RETIRU ANUAL, RENOVASAUN VOTUS, SIMU MEDALHA NOVICIA NIAN NO PROFISAUN DAHULUK

Hahu husi loron 16 loraik to’o 23 dader, iha Irmán nain 17 inklui Novicia nain 4 no Postulante nain 4 ne’ebé halo ona retiro anual ba tinan ida ne’e. Pregador mak Pe. António Transfiguração, SDB no Me. Alma Castagna, FMA ne’ebé akompaña no rona ami iha enkontru pessoal. Iha loron 23 loraik hotu tiha retiru Postulante nain 4 mos simu medalha no oficialmente tama ba Formasaun etapa Novicia nian. iha loron tuir kedas 24 dader iha Novicia nain rua; Nov. Laura Pompeia no Nov. Silvia Maria halo sira nia Profisaun dahuluk. Evento sira ne’e halo hotu iha uma Salesiana Komoro-Dili.

Durante retiru Pe. Trans koalia kona ba streia Reitor Maior nian ne’ebé dehan: “Halo buat hotu tan domin laos tan obriga”. Tamba tinan ida ne’e selebra tinan 400 São Francisco de Sales nia mate, nune’e liu husi reflesaun sira bele fanu fali ami no fo hanoin baa mi atu fila fali ba abut karizmátiku sira. Padre lori ami atu reflete elementu importante sira ne’ebé ita hetan iha liafuan sira ne’e. lia fuan Halo buat hotu katak servisu, servisu ho liman ka manual, servisu ho kakutak katak intelektual, servisu pastoral katak haklaken, halo karidade no seluk tan. Ba ita Salesiano/a mak edukasaun no oratorio. Servisu iha dimensaun ekonómiku mak atu iha hahan, hemu, hatais no uma; dimensaun social mak atu bele hadia sosiedade no nasaun atu sai diak; dimensaun antropolojika mak atu bele hatudu ema ida nia identidade no ikus mak dimensaun pastoral mak liu husi servisu atu hahi no hanai Maromak, halo ema fiar liutan ba Marommak. Tamba domin katak halo buat hotu ho liberdade, ho ksolok no nakonu ho kreatividade, ikus mai bele to’o ba susesu. Liafuan domin mak liafuan komplexu liu. Iha referencia barak ne’ebé koalia kona ba domin. Filisofo sira hanaran domin ho domin eros, filial, ludos, pragma, manias no agape. Domin agape mak domin ne’ebé laiha kondisaun no nia mak domin Divino. Iha Antigo Testamento domin mak fidelidade. Fidelidade ne’ebé ema Maromak iha ba ema no ema iha ba Maromak. Ema mak Abraaun, Moises no Profeta sira ne’ebé Maromak bolu atu tau matan ba povu Israel ka povu Maromak nain. Iha Novo Testamento domin mak moris tuir ukun fuan rua ne’ebé bo’ot liu hotu, hadomi Nai Maromak liu sasan hotu-hotu no hadomi maluk sira hanesan an rasik. No moris tuir regra osan mean “keta halo ba ema buat ne’ebé o la gosta ema halo ba o”. Nune’e tuir Dom Bosco nia hanoin hadomi tulun ita atu “sai sarani diak” katak fiar iha Maromak ida deit, frekuenta iha sakramentu sira, moris piedade, devosaun ba Nain Feto no kuda hahalok diak. Hare no moris tuir hahalok sira domin nian ne’ebé São Paulo hakerek ba sarani sira iha Korinto (1 Kor. 13:1-13). Iha São José nia moris domin mak obediensia total ba Maromak. Ne’ebé sira pronto nafatin ba Maromak Nia hakarak hodi tau matan ba Maromak nia Oan Jesus no tau matan ba ita to’o ohin loron. Iha Dom Bosco nia moris domin hatudu liu husi moris haksolok. Haksolok atu halao knar sira, haksolok atu tau matan ba foin sa’e sira no buka sira nia diak liuliu eduka sira atu hetan moris diak. Eduksaun ne’ebé integral no halao ho domin laos tan obriga. Tan obriga katak ita halo buat hotu tamba tauk ka atu hetan rekoñesimentu. Servisu ida hanesan ne’e sei la fo ksolok no sei selu todan. Iha parte ne’e bele halo relasaun ho vokasaun. Vokasaun ne’ebé obriga deit sei la to’o rohan.

Iha boa noite sira Me. Alma koalia kona ba objetivu sira Laudato sí nian ne’ebé tulun ami atu konxiente tan tau matan ba ambiente. Ambiente ida ita nia isin rasik, ema seluk no natureza. Oinsa atu uza sasan sira no husu sasan sira. Iha Padre Kreda nian sira dehan: “wainhira hau husu buat ruma liu hau nia presiza, hau naok dadaun bah au nian maluk sira”. Me. Alma hatutan tan hodi dehan: “wainhira ita buka atu korta dalan hodi hetan buat ne’ebé ita hakarak, ita naok dala rua”. Iha kalan ikus Me. Koalia kona ba  Rezilensia katak wainhira ema iha moris susar laran la hein deit maibe buka dalan oi-oin atu sai husi susar ne’e. Ho kreatividade no esforsu hotu atu bele hetan dalan, nune’e la tulun deit nia-an rasik maibe ema seluk mos.

Me. Alma nia mensajen ba Novicia nain 4 ne’ebé simu medalha Novicia nian hodi tama ba Niviciado: “Imi hili lia fuan ‘Hakmatek ba, Ha’u mak ne’e, keta tauk’ ho simbolu mota no tasi. Kapas tebes, maibe hanoin ba katak tempo noviciado mak tempo hakmatek, silensio atu iha relasaun íntima ho Maromak. Tempo Novicia mak tempo domin nian ho Kristu laos tempo tauk nian. Halo imi nia moris sai ida deit ho Maromak hanesan imi nia simbolu. Imi foti mos streia Reitor Maior nian ba tinan ida ne’e nu’udar imi nia empeñu no haka’as-an atu moris tuir iha moris loro-loron hodi laran metin ba Maromak no lao ba oin ho ksolok.

Iha Profisaun dahuluk mak momentu istóriku ba Instituto. Tamba tinan ida ne’e selebra São Francisco de Sales nia tinan 400 mate nian no Instituto FMA selebra tinan 150, Irmán nain rua mos marka sira nia istoria rasik hodi halo loron ida ne’e sai sira nia loron saran-an nian ba Maromak ho Profisaun dahuluk. Maromak nia bolu mak úniku no especial ba ema ida-idak. Maromak bolu nafatin ita, oinsa ita hatan ba Maromak, ne’e mak dalan la hanesan. Nafatin rona Maromak nia liafuan hodi halo tuir ita sei hetan susesu. Iha vida relijioza importante tebes orasaun atu hametin relasaun ho Maromak atu bele lao ba oin ho ksolok. Iha dalan ne’e ita la lao mesak, iha familia, komunidade no foin sa’e sira ne’ebé ita tau matan, ita sei suporta malu ho orasaun no servisu hamutuk atu to’o ba dalan Santidade nian.

Obrigada wain ba buat hotu, ita suporta malu ho orasaun nafati. Ikus mai Ir. Laura simu obediensia ba iha Komunidade Beata Eusebia Palomino Komoro no Ir. Silvia ba iha Komunidade Beata Laura Vicuña Laga. Boa Missão ba imi nain rua. Obrigada wain

 

(Noémia de Deus, FMA)