Sesaun dahuluk Sínodu nian: Evanjeliza ohin loron
Redasaun no Rádio Vaticano – Segunda dadeer ohin, iha Vaticano hahú enkontru dahuluk (kongregasaun jerál) serbisu asembleia ordinária da-13 bispu sira-nian, loke ho Ora litúrjika Térsia, ho Amu-Papa nia intervensaun iha padre sinodál 262 nia oin, hodi komenta sentidu liafuan “evanjellu” no “evanjeliza”. Evanjellu katak Maromak sai husi silénsiu, Maromak ko’alia tiha ona no ko’alia nafatin. Maromak ho ita. Ida-ne’e mak salvasaun. Oinsá hato’o ba ema ohin nian liafoun di’ak ne’e? Liuhusi “confessio no caritas”, nune’e tuir dalan ida-ne’e mak tenke lori evanjelizasaun. Nia hateten “Sarani ida labele morna; ida-ne’e maka perigu grave liu ba kristianizmu ohin nian: laran-morna hamenus fiar ba kristianizmu”.
Sekretáriu Jerál Sínodu nian, arsebispu Nicola Eterevic, propoin “Relatóriu préviu (‘relatio ante disceptationem’)”, molok intervensaun partisipante sira seluk nian. Nia dezenvolve ninia espozisaun ho aspetu hiitu:
Sá mak ita haklaken, sé mak ita haklaken? Maromak nia Liafuan; Rekursu ne’ebé bele tulun ita-nia knaar; Sirkunstánsia espesiál sira ita-nia tempu nian ne’ebé halo Sínodu ida-ne’e nesesáriu; Elementu Evanjelizasaun Foun nian; Fundamentu teolójiku ba Evanjellizasaun Foun; Kualidade evanjelizadór Foun sira-nian; Karizma Kreda ohin nian ne’ebé konfirma knaar Evanjelizasaun Foun nian.
D. Nicola Eterovic konklui hodi indika ba Padre Sinodál sira pista prinsipál haat aprofundamentu no intervensaun nian: afirma filafali natureza ezistensiál evanjelizasaun nian; observa baze teolójika Evanjelizasaun Foun nian; anima manifestasaun atuál barabarak Evanjelizasaun Foun nian; no propoin modu konkretu atu estimula, estrutura no lori to’o rohan Evanjelizasaun Foun.
Ba D. Eterovic, dezafiu ida ba Evanjelizasaun Foun mak individualizmu. “Ita-nia kultura foti sa’e indivíduu no minimiza relasaun entre ema sira. Hodi foti sa’e liberdade individuál no autonomia, fasil atu haluha ita-nia dependénsia ba ema seluk no responsabilidade ba ema kona-ba ema seluk.”
Evanjelizasaun Foun la’ós programa ida, D. Eterovic hateten. Ida-ne’e maka modu ida atu hanoin, haree no halo (agir). “Hanesan lente ida uza atu haree oportunidade sira atu haklaken filafali Evanjellu. Ne’e mós sinál katak Espíritu Santu kontinua serbisu ativamente iha Kreda.”
Sesaun ohin dadeer nian kardeál delegadu ida husi na’in tolu ne’ebé Amu-Papa nomeia maka prezide: kardeál John Tong Hon, bispu Hong Kong nian, Xina. Nia ho entuziazmu hateten katak durante krize xineze iha 1997 ho integrasaun ba Xina, família barak moris ho ta’uk rejime komunista, maibé krize ne’e sai oportunidade atu lori katóliku la’ós pratikante barak atu hakbesik ba Kreda, atu hetan apoiu espirituál. Nia dehan katak iha Páskua liubá adultu rihun tou simu batizmu. Hafoin kardeál Tong Hon fó hanoin kona-ba prinsípiu tolu evanjelizasaun nian: komuñaun ho Maromak no ema sira, liuliu ho kiak sira; servisu nu’udar saran-an no doutrina, ka relasaun pesoál ho Kristu ne’ebé lroi atu sai Ninia sasin sira: “We must be zealous witnesses of our faith”.
Hafoin mai relatóriu husi Relatór Jerál arsebispu Washington nian, D. Donald Wuerl. Nia haktuir mós katak kontestu evanjelizasaun iha sosiedade kontemporánea difisil liu la’ós de’it tanba separasaun ideolójika no teolójika Kristu nian husi Kreda, maibé mós tanba individualizmu no rasionalizmu nune’e mós diminuisaun iha prátika fiar nian husi batizadu sira. Ba D. Donald, iha fundamentu tolu evanjelizasaun nian: antropolójiku, ne’ebé dehan katak ema maka kriatura ilas no lalatak Maromak nian no iha hakaran naturál komuñaun nian ho Maromak; kristolójiku, katak Kristu revela nia an, no la’ós kriasaun sosiolójika ka teolójika; no ekleziolójiku, katak Kristunia maksoin iha no liu husi Kreda. Hafoin nia mós haktuir karakterístika haat evanjelizasaun ohin nian: iha korajen, korajen pasífiku Maxilmiliano Kolbe nian ka Madre Teresa Calcutta nian; moris iha komuñaun ho Kreda no solidáriu ho ninia bibi-atan sira; haklaken ho ksolok mensajen Maromak nian; sente urjénsia misaun nian nu’udar “importante tebes” nune’e “la iha tempu atu lakon”.
Iha loraik sei kontinua ho Kongregasaun Jerál daruak ho Amu-Papa nia prezensa.