Orijin

Juan de Yepes mak nia naran batizmu. Moris iha tinan 1542 iha Fontivaros, hola parte ba provinsia Ávila iha Espana. Nia aman, Gonzalo de Yepes, jerasaun husi família tradisional no riku, husi Toledo. Tan d’eit kaben ho foin-sa’e  feto ida husi família umilde, nia lakon hotu nia direitu eransa nian.  Catarina Alvarez, ninia espoza no Saun João da Cruz  nia inan, haree nu’udar klase kiak/inferior. Gonzalo, Saun João da Cruz nia aman, mate joven, bainhira João sei labarik. Tan ne’e, feto faluk ne’e despreza husi nia laen nia família no obriga nia serbisu atu bele moris, muda ba sidade Medina ho nia oan sira: Francisco, Luis no João.

Serbisu no vokasaun

Iha Medina, João hahú joven, nune’e  komesa serbisu. Nia tenta ba profisaun balun, ikus sai ajudante iha hospital iha sidade ne’e. Iha kalan, João estuda gramátika iha koléjiu Jesuitas sira nian. Influénsia husi padre Companhia de Jesus, espíritualidade joven João Yepes nian hahú buras. Tan ne’e, halo tiha tinan ba 21, nia tama iha orden Carmelita, buka moris orasaun nian ne’ebé kle’an.

Estudu no karidade

Liu tiha novisiadu, João Yepes muda ba Universidade Salamanca, ho objetivu atu halo hotu nia estudu filozofia no teolojia.  Maske nu’udar universidade, iha ne’ebé ezije nia ho dedikasaun tomak ba estudu, João iha tempu halo karidade no vizita ema moras sira iha hospital eh iha rezidensia sira, iha ne’ebé  halo nia serbisu nu’udar enfermeiru.

Santa Teresa Ávila kruza nia dalan

João ordena ba seserdote bainhira  tinan 25. Iha okaziaun ida ne’e mak muda nia naran ba João da Cruz, ho ninia hakarak rasik atu hakbesik ba sofrimentu krús Kristu nian. Ho kazu ne’e mak, nia haree katak Orden Carmelita hakmatek liu no laiha austeridade/sakrifísiu. Nia hanoin atu tama iha kongregasaun ne’ebé austeru. Iha okaziaun ida ne’e mak, Madre Teresa  Ávila tama nia dalan. Iha tempu ne’e, Madre Teresa iha autorizasaun funda konventu  reforma Orden Karmelita feto sira-nian. Nia iha mós autorizasaun husi superiór sira España nian, atu intervein iha konventu mane sira-nian. Entuziazmu santa Teresa nia hadaet Padre João da Cruz no nia hahú serbisu, reforma orden Carmelita, hodi fila fali ba orijen, buka hamoris fali iha buat hotu karizma fundasaun nian iha orden no hadi’ak dixiplina.

Hahú husi ne’e, orden Carmelita entrega ba Pade João da Cruz sai formadór ba novisu sira. Tan ne’e nia assume nu’udar reitór ba konventu ne’ebé dedika ba formasaun no ba estudu Carmelita foun sira. Nune’e, nia hadaet númeru boot Carmelita foun sira ne’e no konsege reforma konventu barak.

Bareira no persegisaun

Hanesan buat ne’ebé hein, Padre João da Cruz hahú hasoru difikuldade iha orden laran.  Konventu sira no superiór sira kontra reforma, bainhira padre João hahú aplika duni. Tan ne’e, nia esperiénsia terus no susar lahó apoiu, se la haree ho matan fiar nian, to’o hatama nia ba kadeia durante fulan 9 nia laran iha konventu ida ne’ebé lakohi simu ninia reforma. Buat hirak ne’e la sura ho persegisaun ne’ebé hahú mosu husi fatin oioin.

Pasiénsia, fiar no hahí

Sasin sira dehan, Padre João da Cruz, moris tuir naran ne’ebé nia hili hodi, hakohak kruz, sofrimentu sira no persegisaun sira ho ksolok no hahí ba Maromak. Ida ne’e mak marka boot iha nia moris, aleinde ninia hakerek murak sira. Saun João da Cruz hakohak sofrimentu ho ksolok, hakarak liután, terus hanesan Kristu no tau hamutuk nia terus sira ba Mestre, iha sakrifísiu ba ninia konversaun no mós ba Kreda.

Doutór kreda nian

Espíritu sakrifísiu nian, no halai husi glória umana nian, buka umildade, orasaun kle’an no koñesimentu ba Maromak nia Liafuan fó ba saun João da Cruz, ninia hakerek sira ne’ebé kle’an ho teolójia no sabedoria divina. Iha hakerek hirak ne’e, mak: Cântico Espíritual, Subida da Carmelo e Noite Escura. Tan ne’e foti nia  nu’udar Doutór Kreda nian. Husik hela obra boot hakerek nian, ne’ebé to’o ohin loron ema sei lee no estuda, relijiozu sira no leigu sira.

Pedidu tolu ba Maromak

Iha biografia S. João da Cruz nian, relata katak nia husu buat tolu ba Maromak ho insisténsia.

Dahuluk nia husu iha kbiit no forsa nune’e bele hasoru terus no susar no atu bele serbisu maka’as. Daruak, atu nia labele sai husi mundu ne’e ho kargu superiór iha komunidade naran ida. Datoluk, atu nia hetan grasa mate iha haraik-an, desprezu husi ema hotu, hanesan Jezús.  Ida-ne’e hola parte ba ninia místika: atu halo-an hanesan Jezús iha momentu ninia paixaun.

Defaktu, molok mate S. João da Cruz liu husi sofrimentu boboot tanba ema duun-matan ka kalúnia no inkomprensaun sira. Sira hasai nia husi kargu hotu iha Orden Karmelita no nia hala’o fulan sira ikus nia moris nian iha abandonu no solidaun. Molok mate, nia sofre moras todan, hodi nafatin hahí no agradese Maromak ba buat hotu. Nia mate iha Konventu Ubeda, España, iha 14 Dezembru 1591, ho de’it itnan haatnulu-resin. Reforma Orden Karmelita Deskalsa ne’ebé nia propoin, ikusmai sai realidade.

Liutiha tempu ruma de’it ninia mate, ninia konfrade sira hahú venera S. João da Cruz no tuir nia ain-fatin. Iha 1952 ema foti nia nu’udar padroeiru Poeta España nian España, Papa Clemente X beatifika nia iha 25 Janeiru 1675. Papa Bento foti nia ba santu iha 27 Dezembru. Nia festa litúrjia monu iha 14 Dezembru.