Papa Francisco nia komentáriu ba Evanjellu Domingu XVII, 30 Jullu 2023

 

Maun no biin-alin sira, ‘buongiorno’!

Ohin Evanjellu haktuir ai-knanoik kontratu-na’in ida ne’ebé buka fatuk murak. Nia, Jezús dehan, «hetan tiha fatuk-murak ida ho folin boot, bá, fa’an nia rikusoin hotu no sosa nia» (Mt 13,46). Ita para uitoan iha kontratu-na’in ne’e nia jestu, ne’ebé uluknanai buka, hafoin hetan no ikusmai sosa.

Jestu dahuluk: buka. Nia mak kontratu-na’in emprendedór ida, ne’ebé la tur metin maibé sai husi uma no buka fatuk murak ho folin boot, Nia la dehan: “Natón ona buat ne’ebé ha’u iha”, nia buka sira ne’ebé furak liu. No ida-ne’e konvite ida atu ita keta taka an iha toman sira moris nian, iha mediokridade ema ida ne’eb’e satisfeitu ona, maibé atu hamoris hakaran, atu bá oin la mate; atu kultiva mehi sira di’ak nian, atu buka novidade Na’i nian, basá Na’i la’ós repetitivu, nia sempre lori novidade, novidade Espíritu nian, sempre halo foun realidade sira moris nian (kf Ap 21,5). No ita tenke iha atitude ida-ne’e: buka.

Jestu daruak kontratu-na’in nian mak hetan. Nia mak ema prudente ida, ne’ebé “iha matan” no hatene rekoñese fatuk-murak ida ho folin boot. Ida-ne’e la’ós fasil. Ita hanoin, porezemplu, bazár atrativu Oriente nian, iha-ne’ebé banku sira, nakonu ho merkadoria sira, tara iha muru sira lurón nian nakonu ho ema sira; eh barraka sira iha sidade barak, nakonu ho livru sira no sasán oioin. Dalaruma iha merkadu sira-ne’e, se ema para atu haree didi’ak, bele deskobre rikusoin sira: sasán ho folin boot, volume ne’ebé susar atu hetan, kahur ho buat sira seluk, ne’ebé ho hateken dahuluk labele nota. Maibé kontratu-na’in ai-knanoik nian iha matan atentu no hatene hetan, hatene “dixerne” atu hetan ninia pérola. Ida-ne’e mós serve nu’udar lisaun ida mai ita: loroloron, iha uma, iha lurón, iha férias, ita iha posibilidade atu nota buat di’ak. No importante hatene hetan buat ne’ebé folin: treinu an atu rekoñese murak mean folin boot sira moris nian no distinge husi sasán imitasaun sira. Ita keta lakon tempu no liberdade ba sasán sira folin-laek nian, pasatempu sira ne’ebé husik mamuk iha laran, enkuantu moris oferese mai ita peróla folin boot enkontru nian ho Maromak no ho ema seluk! Presiza hatene rekoñese nia: dixerne atu hetan nia.

No jestu ikus kontratu-na’in nian: sosa fatuk-murak. Komprende tiha kona-ba ninia folin boot, nia fa’an buat hotu, sakrifika soin hotu atu bele iha nia. Nia muda radikalmente ninia armazén nia inventáriu: la iha tan buat ida maibé pérola ne’e de’it: ida-ne’e mak ninia rikusoin mesak, sentidu ba ninia prezente no ninia futuru. Ida-ne’e mós konvite ida mai ita. Maibé sá loos mak pérola ne’e, ne’ebé halo ema bele hakribi buat hotu, ne’ebé Na’i ko’alia mai ita? Pérola ne’e mak Nia rasik, Na’i! Buka Na’i no hetan Na’i, hasoru Na’i, moris ho Na’i. Fatuk-murak mak Jezús: Nia mak pérola folin boot moris nian, atu buka, hetan no halo sai ita-nian. Merese tebes atu investe buat hotu iha Nia basá, bainhira ita hasoru Kristu, moris muda. Se ó hetan Kristu ó-nia moris muda.

Ita foti fali kontratu-na’in nia jestu tolu – buka, hetan, sosa – no ita halo pergunta ruma. Buka: iha ha’u-nia moris, ha’u buka? Ha’u sente di’ak, loos ona, satisfeitu ona, ka ha’u treinu ha’u-nia hakaran ba di’ak? Ha’u tama ona “pensiun espirituál”? Foin-sa’e hira mak  iha ona pensiun! Jestu daruak, buka: ha’u halo prátika dixerne nian kona-ba buat ne’ebé di’ak no mai husi Maromak, hodi hatene hakribi buat ne’ebé husik uitoan de’it mai ha’u la la husik buat ida? Ikusmai, sosa: ha’u hatene oinsá gasta ba Jezús? Mai ha’u Nia iha fatin dahuluk, Nia mai ha’u mak soin boot liu moris nian? Furak bele dehan ohin ba Nia: “Jezús, Ita mak ha’u-nia soin boot liu”. Maria tulun ita buka, hetan no hakohak Jezús ho ita an tomak.