Istória hatur Na’i-Feto iha Ramelau no ninia sentidu relijiozu
Durante okupasaun Indonésia iha Timor-Timur, Salezianu sira iha ‘Colégio Don Bosco Fatumaca’ (Padre Locatelli, SDB, Irmaun Carlos Gamba, SDB no sira seluk) iha hanoin atu monta Estátua NA’I-FETO NIAN IHA FOHO RAMELAU (FOHO A’AS LIU IHA TIMOR) nu’udar sinál konsagrasaun Rai Timor ba ita Na’i Feto. Ita Na’i Feto mak Liurai-Feto Timor Nian.
Nune’e, depoizde planu iha Fatumaca, sira aprezenta planu ida-nee ba D. Carlos (Bispo da Diocese de Dili altura ne’ebá). Planu ida-ne’e hetan reasaun pozitiva no aseitasaun diretamente husi D. Carlos.
Etapa tuir mai, D. Carlos halao enkontru ho kúria no kleru nível dioseze hafoin hetan mós aseitasaun husi kleru diosezana tomak altura ne’ebá.
Depoizde hetan konfiansa, Padre Locatelli Lori Estátua Ita Na’i-Feto nian, Na’i-Feto Grasa nian, husi Rai Itália.
Hafoin Estátua ne’e entrega hela ba Parókia Maubisse.
Depoizde ida ne’e, Sarani sira iha Parókia Maubisse ho sira nia Pároku (Amu Norberto Amaral altura ne’ebá) servisu maka’as hodi konstroe fatin ne’ebé FURAK hodi hatur Ita Na’i-Feto nia Estátua.
Ho sakrifísiu oin-oin, Sarani sira iha Maubisse no Hatubuiloco konsegue harii duni Monumentu ne’ebé furak hodi sai fatin peregrinasaun ba ita hotu.
Nune’e, wainhira konstrusaun prontu hotu, lori ilas Na’i-Feto hatur iha Fatin Sagradu ne’ebá. Depoizde ida-ne’e sira halo planu ba Inaugurasaun nian. Ikusmai, Amu-Bispu Carlos Filipe Ximenes Belo inaugura iha loron 7 Outubru 1997 nu’udar Fatin Peregrinasaun Relijioza ba sarani iha Mundu Tomak, liuliu iha ita rain Timor.
Nune’e, sira hatur ita Nai Feto iha Foho ne’ebé aas liu iha Timor hodi nune’e Na’i-Feto bele tau matan hela mai ita, poteje ita, gia ita, lori ita nafatin tuir Maromak nia hakaran, nu’udar Inan ida ba Timor-oan sira hodi kuida ita nafatin ita hanesan Nia halo ba Jezús.
Ohin loron, Ramelau sai fatin’ la’ós de’it ona PEREGRINASAUN RELIJIOZA maibé sai mos fatin turista hodi dada ema wain ba vizita fatin Santa Ramelau. Ramelau nu’udar sítiu turístiku iha Timor Loron-Monu halo Timor nia naran morin no iha sentido religioso ne’ebé a’as tebes. Timor tenke orgullu ba ida ne’e.
Ita enkoraja nafatin ema hotu atu usa fatin santu Ramelau hodi sai fatin Relijioza iha ne’ebé ema ba vizita hodi halo sakrifísiu ruma ba klamar sira nia di’ak.
Hodi hanoin ita-nia maluk sira nia sakrifísiu ne’ebé sira oferese hodi harii fatin FURAK iha Ramelau tutun, mai ita tane aas sira-nia sakrifísiu respeita nafatin fatin Lulik ne’e nu’udar fatin Sagradu no fatin atu hetan grasa espesiál ne’ebé ita hotu precisa.
Sagrada Eskritura hanorin katak FOHO NU’UDAR FATIN HAROHAN, FATIN ATU HASORU MAROMAK, HASA’E-AN BA MAROMAK. Nune’e, mai ita sai konxiente ba Sagrada Eskritura nia hanorin ne’e hodi hasantu ita-an bainhira ita halo vizita ba Ita Inan Santa iha Foho Ramelau.
Peregrinasaun normalmente halo ba fatin sagradu sira hodi hetan grasa hirak ne’ebé ita presiza tebes.
Tan ne’e, mai ita utiliza fatin Santu Ramelau nudar fatin atu hetan grasa hirak ne’ebé ita presiza.
MAROMAK HARAIK BENSAN WAIN BA EMA HIRAK NE’EBÉ HALA’O PEREGRINASAUN BA RAMELAU HODI HARAIK BA SIRA GRASA HOTU NE’EBÉ SIRA PRESIZA.
Tinan 2022, Na’i-Feto iha Ramelau halo tinan 25.
(Fonte: Social Network)