Iha ajiografia Kreda Katólika nian la iha santu eh santa ida ne’ebé sai nune’e lahó referénsia esplísita ba Maria Nazaré nian. No labele sai oinseluk duni. Ita-nia salvasaun mai liuhusi Kristu nia umanidade santíssima, hanesan Santa Teresa d’Avila hateten, ninia inkarnasaun katak ninia hola isin konkretu no mortál hanesan ita-nian sai posivel de’it liuhusi Maria, Jezús nia Inan. Ita hanoin fraze famoza “moris husi feto” (Ba Gálatas ) S. Paulo nian. Iha santu sira, tanba fatór lubuk ida, Maria nia prezensa hetan asentuasaun maka’as liu fali sira seluk. Ita hanoin S. Louis Grignon de Montfort, S. Maximiliano Kolbe, no S. Giovanni Bosco.

Iha Don Bosco nia moris prezensa ne’e nafatin kontínua. Nia inan rasik, Mamá Margherita, iha 1835, bainhira nia tama semináriu, dehan ho modu solene ba nia: “Bainhira ó mai iha mundu ne’e ha’u konsagra ó ba Beata Virjen. Bainhira ó hahú ó-nia estudu ha’u rekomenda devosaun ba ita-nia Inan ne’e. Oras ne’e ha’u rekomenda ó atu sai ninian tomak. Hadomi maluk sira devotu Maria nian. No se ó sai amlulik, rekomenda no habelar devosaun Maria nian”. Hanesan ita haree, ne’e programa loos ida vida espirituál nian ne’ebé tau nafatin Maria iha oin.

Maria intervein iha Don Bosco nia moris la’ós de’it liuhusi mamá Margherita, maibé nia rasik halo ho modu diretu. No la’ós dala ida de’it. Ita hanoin ba mehi programátiku tinan 9 nian. Maria aprezenta an la’ós de’it nu’udar mestra, ninia matadalan maibé mós nu’udar “empregadora serbisu nian” ba foin-sa’e sira nia di’ak… ne’ebé Nia rasik iha mehi ne’e hanaran “ha’u-nia oan sira”.

Virajen desiziva seluk. Mehi seluk iha 1844. Maria halo nia “haree” kreda boot ida nafatin iha Valdocco. Mehi profétiku… basá Don Bosco la soi buat ida, sei buka hela fatin estavel ida ba nia labarik sira (sei hetan fatin ne’e iha 1846 ho Casa Pinardi).

Iha 1864 mak nia hahú harii konstrusaun “kreda boot” (haluan iha 1934) ho dedika naturalmente ba Maria Auxiliadora… tanba ne’e mak Na’i-Feto nia hakaran rasik atu invoka Nia ho títulu ne’e. Nia rasik dehan ba Don Bosco iha “mehi-vizaun”: “Ne’e mak ha’u-nia uma, husi ne’e ha’u-nia glória”.

Remata iha 1864, Don Bosco durante inaugurasaun afirma katak Na’i-Feto rasik mak harii “ninia kreda” ho grasa wain, wain hanesan tijolu sira. Hotu tiha monumentu ho fatuk iha 1864, iha 1872 hahú fundasaun (hamutuk ho S. Maria Domenica Mazzarello) Figlie di Maria Ausiliatrice, monumentu moris nian.

Bainhira Don Bosco sai santu, 1 Abríl 1934, Pe. Alberto Caviglia, istoriadór boot salezianu, hakerek: “Don Bosco santu ida. Obra Maria nian, Auxiliadora nian, realiza no sai kompletu. Ba labarik to’os-na’in tinan sia Murialdo nian, Maria hatudu nia dalan, no ba tinan 20 sai Mestra ne’ebé Maromak Oan-Mane rasik haraik ba nia atu fó apoiu ba nia iha dalan susar moris nian…”.

Ida-ne’e atu enfatiza prezensa estraordinária la’ós de’it  iha obra sira maibé mós prezensa santifikadora Maria nian. No nia hakerek tan: “No iha-ne’ebé temi naran rua ne’e ida, naturalmente, espontaneamente, sei temi mós naran ida fali. Ema dehan: Don Bosco nia Na’i-Feto”. Tan ne’e, par ida haketak-laek, ba Maromak nia glória.

Mario Scudu SDB