Papa Francisco nia lia-menon iha Domingu XVI, 23 Jullu 2023

 

Maun no bin-alin doben sira, ‘buongiorno’!

 

Evanjellu ohin nian oferese mai ita ai-knanoik trigu no du’ut aat (kf Mt 13, 24-43). Agrikultór ida, ne’ebé kari fini di’al iha nia to’os, deskobre katak funu-balu ida iha kalan, kari du’ut aat, ai-horis ida hanesan ho trigu, maibé nia du’ut aat..

Ho forma ne’e, Jezús ko’alia kona-ba ita-nia mundu, ne’ebé iha realidade, mak to’ot boot ida, iha-ne’ebé Maromak kuda trigu no diabu du’ut aat. No nune’e, di’ak no aat sai boot hamutuk. Buat di’ak no buat aat sai boot hamutuk. Ita haree ida-ne’e iha notísia sira, iha sosiedade, maibé mós iha família no iha Igreja. No bainhira, iha trigu di’ak nia sorin ita haree du’ut aat, ita iha vontade atu fokit kedas, atu halo “limpeza”. Maibé ohin Na’i aviza ita katak halo buat ne’e mak tentasaun ida: ema labele kria mundu perfeitu ida, labele mós halo di’ak hodi harahun lalais buat ne’ebé la di’ak, tanba lori efeitu piór: ikusmai – hanesan ema hateten – ema “soe bebé hamutuk ho bee hariis nian”.

Maski nune’e, iha to’os daruak ne’ebé ita bele halo limpeza: to’os ita-nia fuan nian, ida mesak ne’ebé ita bele intervein diretamente. Iha-ne’ebá mós iha trigu no du’ut aat, katak, husi ne’ebá mak di’ak no aat halekar iha to’os boot mundu nian. Maun no biin-alin sira, defkatu, ita fuan mak to’os liberdade nian: la’ós laboratóriu assétiku ida, maibé espasu nakloke ida no, nu’udar konsekuénsia, vulneravel. Atu kultiva loloos, presiza, husi sorin ida kuidadu nafatin ho tubun delikadu sira di’ak nian no, husi sorin seluk, identifika no fokit du’ut aat sira ih amomentu loos. Ne’e duni, ita hateke ba ita-nia laran no ezamina saida mak iha ne’ebá, saida mak sai boot iha ha’u, di’ak no aat ida-ne’ebé mak sai boot iha ha’u. Iha métodu ida atu halo: nia naran ezame konxiénsia nian, ne’ebé konsiste atu haree saida mak akontese iha ha’u-ni amoris ohin, saida mak kona ha’u-nia fuan no desizaun saida mak ha’u foti. Ida-ne’e atu haree, hodi Maromak nia roman, iha-ne’ebé du’ut aat no iha-ne’ebé fini di’ak.

Depoizde to’os mundu nian no to’os fuan nian, ita to’os datoluk. Ita bele hanaran to’os maluk sira-nian, Sira mak ema sira ne’ebé ita iha relasaun loroloron no dalabarak ita julga sira. Oinsá fasil liu atu ita rekoñese du’ut aat iha sira, oinsá ita gosta atu “koir” ema seluk nia kulit! No iha kontráriu, oinsá difisil haree trigu di’ak ne’ebé sai boot! Maski nune’e, ita hanoin katak se ita hakarak kultiva to’os moris nian, importante uluknanai buka Maromak nia obra: aprende atu haree iha ema seluk, iha mundu no iha ita an rasik fafurak kona-ba saida mak Na’i kuda, trigu ne’ebé loron-matan re’in ho ninia fulin kinur sira. Maun no biin-alin sira, ita husu grasa atu hatene haree iha ita, maibé mós iha ema seluk, hahú husi sira ne’ebé besik ita. La’ós ahteken injénuu ida, maibé hateken fiar-na’in nian, basá Maromak, agrikultór to’os boot mundu nian, gosta haree buat di’ak no husik nia sai boot to’o pontu atu halo kolleita nu’udar festa!

Tanba ne’e, ohin ita bele formula pergunta ruma. Hodi hanoin ba to’os mundu nian: ha’u hatene manán tentasaun atu “halo du’ut hotu futun ida”, atu hamoos ema seluk nia to’os ho ha’u-nia juizu sira? Depois, hodi hanoin ba to’os fuan nian: ha’u onestu/a atu buka du’ut aat ne’ebé iha ha’u no dezide atu soe iha ahi mizerikórdia Maromak nian? No, hodi hanoin iha to’os maluk sira-nian: ha’u iha sabedouria atu haree saida mak di’ak, hodi la husik ha’u-nia an dezanima tanba limite sira no tanba ema seluk nia hahalok neineik?

Atu Virjen Maria tulun ita kultiva ho pasiénsia buat ne’ebé Na’i kuda iha to’os moris nian, iha ha’u-nia to’os, iha ha’u-nia maluk nia to’os, iha ema hotu nia to’os.