Baucau – Relijioza/relijiozu sira Dioseze Baucau nian halibur hamutuk ho ninia Bibi-Atan, D. Basílio do Nascimento atu selebra “Don Vida Konsagrada” iha tinan dedika ba nia, ohin 25 Abríl 2015, loron S. Marcos Evanjelista nian mós no vijília Loron Mundiál Orasaun nian ba Vokasaun sira.

Komisaun Relijiozu/a sira Dioseze Baucau nian, hatán ba Amu-Papa  nia Surat apostólika ne’ebé proklama Tinan 2015 nu’udar tinan Vida Konsagrada, organiza loron ne’e ho atividade sira hanesan tuirmai ne’e: “Espozisaun Kongregasaun nia istória-karizma-misaun”; konferénsia ho tema “Perskruta no fanun mundu: bolun ba vida konsagrada, aplika ho modu espesiál ba Timor-Leste”; Selebrasaun eukarístika ho renovasaun votus nian; almosu konfraternisazaun nian no konvíviu.

Aleinde, relijiozu no relijioza sira, preszente mós seminarista sira Dioseze Baucau nian, formande no kandidatu/a sira ba vida konsagrada, nune’e mós foin-sa’e no labarik sira.

Mons. Iunot Paulus nia lia-menon

Pontu importante sira konferénsia husi Mons. Iunot Paulus (reprezentante Núnsiu apostóliku iha Timor Leste), lori partisipante sira atu reflete kona-ba sai sasin ksolok nian, povu ksolok nian, ksolok ne’ebé la’ós “sorriso profissional”; matan moris no sai profeta ne’ebé iha kapasidade atu perskruta (ezamina) tempu sira moris bá no interpreta eventu sira…profeta ne’ebé hatene Maromak no ema sira; halo Bíblia sai vademecum moris nian, estuda, medita no reza ho Bíblia, iha familiaridade ho Maromak nia Liafuan tanba hodi nia roman mak ita perskruta, tempu no interpreta eventu sira no hatán ba nesesidade sira;  fanun mundu katak foti asaun tuir Maromak nia Liafuan.

Iha ninia diskursu, nia husu konsagrada/u sira sai hanesan inan ida, hanesan aman ida ne’ebé tau matan ba oan ki’ik-oan sira, atu sira keta monu, keta kanek, eh moras karik kura sira…soi kualidade inan nian hanesan serví, fraternidade, sensibilidade ba mundu, loke matan. Konsagrada/u ida labele sai prijioneiru ba nia problema rasik atu nune’e bele bá to’o periferia ezistensiál. Ba ne’e, presiza formasaun kontínua ho Maromak nia Liafuan, halo Evanjellu sai regra moris nian duni. Nia husu se komunidade sira halo lectio divina ga lae, hanesan Amu-Papa rasik husu iha Evangelii Gaudium.

Fanun mundu ne’e ita halo iha ita-nia kontestu Timor-Leste nian.  Mons. Iunot dehan katak “Timor-Leste presiza deskobre filafali fiar loos, Maromak nia oin loos” ne’ebé nakonu ho domin no laran-sadia. Timor-Leste sei respeita autoridade Kreda nian, ezemplu konkretu liafuan “Amu”, hatudu respeitu ne’e. Nune’e, autoridade uza atu serví  ema, atu lori ema deskobre Maromak nia oin loos, “la’ós atu impoin, atu fó orden”.  Ne’e mak papél relijiozu/a sira-nian.

“Importante liu atu analiza, haree, komprende. Ne’e mak pasu dahuluk. Maibé la to’o. Pasu daruak mak foti asaun, fanun mundu liuhusi asaun konkreta sira”, Mons. Iunot subliña. Buat ne’ebé nia esperimenta iha kontestu timorense mak, “Timor-oan sira di’ak atu analiza, planu. Maibé depois, iha buat ruma bloka sira iha pasu tuirmai, implementasaun ba buat ne’ebé diskute ona”.  Karik, Mons. Iunot observa, “tanba ema la toman foti responsabilidade sira. Buat hotu mai husi leten, desizaun hotu, maski ida ki’ik mós mai husi leten”.  Nia foti fali ezemplu inan ida nian: “inan ida hein karik ema seluk atu deside, nia sei tarde liu atu salva moris”.

Tanba ne’e konvite atu halo esperiénsia Maromak nian, haree mundu hodi nia Liafuan nia roman no foti asaun ba povu Timor nia di’ak.

Atu remata, Mons. Iunot dezafia konsagradu/a sira: “Ita, la’o ona 1/3 tinan espesiál ne’e. Nia afeta ita? Nia loke janela no orizonte foun kona-ba identidade rasik, kona-ba ita-nia misaun?”

Amu-Bispu Basílio do Nascimento nia omilia

Amu-Bispu Basílio do Nascimento, iha ninia omilia, fó hanoin ba relijiozu sira atu “sai sinál interrogasaun nian”, liuhusi “ha’u-nia konsagrasaun”; nune’e “ema atu simu ga la simu, konsidera ga lae, buat ne’e folin mai ha’u”. Nia foti liafuan lima Papa Francisco nian iha EG n.24 kona-ba “«Primeirear», envolve an, akompaña, frutifika no festeja”.

“Primereiar”: primeiru iha ita-nia moris, primeiru ne’ebé folin mai ha’u, primeiru ne’e mak Maromak no hanesan Nia ha’u tau iha ha’u-nia moris buat ne’ebé primeiru ba Nia hodi la’o ba oin iha konsagrasaun.

Envolve: buat folin mai ha’u, ha’u hakbesik ba ema seluk atu hato’o ba sira, fahe ho sira, halo sira partisipa.

Akompaña: akompaña ema ne’ebé tama mai, ho ninia personalidade rasik ne’ebé la hanesan, tuir nia ritmu no nia kondisaun…

Frutifika/fó fuan: ita-nia konsagrasaun fó fuan ga lae,  nia rezultadu ne’e di’ak ga lae; atu buat ne’ebé ha’u haklaken, ha’u fó ne’e fó fuan iha ema seluk nia moris ga lae.

Selebra: buat ne’ebé ita simu tuir ita-nia knaar hanesan Jezús Kristu, hanesan ita hotu nia kompromisu , entaun ita halo festa…ha’u-nia moris ha’u fó ba Jezús Kristu ne’e ksolok boot ida liufali buat hotu, tanba iha Nia ha’u hetan forsa, atu ita bele moris hanesan ema, hodi moris hanesan konsagrada/u, hodi moris hanesan santu.