«Ha’u mak Na’i-Feto Santu Rozáriu nian.

Imi kontinua harohan Rozáriu

Ba klamar sira-nia salvasaun no ba dame iha mundu».

 

Promesa

Ir Lucia, iha memória sira ne’ebé hakerek ho orden husi Bispu, fó hanoin katak Na’i-Feto iha 13 Jullu 1917 dehan ba nia:

«Ha’u hakarak atu imi mai iha ne’e loron 13 fulan-fulan, Atu imi kontinua harohan rozáriu loroloron hodi fó onra ba Na’i-Feto Rozáriu, atu hetan dame ba mundu no funu nia rohan, basá Nia de’it mak bele tulun sira».

Lúcia, ho konfiansa hanesan baibain, husu «Ha’u hakarak husu atu Ita dehan sé mak Ita; no atu halo milagre ida atu ema hotu sira katak Ita mosu mai ami».

Na’i-Feto, ho laran-di’ak inan nian, promete

«Imi kontinua mai iha-ne’e fulan-fulan. Iha Outubru ha’u sei dehan sé mak ha’u, saida mak ha’u hakarak no ha’u sei halo milagre ida ne’ebé ema hotu sei haree no bele fiar».

Iha 13 Agostu haree-na’in sira la marka prezensa ba enkontru basá autoridade sivíl impede sira, maibé iha 19 Agostu, sai fali husi “prizaun” nu’udar Lúcia hanaran, sira ho sira-nia bibi sira bá iha fatin Valinhos, besik aldeia no Na’i-Feto hafoun ninia promesa:

«Imi kontinua bá Cova da Iria iha loron 13; imi kontinua atu harohan rozáriu loroloron. Iha fulan ikus ha’u sei halo milagre ida, atu hotu-hotu fiar».

Iha aparisaun Setembru nian Na’i-Feto fó sai tan milagre ba fulan Outubru, asegura mós katak sei iha mós Saun José ho Kosok-Oan Jezús, maibé nu’udar inan ida nia bandu labarik na’in tolu  kona-ba peniténsia ruma ne’ebé sira halo.

«Maromak haksolok ho imi-nia sakrifísiu, maibé Nia lakohi atu imi toba ho tali, Imi lori tali durante loron de’it».

Aparisaun Outubru nian

Iha loron 13 Outubru udan tun hela de’it, maibé udan ne’ebé tun maka’as la hapara ema barak atu bá iha fatin ne’ebá. Tahu dodok mós la impede atu sarani sira hakneak iha atitude haraik-an. “To’o tiha iha Cova da Iria, Lúcia haktuir, besik ba ai-aziñeira, tan impulsu interiór ida, nia husu povu atu taka sira-nia sombrelu hodi harohan rozáriu. Lakelur ami haree naroman nia reflesu no depois Na’i-Feto iha ai-azineira leten”.

Lúcia husu ho konfidénsia “saia mak ita hakarak husi ha’u?” no Na’i-Feto hatán:

«Ha’u hakarak dehan ba ó atu ema halo kapela ida iha-ne’eatu fó onra mai ha’u; katka ha’u mak Na’i-Feto Rozáriu nian, katak imi kontinua harohan rozáriu loroloron. Funu sei remata no soldadu sira lakleur sei fila ba sira-nia uma sira».

“Ha’u iha buat barak atu husu ba Ita: se ita kura moras ruma no ema maksalak balun nia konversaun, nst”.

«Balun, sim, seluk lae. Presiza atu sira korrije sira-nia an; husu perdaun ba sira-nia salan; – no hodi asume oin triste liu – «atu la ofende tan ona Maromak ita na’i, ne’ebé hetan ofensa barak liu ona».

“Na’i-Feto lakon tiha iha distánsia boot lalehan nian, ami haree, besik ba loron-matan, Saun José ho Kosok-Oan no Na’i-Feto hatais mutin ho mantu azúl ida. Saun José no Kosok-Oan hanesan fó bensan ba mundu, ho jestu sira ne’ebé sira halo ho liman iha forma krús nian”.

“Lakleur de’it, bainhira aparisaun ne’e lakon, ha’u haree ita Na’i no Na’i-Feto, ne’ebé fó impresaun mai ha’u hanesan Na’i-Feto Terus-na’in. Ita Na’i hanesan fó bensan ba mundu, hanesan Saun José halo. Aparisaun ne’e remata tiha ha’u sei haree tan Na’i-Feto iha hatais Na’i-Feto Karmelu nian”.

Loron-matan hahú book an no haksoit

Enkuantu Lúcia, Francisco no Jacinta kontempla ho modu estátiku personajen lalehan sira, milagre ne’ebé Na’i-Feto fó sai no hotu-hotu hein hahú daudaun mosu; maravillozu nu’udar ema ida nunka hein atu mosu. Lúcia hakilar: “Imi hateke ba loron-matan!”.

Interessante Jacinta nia aman nia sasin:

“Ami hateke ba loron-matan lahó difikuldade no halo matan sai delek. Nia hanesan mate no lakan troka malu. Nia hasai raiu naroman nian husi sorin ida no sorin seluk no fó kór ba buat hotu ho kór lahanesan, ai-hun sira no ema povu, rai no ár. Maibé buat ne’ebé maravillozu mak loron-matan la halo maat ba ami-nia matan sira. Buat hotu nonok no hakmatek. Ema hotu nia matan hateke ba lalehan, bainhira iha pontu  ida loron para no hahú dansa no haksoit: nia para dala ida tan no dala seluk hahú dansa, to’o pontu ne’ebé nia hanesan haketak an husi lalehan no mai iha ami-nia leten. Ne’e momentu terrivel…”.

Povu halibur iha ne’ebá hakilar maka’as. Nune’e, hotu-hotu tuku tur iha tahu laran, hanoin katak ahi atu sunu mutuk sira. Nune’e, barak mak harohan ho lian forte orasaun “atu kontrisaun nian”. Maibé, lakleur, loron hiit an sae neinenik, to’o iha pontu husi ne’ebé nia tun mai, Tuirmai ema labele ona hateke ba loron-matan ona.

Remata tiha milagre ne’ebé dura besik minutu sanulu, ema sira hateke ba malu ho laran taridu, maibé tuirmai hakilar ho ksolok: “Milagre! Labarik sira iha razaun!” Ema barak nota katak sira-nia roupa ne’ebé bokon didi’ak tan udan molok Na’i-Feto nia sinál, sai maran hotu. Nune’e, siklu aparisaun neen iha Fátima to’o ona rohan.