29 Agostu

NA’I-FETO MATAN-BEEN NIAN IHA SIRACUSA (ITÁLIA)

Na’i-Feto ne’ebé tanis husi kuadru ida jesu nian, akontese iha 29 Agostu 1953 iha sidade Siracusa (Itália), hetan ezame sientífika no fó sai nu’udar buat ruma labele esplika husi komisaun ida ne’ebé sientista ateu ida mak prezide. Kreda rekoñese eventu ne’e nu’udar milagre iha tempu badak no ita 1994 Saun João Paulo II konsagra Santuáriu dedika ba Na’i-Feto matan-been nian ne’ebé tinan-tinan peregrinu tokon ba tokon ba vizita fatin ne’e.

Na’i-Feto matan-been nian iha Siracusa refere ba milagre ida akontese iha rai Siracusa (Sicilia-Itália) iha 1953 no iha fulan ruma de’it hetan rekoñesimentu husi Kreda. Ne’e mak milagre marianu ida hanesan aparisaun iha Guadalupe iha México ba índiu Juan Diego iha 1548; ida iha Paris iha 1830 ba Irmán Caterina Labouré; ida iha La Salette iha Fransa iha Setembru 1846, ba bibi-atan ki’ik na’in rua Maximin Giraud no Mélanie Calvat; ida iha Lourdes iha 1858 ba menina simples ida, Bernadetta Soubirous, iha Castelpetroso (Isernia) iha 1888, ba kamponeza rua Serafina no Bibiana; iha Fátima iha 1917 ba bibi-atan na’in tolu Lúcia Dos Santos, Jacinta no Francisco Marto.

 SAIDA MAK LOLOOS AKONTESE?

Kazál joven, Angelo Iannuso no Antonina Lucia Giusti, kaben iha 21 Marsu 1953, hela iha uma simples ida iha Via degli orti di S. Giorgio iha Siracusa. Señora Antonina isin rua oan primeiru, maibé ninia gravidés sai difisil, to’o pontu ne’ebé halo nia la haree moos; iha 29 Agostu besik tuku 3 kalan, ninia matan moras sai maka’as to’o halo nia sai delek kompletamente. Nia sai dezanimada, terus maka’as, maibé derepente iha tuku 8.30 dadeer, nia matan sai di’ak no haree moos fali hanesan uluk no bainhira nia hadeer hodi hateke ba kuadru Na’i-Feto jesu nian ne’ebé tau iha kama ulun, ho hakfodak nia haree matan-been suli husi Na’i-Feto nia matan, Nia bolu kedas nia laen hodi hakilar: “Na’i-Feto tanis”. Notísia ne’e (maski seidauk iha telemovel…) halekar lalais iha Siracusa tomak no husi ne’ebá to’o mundu, hodi hamosu maravilla boot; kaben-na’in Iannuso nia uma nakfilak ba fatin peregrinasaun, ne’ebé foto sira tempu ne’ebá nian halo dokumentáriu, basá ema hotu hakarak haree “Na’i-Feto ne’ebé tanis”. Estátua-kuadru meiu-korpu ne’e halo ho jesu, no hatudu Na’i-Feto nia futar Fuan Imakuladu no simu nu’udar prezente kazamentu nian, ba kaben-na’in foin-sa’e rua ne’e.

MATAN-BEEN SULI NIA DURASAUN

Matan-been turu, pelumenus dala 58, hahú husi loron 29 Agostu to’o 1 Setembru 1953; Kreda nia atitude mak prudénsia; pároku padre Giuseppe Bruno, ho lisensa husi kúria arkidioseze Siracusa nian, bá iha loron 1 Setembru besik tuku 11 iha uma Iannuso, ho doutór sira husi laboratóriu Ijiene no Prevensaun Provínsia nian. Espesialista sira-ne’e, entre sira, doutór Michele Cassola, ne’ebé deklara nia an ateu (la fiar Maromak), no depois prezide Komisaun sientífika, bainhira to’o fatin ne’e, sira sai sasin ho matan rasik kona-ba matan-been suli; Maria nia matan hatudu bubu ho matan-been hanesan ema ida ho emosaun forte, ne’ebé hahú suli tun hodi habokon nia oin delikada, no halibur iha liman laran. Maski ema balun ne’ebé prezente iha ne’ebá ho algodaun hamoos matan-been, maibé sientista kímika sira-ne’e ho sira-nia pipeta konsege halibur matan-been iha sira-nia proveta, sentímetru kubu 1.

ANÁLIZE TÉKNIKU-SIENTÍFIKA

Bainhira sira foti tiha Na’i-Feto nia matan-been, nia la tanis tan; hanesan Na’i-Feto hein hela atu sientista ofisiál sira mai foti ninia matan-been. Kuadru Na’i-Feto nian Komisaun sientífika lori atu halo ezame, no halo relatóriu naruk ida. Iha-ne’e fó sai de’it pontu importante ruma: bainhira hasai tiha kuadru husi vidru metan ne’ebé sai apoiu ba kuadru, sira haree katak jesu nia mahar mak sentírmetru 1-2 no bainhira halo ezame nia kompletamente maran; bee suli husi matan lori atu halo análize kímiku-fíziku-biolójiku, no hodi konfronta ho ema adultu nia matan-been no labarik tinan rua no fulan hitu nia matan-been, hatudu katak iha kompozisaun hanesan ho sekresaun matan-been nian tipu umanu; relatóriu ne’e lori asinatura husi membru no komisaun nian no prezidente rasik, doutór Cassola, ne’ebé maski ateu no la fiar, nia la hatene esplika ho modu sientífiku fenómenu ida-ne’e; data relatóriu nian mak 9 Setembru 1953.

KREDA NIA POZISAUN

Depoizde publikasaun dokumentu ne’e nian, liutiha fulan tolu, iha 12 Dezembru 1953, episkopadu Sicilia nian, ho lian ida de’it deklara nu’udar auténtika no lahó dúvida kona-ba matan-been milagroza ne’e. Liutiha tinan ida Papa Pio XII, iha 17 Outubru 1954 habelar mensajen liuhusi rádiu, ko’alia mós hanesan tuirmai: «Ema sira komprende linguajen antigu matan-been nian? Oh, Maria nia matan-been sira!». Mundu moris hela períodu kortina besi soviétika nian no Kreda silénsiu nian, ne’ebé hetan persegisaun husi rejime komunista. Iha 19 Setembru 1953, kuadru tomak lori ba tau iha koluna fatuk mutin nian harii iha Piazza Euripide; kultu ne’ebé sai boot ba beibeik, halo atu peregrinu barak bá iha fatin ne’ebá, nune’e presiza harii Santuáriu ida boot liu, Kuadru Na’i-Feto nian hela iha Piazza Euripide to’o 1968, bainhira muda ba altár kripta ba Santuáriu ne’ebé harii daudaun hela; kuadru ne’e hela iha fatin ne’e husi 1968 to’o 1987 no husi 1 Maiu 1994 to’o 4 Novembru 1994.

SANTUÁRIU FOUN NIA KONSTRUSAUN NO KONSAGRASAUN

Santuáriu foun hahú harii iha 1989, nia estrutura boot no aas metru 103, obra husi arkitetu fransés Andrault no Parat, ninia forma hanesan hatudu matan-been ida monu husi lalehan; santuáriu iha kapasidade ba fatin 11.000 hamriik nian, no 6.000 ba tuur, ho kapela 16; kripta iha odamatan entrada 18 no iha kapasidade ba fatin 3.000. Papa S. João Paulo II mak konsagra Santuáriu iha 6 Novembru 1994. «Na’i-Feto nia matan-been», Papa João Paulo II hateten iha okaziaun ne’e, «halo parte ba orden sinál sira-nian: sira fó sasin kona-ba Inan nia prezensa iha Kreda no iha mundu.  Inan ida tanis bainhira haree nia oan sira hetan ameasa husi aat, espirituál ka fíziku».

RELÍKUA MATAN-BEEN NIA FATIN

Na’i-Feto nia matan-been rai iha relikuiáriu artístiku no presiozu, obra husi Profesór Biagio Poidimani husi Siracusa, no iha nivel tolu no iha baze, iha sikun haat, iha estátua ki’ik-oan Santa Lucia, patrona Siracusa nian, Saun Marziano, bispu dahuluk sidade ne’e nian no santu apóstolu Pedro no Paulo. No iha nia kama mate nian iha 1973, doutór Sassola husu relikuiáriu ne’e, ne’ebé nia hakohak no depois ho tanis, nia husu konfesór ida hodi dehan: «Uluk, ha’u haree iha ha’u-nia oin muru-boot ida ne’ebé labele hakat liu, Oras-ne’e muru-boot ne’e, hodi Na’i-Feto nia matan-been, monu tiha». Santuáriu foun ne’e tinan-tinan simu peregrinu to’o millaun ida, mai husi mundu tomak.

MENSAJEN PARTIKULÁR HUSI MILAGRE SIRACUSA NIAN

Nia diferente husi eventu espesiál seluk ne’ebé haree Nai-Feto nu’udar protagonista tanba se iha Fatima, Lourdes, Paris, La Salette, Na’i-Feto ko’alia kona-ba ninia terus no husu atu arrepende, liuhusi vidente no labarik simples sira, iha Siracusa, Na’i-Feto ko’alia ho ninia matan-been, ba ema rihun ba rihun no atu konfirma milagre ne’e, nia husik atu ema halo análize ba matan-been iha laboratóriu, basá diferente husi vizaun no aparisaun sira seluk, milagre Siracusa, siénsia mak komprova. Iha ninia estudu ida, teólogu Stefano De Fiores hateten iha 1978: «Maria tanis atu fó ba sosiedade avizu ikus ida atu keta rejeita Maromak nia reinu no atu keta ulun toos hodi rejeita mensajen profétika sira husi ninia vidente umilde sira. Ninia tanis sériu liu, nakonu ho sinál triste sira, fó hanoin atu keta rejeita konvite sira Maromak nian, atu la sai rahun».