Francisco no Jacinta Marto: santu ki’ik sira husi Portugal
20 Fevereiru
Francisco Marto, moris iha Aljustre – Fátima (Portugal) iha 11 Juñu 1908, no nia alin feto Jacinta Marto iha fatin hanesan iha 11 Marsu 1910. Iha família haraik-an sira aprende koñese no hahí Maromak no devosaun ba Virjen Maria.
Iha 1916 hamutuk ho sira-nia prima Lúcia haree Anju ba dala tolu no iha 1917 haree Virjen Santíssima ba dala neen ne’ebé haruka sira reza no halo peniténsia ba maksalak sira-nia salvasaun, atu maksalak sira bele konverte no ba pás iha mundu. Sira hatán ho lalais kedas ezortasaun ida ne’e ho sira-nia kbiit tomak. Ahi-lakan domin ba Maromak no ba klamar sira sai maka’as liután ho aspirasaun ida de’it: reza no terus tuir Anju nia pedidu no Virjen Maria nia haruka.
Iha loron 4 Abríl 1919 Francisco mate tan gripe pneumonia ne’ebé hanaran mós gripe española. Nia isin hakoi iha semitériu Fátima nian. Hafoin iha 13 Marsu 1952 ninia isin muda ba Bazílika Nossa Senhora do Rosário de Fátima. Iha loron 20 Fevereiru 1920 Jacinta mós mate tan gripe ida-ne’e no hakoi iha semitériu Vila Nova Ourém. Hafoin iha 1 Maiu 1951 ninia isin muda ba Bazílika Nossa Senhora do Rosario de Fátima.
Iha 13 Maiu tinan 2000, Papa S. João Paulo II beatifika maun-alin na’in rua ne’e iha santuáriu Fátima, aprezenta ba Igreja no ba mundu nu’udar “lámpada rua ne’ebé Maromak halakan atu haroman umanidade iha tempu nakukun no ta’uk nian”. Ho nune’e ba dala uluk foti labarik sira ba santu ne’ebé la’ós mártir iha Igreja Katólika.
Iha 13 Maiu 2017 iha Santuáriu Fátima Papa Francisco kanoniza Francisco no Jacinta Marto, durante Missa Peregrinasaun Internasionál ba Aniversáriu tinan 100 aparisaun nian. Kreda hanoin sira iha loron 20 Fevereiru.