Ita aprende komunika iha família

Ita aprende komunika iha família

La Visitazione della Madre di Dio icona libaneseOhin, domingu 17 Maiu, ita selebra Loron Mundiál Komunikasaun Sosiál XLIX ho tema Komunika família: ambiente privilejiadu enkontru nian iha gratuidade domin nian.  Núkleu Mensajen 2015 nian mak “pontudevista foun ida” kona-ba komunikasaun no, resiprokamente, kona-ba família, ne’ebé fasilita hateken konkretu ida kona-ba media foun sira ne’ebé tau iha prova koezaun no diálogu familiár.

Mensagem de Papa Francisco

Família mak fatin dahuluk iha-ne’ebé ema aprende atu komunika. Komunikasaun  kesi malu ho linguajen isin nian. Inan nia knotak ne’ebé simu ita mak eskola dahuluk komunikasaun nian halo ho raronak no kontaktu isin nian. Enkontru entre ema rua mak forma dahuluk komunikasaun nian. Família mós mak knotak ida iha ne’ebé aprende komunika iha diversidade jéneru no jerasaun nian. Diversidade membru sira nian riku liu se ema ne’ebé hola parte sai luan liután.
Papa Francisco nia hilin atu hetan inspirasaun husi Maria nia vizita ba Isabel (Lc 1, 39-56) hatudu interpretasaun ida realista liu no konvinsente. Fila fali ba momentu orijináriu tulun atu tama iha diálogu isin nian ne’ebé halo ho raronak no kontaktu fíziku, “iha-ne’ebé hahú atu familiariza ho mundu esternu iha ambiente ida protejidu no ho hetan konfortu husu nia inan nia fuan ne’ebé palpita”.

La eziste família perfeita. Família mak eskola iha-ne’ebé ema koko limite no falta karénsia sira, maibé mós rekursu no enerjia atu enfrenta hamutuk difikuldade loroloron nian ne’ebé la’ós paseiu ida, maibé konserteza dalan ida kreximentu nian. Iha família mak ema supera limite no difikuldade sira. Iha-ne’ebá mak ema aprende signifikadu perdua no simu perdaun. Perdaun mak komunikasaun.
Iha família mak em aprende, liuliu kapasidade atu hakohak malu, atu sustenta malu, akompaña, desifra ema nia hateken no silénsiu sira, hamnasa no tanis hamutuk, entre ema sira ne’ebé la hili malu maibé importante liu ba malu,  halo ita komprende komunikasaun nu’udar deskoberta no konstrusaun prosimidade  nian, sai “komunidade komunikadora”.

Família bele sai kontro-ambiente ba linguajen foun sira hodi limita ninia ambiguidade no potensia ninia kapasidade atu haktuir no a’ós de’it prodús informasaun. Depende ba aman-inan sira atuhalo oan sira tama iha kontestu rede sosiál nian!

Konserteza mosu  impaktu iha ema ida-idak nia moris no mós iha dinámika familiár ho kondisaun dijitál ohin nian. Ita labele  fó sala hotu ba teknolojia maski teknolojia dijitál foun hin nian haluan ita-nia modu atu sai an rasik no komunika… Maski nune’e loos mós buat ne’ebé Papa Francisco nota bainhira hakerek katak “media sira modernu liu bele hanetik nunne’e mós tulun komunikasaun iha famíilia no entre família sira”. La’ós determinizmu teknolójiku, la’ós mós dualizmu entre vida reál no virtuál mak bele esplika buat ne’ebé akontese daudaun. Iha realidade, Ipad, Iphone, Ipod la muda ita nia modu sai an rasik no moris nian automatikamente se ita mantein kuidadu vijilante iha ita-nia intelijénsia no iha jestaun ita-nia tempu nian.

Família furak liu, protagonista no la’ós problema, mak ida ne’ebé hatene komunika, hahú husi sasin, beleza no rikusoin relasaun nian entre mane no feto, no entre inan-aman no oan sira. Ita la luta atu defende tempu pasadu, maibé ita serbisu ho pasiénsia no konfiansa, iha ambiente hotu ne’ebé ita moris  loron ba loron, atu harii futuru.