Saun Basílio Magno no Saun Gregório Nazianzeno

Saun Basílio Magno no Saun Gregório Nazianzeno

Família santu sira-nian

Basílio moris iha Cesareia, iha 329, iha família ida santu sira-nian: nia feton Macrina no nia maun-alin sira Pedro, bispu Sebaste nian, no Gregório Nazianzeno mós foti sae ba glória altár nian. Joven Basílio simu husi nia amna ain-hakat dahuluk doutrina sarani nian no kontinua nia estudu sira, uluknanai iha Constantinopla no, depois, iha Atenas. Tempu hanesan nia estuda retórica, hodi halo dalan ba karreira nabilan ida ne’ebé, nia tenke abandona kedas atu tuir ninia vokasaun loloos: aspirasaun ba vida silénsia, solidaun no orasaun nian.

Nia halo viajen barak, – foufoun ba Ponto no depois ba Ejitu, Palestina no Síria, – tan sente atrasaun ba monje no eremita sira nia moris. Filfa fali ba Ponto, nia hasoru belun ida, iha-ne’ebé sira estuda hamutk iha Atenas, Gregório de Nazianzeno.  Ho nia, funda komunidad emonje sira-nian ki’ik-oan ida, bazeia ba regra sira ne’ebé Basílio elabora ho esperiénsia sira nia manán durante ninia viajen sira.

Kontra Arianizmu

Iha Cesareia, habelar ba beibeik, doutrina foun ida, mai husi pregasaun Ário nian, ne’ebé Konsíliu Niceia nian kondena tiha ona nu’udar ereje, iha tinan 325. Maibé, Arianizmu kontinua hetan apoiu husi imperadór Loro-Sa’e nian, Valente, nune’e sai koñesida lalais, iha Síria no Palestina mós. Nune’e, Basílio husik damen no seguransa iha ninia eremitériu, atu bá Cesareia, iha-ne’ebé nia simu ordenasaun presbíteru nian no hafoin Bispu. Iha-ne’ebá, nia hahú ninia luta naruk  kontra erejia foun, to’o merese títulu “Magno”, bainhira nia sei moris hela.

Basíli nia luta iha nivel doutrina no karidade nian, Nia funda iha sidade nia entrada kedas, sidade ki-ik-oan karidade nian, hanaran Bazilíada, ho orfanatu sira, ospitál sira no asisténsia sanitária. Imperadór Teodósio, susesór Valente nian mós apoia Basílio nia obra, ne’ebé konsege asite erezia ninia lakon molok nia mate, iha tinan 389, ho idade neennulu-resin-neen.

Amigu husi ki’ik-oan kedas

Gregório de Nazianzeno, ne’ebé iha feton ida, Gorgônia, no alin-mane ida, Cesário, hotu-hotu santu, mak persbíteru ida nia oan. Iha Atenas, iha-ne’ebé nia estuda, Gregório koñese Basílio, ho nia iha ligasaun amizade forte no ho nia moris hamutuk iha eremitériu Capadócia nian. Maibé Gregório mós tenke husik hakmatek mosteiru nian atu fó asisténsia ba nia aman-inan sira ne’ebé idozu loos.

Nia aman hakarak nia, ho modu partikulár iha nia sorin iha presbiteradu, iha Nazianzo, maibé Gregório, ne’ebé arrepende ho hilin ne’ebé nia halo molok atu husik Basílio, filafali ba moris ho Basílio. Maibé Basílio konvense Gregório atu filafali ba nia aman nia uman atu sai ninia konselleiru iha governu difisil Kreda Nazianzo nian.

Depoizde tempu ruma,Mais Imperadór Teodósio haruka Gregório  ba Constantinopla, atu komabte difuzaun erejia arianizmu nian. Bainhira nnia to’o, ema sira simu nia ho fatuk. Nune’e, Gregório hela iha Constantinopla nia muru li’ur, iha kreda ki’ik-oan ida dedika na Ressurreisaun. Hodi ninia kapasidade ko’alia no nia doutrina ne’ebé metin, liuliu hodi ninia vida ezemplár, Gregório lori hikas sidade Constantinopla ba ortodoksia eh fiar loos.

Maibé, tanba grupu ida opozisaun nian, nia la konsege sai Bispu Constantinopla nian. Desididu atu husik sidade ne’ebé nia dedika nia moris bá ho esforsi boot, nia halo diskursu despedida ida naruk no komovente ida.

Nia retira an definitvamente iha solidaun iha Arianzo, nia rain moris nian, hodi dedika an ba estudu no vida axétika. Iha períodu ne’e, nia hakerek obra poétika barak, liuliu autobiografia. S. Gregório hanorin ita Maromak nia primazia: lahó Maromak ema lakon ninia grandeza, lahó Maromak la iha umanizmu loloos.

Saun Gregório Nazianzeno konklui nune’e: “Maromak kria ha’u atu hasa’e ha’u to’o Nia ho ha’u-nia hahalok sira!”. Nia hakerek diskursu barak, omilia no sermaun lubuk ida, surat barak no obra poétika sira, kuaze versu 18.000. Nia komprende sá loos misaun ne’ebé Maromak entrega ba nia:

“Liafuan nia atan, ha’u hakohak ministériu Liafuan nian; atu ha’u la konsente deskuidu ba soin ne’e. Ha’u apresia vokasaun ida-ne’e no ha’u hakarak nia, nia hariak mai ha’u ksolok boot liufali buat sira seluk tau hamutuk” (Oratio 6,5: SC 405, 134).

Ba Gregório, Maria, ne’ebé fó natureza umana ba Kristu, mak Maromak nia Inan loloos (Theotókos: cf. Ep. 101,16), no, tanba misaun aas liu ida-ne’e, nia hetan “pre-prurifikasaun” (Oratio 38,13).