“Oan-feto anju ida”

Ema ne’ebé koñese nia, iha Ferriere di Conca, frasaun ida provínsia Latina nian, bolu nia “Marietta”, oan daruak husi Liugi Goretti no Assunta Carlini, serbisu-na’in sira iha to’os ne’ebé ho sira-nia oan nain nee, emigra ba serbisu iha rejiaun Pontina nian, proveniente husi Corinaldo, iha provínsia Ancona nian. Nia moris iha sidade ki’ik Marchi nian iha 16 Outubru 1890.

Sasin fiar nian iha difikuldade sira mós

Laran-di’ak, jenerozidade no pureza fuan nian mak karakterístika sira ki’ik-oan Maria; menina ne’e dedika an nafatin ba serbisu iha uma-laran no ba tau-matan ba alin ki’ik sira, enkuantu nia aman-inan hala’o serbisu todan agrikultura nian iha to’os.

Nia fiar no badinas iha orasaun, liuliu Rozáriu, nunka falta iha nia moris, maski bainhira, ho tinan 10 nia lakon nia aman doben, ne’ebé mate tanba moras malária. Maski nune’e, sofrimentu sira ne’e la influensia Marietta nia laran-manas; iha kontráriu, husi momentu ne’ebá, nia sente devér atu konsola ni ainan, ne’ebé sai feto-faluk, mesak de’it atu tau matan ba família.

Dezeju ba Santa Komuñaun

Kondisaun ekonómika ne’ebé susar, tanba nesesidade, lori atu família Goretti serbisu hamutuk ho família Serenelli, ne’ebé horik iha knua hanesan, ne’ebé serbisu iha kampu kampu agríkola propriedade konte Mazzoleni nian.

Enkuantu aman no oan família Serenelli nian serbisu iha kampu agríkola no Assunta tau matan ba oan sira, Maria nia serbisu faan manu-tolun sira, iha sidade dook Nettuno, prepara hahán ba serbisu-na’in sira iha to’os no suku roupa sira ne’ebé naklees. Menina ne’e nia atividade bara-barka ne’e la hamenus ninia dezeju atu harohan: maski analfabeta, iha 1902, ho tinan 11 de’it, nia husu no hetan lisensa atu simu sakramentu Komuñaun nian, tinan ida molok previstu. Nia disposta atu hakribi oras sira toba nian atu bele partisipa Missa domingu-domingu iha Campomorto, dook kilómetru lubuk ida husi uma.

Krús no silénsiu

Buat ne’ebé halakon ninia dame espirituál ne’ebé Marietta sempre rai iha nia fuan, mak momentu ne’ebé ho nia isin hahú dezenvolve fizikamente, nia  sai objetu atensaun morboza (la normál) ba Alessandro Serenelli, idade 18, ne’ebé nia konsidera nu’udar maun ida. Joven mane ne’e buka ho meiu hotu babeur Maria, ne’ebé sempre rejeita, hodi konvida nia atu keta ofende Maromak; Alessandro ameasa nia ho mate se nia ko’alia sai ba família kona-ba ninia ameasa no babeur sira. Silénsiu mak krús todan ida atu lori. Maibé, menina ne’e, hodi evita agrava relasaun sira ne’ebé manas tiha ona entre família ru ane’e, hetan konfortu iha ninia konfidénsia ho Virjen Maria.

Martíriu no kanonizasaun

Iha loron 5 Jullu 1902, enkuantu família Serenelli no Goretti serbisu iha to’os no Maria mesak de’it iha uma, Alessandro ataka no no buka atu violenta nia: “Lae! Maromak lakohi. Ó bá infernu!”. Nune’e mak menina ne’e fó hanoin ba Alessandro, atu mantein ninia pureza. Marietta prefere mate duké halo tuir ninia agresór nia hakarak. Alessandro nakonu ho raan-nakali, hakanek nia to’o mate uza tudik ho tutun kro’at. Tudik ninia kuak hamutuk sanulu-resin-haat. Iha loron tuirmai, molok nia iis kotu, menina ne’e perdua ninia oho-na’in, hodi dehan ba nia inan ninia hakaran atu nia bele hasoru mane ne’e loron ida iha Lalehan.

Hetan kondenasaun ba prizaun, joven ne’e  konverte an iha 1910 no, depoizde kumpri pena, iha 1928, nia husu perdaun ba Assunta Goretti, ne’ebé hamutuk sira hakbesik ba Komuñaun.

Tuir Papa Pio XII nia hakaran, iha 24 Juñu 1940, Maria Goretti hetan beatifikasaun. Iha 1950, iha okaziaun ninia kanonizasaun nian, iha ema lubun boot nnia leet iha mós Alessandro no Marietta nia inan ne’ebé moras.

Ninia restu mortál sira deskansa iha Santuáriu Madonna delle Grazie iha Nettuno, fatin peregrinasaun ba ema lubun boot.