Sexualidade e afetividade

Sexualidade e afetividade

Dili – Ohin, 16 Outubru 2022, larista sira iha Divina Provvidenza (Dili) iha enkontru formativu ida ho Ir Jacinta Gusmão. Tópiku formasuan kona-ba aspetu ida maturidade afetiva nian, espesifikamente kona-ba “Sexualidade e afetividade”.

Menina na’in 27 maioria halo estájiu no serbisu iha área ospitalidade, restaurasaun no bakery. Na’in sanulu nune’e mak estudante.

Objetivu formasaun nian mak koñese liután identidade rasik no  hodi deskobre identidade rasik, deskobre mós diferensa ho ema seluk, no diferensa ne’e lori atu ko’alia kona-ba sexualidade. Mane no feto la hanesan iha ámbitu hotu ema nian: isin/fíziku, afetu, intelijénsia, komponente sosiál no espiritualidade; no diferensa ne’e halo ema kompleta malu. Ezemplu diferensa afetiva entre mane no feto: feto nia resposta afetiva mak globál, no sentimentu no hatudu ka esterioriza sentimentu sira iha papél importante. Mane nia resposta afetiva bazeia liu ba asaun no korporál, katak isin iha papél importante. Afetu sira internu liu.

Iha enkontru, buka klarifika no halo diferensa konseitu “sexo” no “sexualidade”. Sexo refere na kondisaun orgánika mane no feto nian (jenitalidade). “Sexualidade” mak dimensaun espesífika ema nian no refere ba ema iha ninia totalidade. Sexualidade implika ha’u-nia an tomak, la’ós orgaun sexual ka jenital de’it

Iha kultura ohin nian ne’ebé foti sae sexo no haluha sexualidade presiza tau sasán iha nia fatin loos. Sexualidade umana, mak realidade ida ne’ebé marka ho kle’an ita-nia umanidade: nia mak nesesidade ida. Maibé mós projetu no knaar ida. Sexualidade, nu’udar espresaun ita-nia identidade nu’udar mane no nu’udar feto, investe la’ós de’it isin, maibé modalidade hotu ita nia oinsá sai an rasik no oinsá halo, oinsá hanoin, oinsá relasiona.

Bele nota kedas katak menina sira la klaru kona-ba diferensa entre sexo no sexualidade. Ho enkontru ne’e, bele lori menina sira sai sensivel no matan moris liután iha sira-nia relasaun sira ho sexo maskulinu, hodi hatene halo hilin sira ne’ebé loos.

(JG)