Angelus, 7 Setembru 2014

Maun no biin-alin sira, bondia!

Evanjellu domingu ne’e nian, foti husi kapítulu 18 Mateus nian, aprezenta tema korresaun fraterna nian iha komunidade fiar-na’in sira-nian: katak oinsá ha’u tenke korrije sarani seluk bainhira halo buat ida ne’ebé la di’ak. Jezús hanorin ita katak se ha’u-nia maluk sarani halo salan ida hasoru ha’u, ofende ha’u, ha’u tenke uza karidade ba nia no, uluknanai, ko’alia pesoalmente ho nia, esplika ba nia katak buat ne’ebé nia hateten eh halo la diak. No se maluk ne’e la rona ha’u? Jezús sujere intervensaun progresiva ida: uluk liu, ko’alia fali ho nia ho ema na’in rua eh na’in tolu, atu nia sai konxiente kona-ba buat ne’ebé nia halo; se, maski nune’e, la simu ezortasaun, presiza dehan ba komunidade; no se nia la rona mós komunidade, presiza halo nia haree fratura no separasaun ne’ebé nia rasik provoka, hodi hasai komuñaun ho maun no biin-alin sira fiar nian.

Etapa sira itineráriu ne’e nian hatudu esforsu ne’ebé Na’i husu ba ninia komunidade atu akompaña ema ne’ebé halo salan, atu nia keta lakon. Uluknanai presiza evita tarutu notísia nian no gossip komunidade nian – ida-ne’ mak uluk liu, evita bua tne’e: «Bá no korrije nia entre ó no ni amesak» (v. 15). Atitude mak delikadeza, prudénsia, umildade, atensaun hasoru ema ne’ebé halo kulpa ida, hodi evita atu liafuan sira bele hakanek no oho ita-nia maluk. Basá, imi hatene, liafuan sira mós oho! Bainhira ha’u ko’alia aat, bainhira ha’u halo krítika injusta, bainhira ha’u “hasai kulit” maluk ida nian ho ha’u nia nanál, ne’e katak oho ema seluk nia fama! Liafuan sira mós oho. Ita halo atensaun ba buat ne’e. Tempu hanesan diskresaun atu ko’alia mesak ba nia nia finalidade mak atu la mortifika inutilmente ema maksalak. Se ko’alia entre ema na’in rua, ema seluk la haree no buat hotu remata. Iha ezijénsia ida-ne’e nia roman mak ita bele komprende intervensaun sira tuirmai, ne’ebé prevé sasin seluk nia envolvimentu no komunidade nian mós. Nia finalidade mak tulun ema atu sai konxiente kona-ba buat ne’ebé nia halo, no katak ninia kulpa ofende la’ós ema ida de’it, maibé hotu. Maibé tulun mós ita atu hasai ita husi hirus eh  laran-nakali, ne’ebé halo de’it aat mai ita: laran-kanek ne’ebé lori de’it ba hirus no laran-nakali no lori ita atu insulta no ataka. Aat liu atu atu haree sai husi sarani nia ibun insultu ida eh agresaun ida. Aat liu. Komprende? Labele iha insultu! Insulta la’ós sarani. Komprende? Insulta la’ós sarani.

Iha realidade, iha Maromak nia oin ita hotu ema maksalak no ema ne’ebé presiza perdaun. Ema hotu. Jezús dehan mai ita atu keta julga. Korresaun fraterna mak aspetu ida domin no komuñaun nian ne’ebé tenke ukun iha komuidade sarani, servisu resíproku ida ne’ebé ita bele no tenke halo ba malu. Korrije malu mak servisu ida, no posivel no efikás de’it se ida-ida rekoñese nia an nu’udar ema maksalak no presiza Na’i nia perdaun. Konxiesia ne’ebé halo ha’u rekoñese ema seluk nia salan, uluknanai fó hanoin mai ha’u katak ha’u rasik halo salan no sala dala barak.

Tanba ne’e, ih ainísiu Misa nian, ita simu konvite nafatin atu rekoñese iha Na’i nia oin nu’udar ema maksalak, hodi esprime ho liafuan no ho jestu arrependimentu sinseru fuan nian. No ita dehan: “Sadia ha’u, Na’i. Ha’u ema maksalak!. Ha’u konfesa, ba Maromak Kbiit-na’in ha’u-nia  salan sira”. No ita la dehan: “Na’i, sadia ema ne’ebé iha ha’u-nia sorin, o ema ne’ebá, ema maksalak. Lae! “Sadia ha’u, Na’i!”. Ita hotu ema maksalak no presiza perdaun Na’i nian. Espíritu Santu mak ko’ali aba ita-nia espíritu no halo ita rekoñese ita-nia kulpa sira iha Jez’us nia liafuan nia roman. No Jez’us rasik mak konvida ita, santu no maksalak, ba ninia meza ho halibut it ahusi dalan nia sikun sira, husi situasaun oioin moris nian (kf Mt 22,9-10). No entre kondisaun sira ne’ebé komún ba partisipante hotu selebrasaun eukarísitka nian, rua mak fundamentál, kondisaun rua atu bá Misa ho di’ak: ita hotu ema maksalak no ba ema hotu Maromak haraik ninia laran-sadia. Iha kondisaun rua ne’ebé loke luan odamatan atu tama iha Misa ho di’ak. Ita tenke hanoin nafatin bua tne’e molok ita bá hasoru maluk no molok korresaun fraterna.

Ita husu buat ne’e hotu liuhusi intersesaun Beata Virjen Maria, ne’ebé aban ita selebra festa litújika ninia Natividade nian.