Maun no biin-alin sira, buongiorno! Buona Festa!

Ohin, solenidade Asunsaun Beata Virjen Maria nian, Evanjellu propoin mai ita diálogu entre nia ho nia prima Isabel. Bainhira Maria  tama no kumprimenta Isabel, ida-ne’e dehan ba nia: «Ita rahun di’ak liu feto hotu no ita-nia oan rahun di’ak liu» (Lc 1,42). Liafuan sira-ne’e nakonu ho fiar no ksolok no maravilla, tama atu halo parte “Ave Maria”. Bainhira ita resita orasaun furak no familiár ne’e, ita halo hanesan Isabel: ita kumprimenta Maria, ita hateten nia rahun di’ak, tanba nia lori Jezús mai ita.

Maria simu Isabel nia rahun-di’ak [bensan] no hatán ho knananuk, prezente ida mai ita, ba istória tomak: Magnificat. Knananuk hahí ida ne’ebé ita bele define “knananuk esperansa nian”. Ne’e mak knananuk hahí no ksolok nian ba buat kmanek Na’i halo iha nia, maibé Maria hakat liu ne’e: nia kontempla Maromak nia obra iha nia povu nia istória tomak. Nia dehan, porezemplu, katak Na’i «hatún kbiit-na’in sira husi tronu, hasae ema ki’ik sira, hakonu sira ne’ebé hamlaha ho soin, haruka ema riku sira ba ho liman mamuk» (vv. 52-53). Hodi rona liafuan sira-ne’e, ita bele husu: Virjen la ezajera uitoan, hodi deskreve mundu ida ne’ebé la iha? Defaktu, buat ne’ebé nia dehan parese la korresponde ho realidade; enkuantu nia ko’alia, kbiit-na’in sira tempu nian la tun ida: Erodes ne’ebé ema ta’uk, porezemplu, metin iha nia tronu. No ema kiak no hamlaha sira kontinua nune’e, enkuantu riku sira kontinua moris di’ak.

Saida mak signifikadu Maria nia kántiku ne’e nian? Sá loos ninia sentidu? Nia lakohi halo krónika tempu nian – nia la’ós jornalista ida –, maibé nia dehan mai ita buat ruma importante liu: katak Maromak, liuhusi nia, inaugura mudansa istórika ida, nia estabelese ho modu definitivu orden foun sasán sira-nian. Nia, ki’ik-oan no haraik-an,  Na’i hasae tiha no – ita festeja ohin – lori ba glória Lalehan nian, enkuantu kbiit-na’in sira nia destinu mak hela ho liman mamuk. Imi hanoin ba ai-knanoik ema riku ne’ebé iha nia odamatan iha ema kiak, Lázaro. Oinsá nia moris nia rohan? Ho liman mamuk. Na’i-Feto, ho liafuan seluk, haklaken mudansa radikál ida, inversaun valór sira-nian. Enkuantu nia ko’alia ho Isabel hodi lori Jezús iha knotak, nia antisipa buat ne’ebé nia Oan sei dehan, bainhira nia haklaken ema kiak no haraik an sira rahun di’ak no adverte ema riku no sira ne’ebé bazeia sira moris iha auto-sufisiénsia. Ne’e duni, ho knananuk ne’e, ho orasaun ne’e Virjen profetiza: profetiza katak podér, susesu no osan la foti fatin dahuluk, maibé iha fatin dahuluk mak servisu, haraik-an, domin. No hateke ba nia iha glória, ita komprende katak podér loos mak servisu – ita keta haluha ida-ne’e: podér loos mak servisu – no ukun signifika hadomi, No ida-ne’e mak lurón ba Lalehan.

Entaun hodi hateke mai ita, ita bele husu: inversaun ne’ebé Maria haklaken, kona ha’u-nia moris? Ha’u fiar katak hadomi katak ukun no serví katak podér? Ha’u fiar katak ha’u nia moris nia rohan mak Lalehan, paraízu? Eh ha’u preokupa de’it atu moris di’ak iha ne’e, ha’u preokupa de’it ho sasán rai nian, materiál? Seluk tan, hodi observa akontesimentu sira mundu nian, ha’u husik ha’u-nia an  monu ba pesimizmu ka, hanesan Virjen, ha’u hatene deskobre Maromak nia obra ne’ebé, liuhusi laran-kmaus no haraik-an, halo buat boot sira? Maun no biin-alin sira, Maria ohin hananu esperansa no halakan esperansa iha ita, iha nia ita haree dalan nia rohan: nia mak kriatura dahuluk ne’ebé ho nia an rasik , klamar no isin, kruza Lalehan nu’udar manán-na’in. Nia hatudu katak Lalehan besik. Oinsá mak ne’e? Loos duni, Lalehan besik, se ita la rende ba salan, ita hahí Maromak iha haraik-an no serví ema seluk ho jenerozidade. Keta rende ba salan; maibé ema ruma bele dehan: “Maibé, padre ha’u ema fraku” – “Maibé Na’i nafatin besik ó, basá nia mizerikordiozu”. Ó keta haluha katak ida-ne’e mak Maromak nia estilu: prosimidade, kompaixaun no ternura; Nia nafatin besik mai ita ho ninia estilu. Ita-nia Inan, kaer ita-nia liman, akompaña ita bá glória, konvida ita atu haksolok hodi hanoin ba paraízu. Ita fó rahun di’ak ba Maria ho ita-nia orasaun no ita husu nia atu iha hateken ne’ebé hatene haree hetan Lalehan iha rai.

(Trad.JG)