la kole atu haklaken konstatemente ba ema hotu “Buat ne’ebé hori uluk kedas ami rona, no ami haree ho ami nia matan rasik” (1 Jo 1, 1).  Misaun ba – Amu bispo, amululik, relijiozo no leigo sira mak lori ema hotu, la bele hakribit ida, iha relasaun pesoál ho Kristu. Iha to’os boot misaun Kreda nian, sarani ida-idak simu bolun atu moris ho di’ak ninia empeñu, tuir ninia situasaun pesoál. Resposta laran luak nian ba vokasaun universál ida ne’e konsagradu sira bele oferese  liu husi moris orasaun no husi sira nia uniaun ho Na’i no ho Ninia sakrifísiu Redentór.

Tempu hanesan ne’ebé ha’u entrega ba Maria, Kreda nia Inan no modelu misaun nian, sira hotu ne’ebé iha misaun ad gentes ka halao misaun iha rai rasik, hodi kolabora atu haklaken Evanjellu, ho fuan tomak ha’u haruka ha’u nia Bensan Apostólika nian.

 

Vaticano, 24 Maiu – Solenidade Pentecostes nian – 2015

 

Francisco