Dili – Husi loron 24 to’o ohin, mak loron sira ikus enserramentu tinan 200 Don Bosco nia moris nian, iha Dili. Aleinde Expo, iha mós kalan konsertu muzikál, kalan kulturál, no nia tutun mak selebrasaun ohin, 29 Agostu, ho selebrasaun eukarístika, konvíviu ne’ebé prezente Don Basílio do Nascimento, Mons. Iunot no Prezidente Repúblika, Sr. Taur Matan Ruak. Iha tempu konvíviu iha mós asinatura Memorandum of Understanding entre SDB no East Timor Roofing, katak SDB sira sei kontinua atividade formasaun profisionál ne’ebé kompañia australiana ne’e halo iha Baucau.

Iha selebrasaun eukarístika, prezente foin-sa’e no Família Saleziana husi fati-fatin no estudante sira husi eskola sekundária sira iha Dili. Durante omilia, Pe, Virgílio do Carmo, Proviinsiál SDB konta uitoan Don Bosco nia istória, ne’ebé husi orijen ki’ik no kiak, oan-kiak ida aman nian, Maromak bolu atu sai aman ba foin-sa’e kiak sira. “Buat ne’ebé imposivel ba ema, ba Maromak bele de’it”, nia hateten. Don Bosco, husi família insignifikante, sai Maromak nia instrumentu ba foin-sa’e kiak sira.

Remata Eukaristia, ho ai-han espirituál, partsipante hotu hakbesik ba ai-han isin nian, ne’ebé grupu sira ADMA nian prepara. Hafoin kontinua ho konvíviu ho múzika, drama no diskursu sira.

Don Basílio do Nascimento iha ninia diskursu hateten katak fundadór/a sira sente Jezús Kristu nia Liafuan iha sira-nia tempu, saida mak Maromak husu ba sira iha tempu ne’ebá. “S. João Bosco mosu iha tempu ida situasaun foin-sa’e sira-nia iha Turin la’o la loos, i Maromak haruka nia ba foin-sa’e sira-ne’e, joven hirak ne’e, atu oinsá nia bele hatán ba sira-nia situasaun, lori salvasaun”. Nune’e, D. Basílio husik hela dezafiu rua ba Pe. Provinsiál SDB no Me. Provinsiál FMA, nune’e mós ba Salezianu kooperadór/a sira atu oinsá hetan resposta. Ida mak situasaun família nian no rua mak labarik no joven sira lurón nian ne’ebé buka na’ok ema. Tuir D. Basílio ne’e problema ida ne’ebé komesa mosu iha Dili: “labarik sira komesa husu esmola iha lurón, labarik sira komesa na’ok iha lurón, labarik sira komesa koko kokaina iha lurón”. Nia enfatiza: “Imi salezianu sira, ne’ebé ita-boot nia karizma serbisu liuliu ho juventude; estuda tok oinsá mak ita Uma-Kreda…ha’u husu ba imi salezianu sira hanesan komandu ida atu analiza situasaun ne’ebé mosu daudaun iha Dili. Ita hein katak Dili la sai Rio de Janeiru, Dili bele sai Manila, mesak naok-teen tantanan de’it, asu-fuik maka’as”.  Salezianu/a sira ohin lori S. João Bosco nia domin ba foin-sa’e sira. Amu-Bispu mós fó parabéns no  agradese ba serbisu ne’ebé Família Saleziana hala’o iha Kreda Timor, husi tinan 1946.

Iha oportunidade ne’e, Señor Prezidente Repúblika, Taur Matan Ruak mós kongratula Famílai Saleziana tomak ba tinan 200 Fundadór nia moris nian. Tinan 200 signifika “dedikasaun, reziliénisa, perzisténsia, luta” atu realiza misaun. Se Salezianu sir apreznete husi kedas 1946, “ema hirak mak simu edukasaun husi sira, liu husi sira…Salezianu sira fó  vizibilidade, marka prezensa duni iha Rai ne’e”. Prezensa ne’e laós de’it. Tuir Taur Matan Ruak, “Salezianu sira la haree de’it ba aspetu sosiál no aspetu edukasaun nian. Sira haree mós ba formasaun morál no espirituál”. Nia salienta katak problema ohin nian la hanesan uluk. Tan ne’e nia konvida atu Salezianu sira kontinua tau atensaun ba formasaun integrál juventude nian. Nia husu ba salezianu sira “la’ós de’it prodús tékniku profisionál sira, maibé liuliu prodús líder sira ho kualidade…iha valór no prinsípiu sira”.

Prezidente nia liafuan ikus dirije ba joven sira atu fó sira nia kontribuisaun ba nasaun. Se ninia jerasaun duni sai kolonialista nasaun rua (Portugal no Indonesia), oras-ne’e “dezenvolvimentu iha joven sira nia liman, atu hala’o iha entuziazmu, iha dinamizmu… Imi buka kria kondisaun hotu atu prepara futuru… aproveita másimu atu sai ema, maibé ema di’ak”.

Tinan Bisentenáriu Don Bosco nia moris ne’ebé iha nivel internasionál nia preparasaun ba tinan tolu hodi hakle’an Don Bosco nia istória, Don Bosco nia pedagojia no Don Bosco nia espiritualidade, husi 16 Agostu 2014-Agostu 2015 sai tinan selebrasaun nian. Selebrasaun ne’e tenke lori ita Família Saleziana ba renovasaun moris no, hanesanPapa Francisco hateten “haburas kriatividade karizmátika iha imi-nia instituisaun edukativa sira nia laran no li’ur, ho dedikasaun apostólika tau imi-nia an iha foin-sa’e sira nia dalan, liuliu sira periferia nian”.