Domingu, 20 Janeiru 2019

 

Maun no biin-alin doben sira, ‘buongiorno’!

Domingu kotuk, ho festa Batizmu Na’i nian, ita hahú dalan tempu litúrjiku hanaran “komún”: tempu iha ne’ebé ita tuir Jezús iha nia vida públika, iha misaun ne’ebé Aman haruka nia iha mundu. Iha Evanjellu ohin nian (kf Jo 2, 1-11) ita hetan narrasaun milagre dahuluk Jezús nian. Sinál boot dahuluk sira-nian akontese iha knua Kaná nian, iha Galileia, durante festa kaben nian ida. La’ós porakazu mak Jezús nia vida públika iha inísiu iha serimónia kazamentu ida, basá iha Nia Maromak sai ida ho umanidade: no ida-ne’e mak liafuan di’ak, maski ema sira ne’ebé konvida Nia seidauk hatene katak iha sira meza, tur Maromak Oan no katak, espozu loloos mak Nia. Loloos, mistériu sinál Kaná nian tomak nia fundamentu mak prezensa espozu divinu, Jezús ne’ebé hahú revela an. Jezús manifesta an nu’udar espozu Maromak nia povu nian, ne’ebé profeta sira haklaken, no revela mai ita relasaun nia profundidade ne’ebé liga ita ho Nia: Aliansa domin foun ida.

Iha kontestu Aliansa bele komprende didi’ak sentidu símbolu tua nian, ne’ebé tau iha sentru milagre ne’e nian. Presizamente, bainhira festa iha nia tutun mak tua hotu; Na’i-Feto haree ida ne’e no dehan ba Jezús: «Sira la iha tua» (v. 3). Tanba sei festa sai aat se kontinua festa ho bee! Sai figura aat ida ba ema sira ne’e. Na’i-Feto haree no, tanba nia mak inan, nia bá kedas hasoru Jezús. Eskritura sira, espesialmente Profeta sira, hatudu tua nu’udar elementu típiku festa han-hemu nian no ksolok festa nian (kf Am 9, 13-14; Jl 2, 24; Is 25, 6). Presiza bee atu moris, maibé tua esprime abundánsia ai-han festa nian no ksolok festa nian. Festa ida lahó tua? Ha’u la hatene… Hodi muda ba tua, bee iha kusi sira ne’ebé «judeu sira uza atu hamoos an» (kf v. 6) — ne’e mmak lisan ida: molok tama uma laran, tenke purifika an — Jezús realiza sinál ne’ebé ko’alia maka’as: transforma Lei Moisés nian iha Evanjellu, maklorik ksolok nian.

No oras-ne’e, mai ita kontempla Maria: liafuan sira ne’ebé Maria diriji ba atan sira sai koroa ba kuadru esponsál Kaná nian: «Imi halo tuir buat ne’ebé Nia hateten ba imi!» (v. 5). Ohin mós Na’i-Feto dehan mai ita hotu: «Imi hala tuir buat ne’ebé Nia hateten ba imi!». Liafuan sira-ne’e mak liman-rohan folin boot ne’ebé ita-nia Inan husik mai ita. No defaktu iha Kaná atan sira obedese. «Jezús dehan ba sira: “Imi tau bee ba kusi sira”. Sira hakonu kusi sira to’o ibun. Hafoin Nia haruka: “Oras ne’e hasai no lori ba uma-na’in tenda”. No sira halo nune’e» (vv. 7-8). Iha kazamentu ne’e, hatur Aliansa Foun no ba Na’i nia atan sira, katak, ba Kreda tomak, entrega misaun foun: «Imi halo tuir buat ne’ebé Nia hateten ba imi!». Serví Na’i signifika rona no pratika ninia liafuan. Ne’e mak rekomendasaun simples, esensiál, Jezús nia Inan nian, ne’e mak programa ema sarani nia moris nian.

Ha’u hakarak evidensia esperiénsia ida ne’ebé konserteza ita barak halo iha moris. Bainhira ita hasoru situasaun difisil sira, bainhira mosu problema sira ne’ebé ita la hatene oinsá rezolve, bainhira dalabarak ita sente laran la hakmatek no susar, bainhira ita kuran ksolok, ita bá hasoru Na’i-Feto no ita dehan: “Ami la iha tua. Tua hotu ona: haree ha’u-nia situasaun oinsá, haree ba ha’u-nia fuan, haree ba ha’u-nia klamar”. Ita dehan ida-ne’e ba Inan. Nia sei bá hasoru Jezús atu dehan ba Nia: “Haree ba ida-ne’e, haree ba ida-ne’ebá: sira la iha tua”. No depois, nia mai fali hasoru ita atu dehan: “Imi halo tuir buat ne’ebé Nia hateten ba imi!”.

Mai ita ida-idak, kuru husi kusin hanesan ho laran metin ba Liafuan no ba Sakramentu sira atu esperimenta Maromak nia grasa iha moris rasik. Nune’e ita mós, hanesan uma-na’in tenda ne’ebé koko bee nakfilak ba tua, bele ko’alia ho hakfodak: «Ó fali, rai tiha tua di’ak to’o oras ne’e!» (v. 10). Jezús sempre halo surpreza mai ita. Ita ko’alia ba Inan atu nia dehan ba Oan, no Nia sei halo surpreza mai ita.

Atu Nia, Vrijen Santa, tulun ita tuir ninia konvite: «Imi halo tuir buat ne’ebé Nia hateten ba imi!», atu nune’e ita bele loke an tomak ba Jezús hodi rekoñese iha moris loroloron sinál sira Ninia prezensa nian ne’ebé fó moris.

(Papa Francisco iha Angelus)