Atu prezerva armonia iha família presiza hafunu ditadura ha’u nian

Atu prezerva armonia iha família presiza hafunu ditadura ha’u nian

Papa Francisco nia lia-menon molok harohan Angelus, 26 Dezembru 2021.

Maun no biin-alin sira, bondia!

Ohin ita festeja Santa Família Nazaré nian. Maromak hili família haraik-an no simples ida atu mai iha ita leet. Mai ita kontempla fafurak mistériu ne’e nian, hodi subliña mós aspetu konkretu rua ba ita-nia família sira.

Dahuluk: família mak istória husi ne’ebé ita moris mai. Ita ida-idak iha nia istória rasik, la iha ema ida moris ho modu májiku, ho ai-sanak májiku, ita ida-idak iha ninia istória ida no família mak istória husi ne’ebé ita moris mai. Evanjellu Liturjia ohin nian fó hanoin mai ita katak Jezús mós oan husi istória familiár ida. Ita haree nia halo viajen ba Jerusalém ho Maria no José ba Páskua; hafoin nia halo nia mamá no papá preokupa, tan la hetan nia; hetan tiha, fila ba uma ho sira (kf Lc 2,41-52). Furak atu haree Jezús hatama nia an iha rede afetu família nian, ne’ebé moris no sai boot iha ninia familiár sira-nia hakohak no preokupasaun sira. Ida-ne’e importante mós mai ita: ita mai husi istória ida kompostu husi ligasaun domin nian no ita-nia an nu’udar ema ohin nian la moris husi soin materiál sira ne’ebé ita uza, maibé husi domin ne’ebé ita simu, husi domin iha família nia knotak. Karik ita la moris iha família exesionál ida no lahó problema, maibé ne’e mak ita-nia istória – ida-idak tenke hanoin: ne’e mak ha’u-nia istória – , ne’e mak ita-nia abut sira: se ita tesi, moris sai maran! Maromak la kria ita atu sai leader solitáriu sira, maibé atu la’o hamutuk. Ita agradese Nia no ita harohan ba Nia ba ita-nia família sira. Maromak hanoin ita no hakarak ita hamutuk: agradese, iha unidade, hatene prezerva abut sira. No ita tenke hanoin kona-ba ne’e, ba istória rasik.

Aspetu daruak:  loroloron aprende atu sai família. Iha Evanjellu ita haree katak iha Santa Família mós la’ós katak buat hotu la’o di’ak: iha problema ne’ebé sira la hein, laran-susar sira, terus. La iha Santa Família imajen sira-nian. Maria no José lakon Jezús no ho laran-susar sira buka Nia, atu hetan hikasfali liutiha loron tolu. No bainhira, tur iha mestre Templu sira-nia klaran, Nia hatán katak nia tenke preokupa ho nia Aman nia sasán sira, sira la komprende. Sira presiza tempu atu aprende koñese sira-nia oan. Nune’e mós mai ita: loroloron, iha família, presiza aprende atu rona no komprende, atu la’o hamutuk, atu enfrenta konflitu no difikuldade sira. Ne’e mak dezafiu loroloron nian, no bele manán ho atitude loos, ho atensaun ki’ik-oan sira, ho jestu simples sira, hodi tau matan ba detalle sira ita-nia relasaun nian. No ida-ne’e mós, tulun ita maka’as atu ko’alia iha família, koa’lia iha meza, diálogu entre inan-aman no oan sira, diálogu entre maun no biin-alin sira, tulun ita atu moris abut família nian ida-ne’e ne’ebé mai husi avó sira. Diálogu ho avó sira!

No oinsá halo ida-ne’e? Ita hateke ba Maria, ne’ebé iha Evanjellu ohin nian dehan ba Jezús: «Ó-nia aman no ha’u buka ó» (v. 48). Ó-nia aman no ha’u, la dehan ha’u no ó-nia aman: molok ha’u iha ó! Mai ita aprende buat ne’e: molok ha’u iha ó. Iha ha’u-nia lian iha adjetivu ida ba ema sira ne’ebé dehan uluk ha’u hafoin ó: “Ha’u, ha’u-nia an no ha’u, ba ha’u no ba ha’u-nia di’ak”. Ema hanesan ne’e, ha’u mak uluk hafoin ó. Lae, iha Sagrada Família, ó mak uluk hafoin ha’u. Atu prezerva armonia iha família presiza hafunu ditadura ha’u nian, bainhira ha’u hakonu an. Perigozu bainhira, envezde rona, ita fó sala ba malu; bainhira, envezde jestu sira tau matan ba ema seluk, ita metin iha ita-nia nesesidade sira; bainhira envezde halo diálogu, ita izola an ho ita-nia telemóvel sira – triste haree família ida iha almosu, ida-idak ho ninia telemóvel hodi la ko’alia ba malu, ida-idak ko’alia ho ninia telefone; bainhira akuza malu, hodi repete fraze hanesan, hatudu komédia ida ne’ebé haree tiha ona, iha-ne’ebé ida-idak hakarak iha razaun no ikusmai remata ho silénsiu malirin ida. Silénsiu kroat, malirin, depoizde haksesuk malu familiár, buat aat ida, aat liu! Ha’u repete konsellu ida: iha kalan, depoizde buat hotu, hadame malu, nafatin. Nunka ba toba molok hadame malu, se lae, loron tuirmai sei iha “funu malirin”! No ida-ne’e perigozu tanba sei hahú istória ida haksiak malu, istória ida rai-kunan nian. Dala hira, infelizmente, konflitu moris no sai boot, iha didin-lolon sira uma-laran nian tanba silénsiu ne’ebé naruk liu no husi egoízmu ne’ebé la kontrola! Dalaruma to’o mós iha violénsia fízika no morál sira. Ida-ne’e hakanek armonia no oho família. Mai ita konverte an husi ha’u ba ó. Buat ne’ebé tenke sai importante liu iha família mak ó. No loroloron, halo favór, harohan hamutuk uitoan, se imi bele halo esforsu, atu husu ba Maromak prezente dame nian iha família. No ita hotu haka’as an – aman-inan, oan sira, Kreda, sosiedade sivíl – atu fó apoiu, defende no prezerva família ne’ebé ita-nia rikusoin!

Atu Virjen Maria, José nia kaben no Jezús nia inan, proteje ita-nia família sira.