Rádio Vaticano – Sasin na’in hitu fiar nian. Sira mate nu’udar mártir, harii kongrgasaun relijioza, defende ho kbiit hotu sira-nia virtude, evanjeliza no tulun foin-sa’e sira. Domingu ohin 21 Outubru, Amu-Papa proklama sira santu Sira-nia istória sai ezemplu ne’ebé Bento XVI hakrak lansa iha Tinan Fiar nian, basá evanjelizasaun la’ós de’it kestaun teórika, ka tranzmisaun fiar sira nia lialoos. Evanjelizasaun liu husi santidade.

 

Santu foun sira ne’e husi Amérika, Filipinas, España, Fransa, Alemaña, Madagascar no konserteza Itália, mane na’in 3 no feto na’in haat, no hanesan Amu-Papa dehan, gasta sira-nia moris iha konsagrasaun totál ba Maromak iha servisu laran-luak ba maun-alin sira.

 

Iha Loron Mundiál Misaun nia, iha Sínodu  Bispu sira nia klaran kona-ba Evanjelizasaun Foun no iha inísiu Tinan Fiar nian, kanonizasaun ne’e providensiál basá halakan fali iha ita konxiénsia atu moris totalmente iha servisu ba ema no Evanjellu.

“Mane Maksoin mai atu serví no fó nia moris atu so’i ema barak”. Ba Amu-Papa, liafuan sira-ne’e maka programa moris nian ba santu foun sira-ne’e. Kreda nia santidade nia hun maka nafatin mistériu Redensaun.

Bento XVI ho lais fó sai sira ida-idak nia biografia, hahú husi Jacques Berthie. Jezuita fransés ne’e moris iha 1838, maibé  hala’o nia servisu iha Madagascar, iha-ne’ebé nia luta kontra injustisa, hodi lori kmaan ba ema kiak sira. “Atu hodi ninia intersesaun iha Tinan Fiar nian ida-ne’e, bele prodús fuan iha Madagascar no iha Kontinente afrikanu!”

Filipinas, maka Pedro Calungsod nia rain fatin-moris nian. Nia evanjeliza povu Chamorro iha rai-ketan Marianas, iha-ne’ebé iha fulan Abríl 1672 nia hetan martíriu. “Atu Pedro Calungsod nia ezemplu no ninia sasin iha aten-barani inspira povu Filipinas doben atu haklaken  Reinu ho korajen  no manán klamar sira ba Maromak!”

Italianu ida Giovanni Batista Piamarta,  iha nia Amu-Papa destaka ninia apostoladu ho foin-sa’e sira, nia dedika an ba sira atu bele hetan progresu kristaun, morál no profisionál.

Juventude, liuliu edukasaun, sai mós sentru ba Santa Maria del Carmelo Salles y Barangueras nia vida, relijioza ne’ebé moris iha Vic, España iha 1848, fundadora Kongregasaun Relijioza “Concepcionistas Missionárias do Ensino”. “Ninia obra edukativa, ne’ebé saran ba Virjen Imakulada, kontinua fó fuan barak iha foin-sa’e sira nia leet liuhusi saran-an jeneroza ninia oan-feto sira-nian ne’ebé, hanesan nia, konfia iha Maromak ne’ebé bele halo  buat hotu” .

Tuir mai, Bento XVI ko’alia kona-ba Marianne Cope, moris iha 1838 iha Alemaña, ne’ebé ho tinan ida de’it ba tiha iha “Estados Unidos”. Madre Marianne, husi “Ordem Terceira Regular de São Francisco”, hatán ba bolun atu tau matan ba ema leprozu sira Hawai nian. “Iha époka ida iha-ne’ebé bele halo buat uitoan de’it ba ema sira ne’ebé sofre moras boot ne’e, Marianne Cope hatudu domin boot, korajen no entuziazmu.”

Ita kontinua iha Amérika (Norte), ho santa ameríndia dahuluk: Kateri Tekakwitha  moris iha fatin ne’ebé ohin hanaran New York, iha 1656. Atu halai husi persegisaun nia ba subar iha Misaun S. Francisco Xavier, besik Montreal. Iha-ne’ebá nia servisu to’o nia mate, ho tinan 24. “Kateri impresiona ita ho nia vokasaun metin, partikulár liu iha ninia kultura. Iha nia, fiar no kultura hariku malu! Atu ninia ezemplu tulun ita moris iha fatin ne’ebé ita hela bá, hodi la heba’i ita-nia identidade, hodi hadomi Jezús! Santa Kateri, protetora Canadá nian no santa ameríndia dahuluk, ami konfia ba ita povu rai-na’in hotu  no Amérika Norte hotu ninia renovasaun fiar nian!”

Ikusliu, feto-raan Anna Schäffer husi Alemaña. Atu bele iha dote/osan hodi tama iha konventu, nia serbisu nu’udar doméstika no iha serbisu ne’e nia hetan asidente grave ho kanek boot iha nia ain, ne’ebé kesi metin nia iha kama ba nia moris tomak. “Atu hodi ninia intersesaun habiit sentru sarani sira iha sira-nia kura paliativa ba moras terminál sira.”

Amu-Papa taka nia omilia hodi afirma katak Santu foun sira-ne’e, lahanesan iha sira-nia orijen, dalen, nasaun, kondisaun sosiál, sai ida de’it ho Maromak nia Povu tomak iha mistériu Salvasaun Kristu Maksoin nian.

“Atu Santu foun sira nia sasin, sira nia moris ne’ebé saran ho laran-luan ba Kristu, bele ko’alia ba Kreda tomak, no sira-nia intersesaun bele habiit nia, tahan nia iha ninia misaun atu haklaken Evanjellu ba mundu tomak.”