Angelus ho Papa Francisco – 14 Setembru 2014

Maun no biin-alin sira, bondia!

Loron 14 Setembru Kreda selebra festa Ezaltasaun Santa Krús nian. Ema ruma la’ós sarani, karik bele husu: tanbá sá ezalta krús? Ita bele hatán katak ita la ezalta krús ida naran de’it, eh krús hotu: ita ezalta Jezús nia krús, basá iha nia mak Maromak nia domin hatudu iha ninia másimu ba umanidade. Ida-ne’e mak Evanjellu João nian fó hanoin iha liturjia ohin nian: «Maromak hadomi tebes mundu to’o fó nia Oan Mane Mesak» (3,16). Aman fó Oan-Mane atu salva ita, n oida-e’e komporta Jezús nia mate iha krús. Tanba sá? Tanba sá presiza Krús? Tanba buat aat nia gravidade ne’ebé halo ita sai atan. Jezús nia Krús esprime iha buat rua hotu: forsa negativa hotu nia aat, no Maromak nia laran-sadia nia kbiit maus nian. Krús parese dekreta Maromak nia frakasu, maibé loloos marka ninia vitória. Iha Kalváriu, ema sira ne’ebé zomba nia hateten: “Se Ó Maromak nia Oan-Mane, tuun husi krús” (kf Mt 27,40). Maibé nia kontráriu mak loos: tanba Nia Maromak nia Oan-Mane mak Nia hela iha-ne’ebá, iha krús, fiél to’o rohan ba Aman nia planu. No tanba ida-ne’e mak Maromak “ezalta” Jezús (Fil2,9), hodi konfere ba Nia ukun universál.

No bainhira ita foti matan ba Krús iha-ne’ebé Jezús hedi bá, ita kontempla sinál domn nian, domin rohan-laek Maormak nian ba ita ida-idak no ita-nia salvasaun nia abut. Husi Krús ne’e sulu Aman nia laran-sadia ne’ebé hakohak mundu tomak. Liuhusi Kristu nia Krús nia manán malignu, halakon mate, haraik moris mai ita, fó hikas esperansa. Ida-ne’e importante: liuhusi Kristu nia Krús fó hikas esperansa mai ita. Jezús nia Krús mak ita-nia esperansa loos mesak de’it! Ne’e mak razau Kreda ezalta santa Krús, no nele mak motivu ita sarani sira fó bensan mai itania an ho sinál krús nian. Katak, ita la ezalta krús sira, maibé Jezús nia Krús glorioza, sinál  Maromak nia domin boot, sinál ita-nia salvasaun no dalan ba Moris-Hi’as, Ne’e mak ita-nia esperansa.

Enkuantu ita kontempla no selebra santa Krús, ita hanoin ho emosaun ba ita-nia maun no biin-alin barak ne’ebé hetan persegisaun no mate tanba sira-nia fidelidade ba Kristu. Ida-ne’e akontese espesialmente iha-ne’ebé liberdade relijioza seidauk hetan garantia eh seidauk realiza kompletamente. Akontese mós iha Pais no ambiente sira ne’ebé tuir prinsípiu tutela liberdade no direitu umanu sira, maibé iha-ne’ebé konkretamente fiar-na’in sira, no liiuliu sarani sira, hasoru limitasaun no diskriminasaun sira. Tanba ne’e ita hanoin sira no harohan ho modu partikulár ba sira.

Iha Kalváriu, iha krús hun, iha Virjen Maria (kf Jo 19,25-27). Nia mak Virjen Terun-Na’in, ne’ebé aban ita selebra iha liturjia. Ba nia ha’u entrega tempu prezente no futuru Kreda nian, atu ita hotu hatene deskobre nafatin no akolle mensajen domin no salvasaun nian husi Jezús nia Krús. Ha’u entrega ba nia ho modu partikulár kazál sira kaben-na’in ne’ebé ohin ha’u haksolok atu tau sira hamutuk iha matrimóniu ohin dadeer, iha Bazílika S. Pedro nian.