Papa Francisco nia lia-menon molok harihan Angelus 19 Setembru 2021.

Maun no biin-alin sira, bondia!

Evanjellu Liturjia ohin nian (Mc 9,30-37) haktuir katak, tuir dalan ba Jeruzalém, Jezús nia eskolante sira diskute malu kona-na «sé mak boot liu» (v. 34). Entaun Jezús dirije ba sira fraze forte ida, ne’ebé vale mós mai ita ohin: «Se ema ruma hakarak sai uluk, nia sai ikus liu hotu no servidór ba hotu» (v. 35). Se ó hakarak sai uluk, tenke la’o iha kotuk, sai ikus, no serví ema hotu. Liuhusi fraze  ne’ebé xoke ida-ne’e, Na’i inaugura mudansa ida: nia troka kritériu sira ne’ebé marak buat ne’ebé konta tebes duni. Valór ema ida nian la depende ona husi papél ne’ebé nia kaer, susesu ne’ebé nia iha, husi serbisu ne’ebé nia hala’o, husi osan sira iha naku; lae, lae, la depende husi ne’e; grandeza no ézitu, iha Maromak nia matan, iha sasukat seluk: la sukat ho servisu. La sukat husi buat ne’ebé nia iha, maibé husi buat ne’ebé nia fó. Ó hakarak sai uluk? Serví. Ne’e mak lurón.

Ohin liafuan “servisu” uotoan sai kamutis, sai tuan tan uza beibeik. Maibé iha Evanjellu iha signifkadu presizu no konkretu. Serví la’ós espresaun ida kortezia nian: serví katak halo hanesan Jezús, ne’ebé, hodi haktuir ho liafuan uitoan ninia moris, Nia dehan katak  Nia mai «la’ós atu halo ema serví Nia, maibé atu serví» (Mc 10,45). Nune’e mak Na’i dehan, Ne’e duni, se ita hakarak tuir Jezús, ita tenke tuir dalan ne’ebé Nia rasik trasa, dalan servisu nian. Ita-nia fidelidade ba Na’i depende husi ita-nia disponibilidade atu serví. No ida-ne’e, ita hatene, kusta, basá, “iha sabór krús nian”. Maibé, enkuantu sai buras tau-matan no disponibilidade ba ema seluk, ita sai livre iha laran, hanesan liután ho Jezús. Hetok ita serví, hetok ita sente Maromak nia prezensa. Liuliu bainhira ita serví ema ne’ebé la iha buat ida atu selu, kiak sira, hodi hakohak difikuldade no nesesidade sira ho paixaun mamar: no iha-ne’ebá ita deskobre katak Maromak hadomi no hakohak ita mós.

Jezús, atu hatudu ida-ne’e, depoizde ko’alia kona-ba fatin dahuluk servisu nian, Nia realiza jestu ida. Ita haree ona katak Jezús nia jestu sira forte liufali liafuan sira Nia uza. No sá loos jestu ne’e? Nia foti labarik ida no tau iha eskolante sira nia klaran, iha sentru, iha fatin importante liu (kf v. 36). Labarik, iha Evanjellu, la simboliza inosénsia, maibé ki’ik-oan. Tanba ki’ik-oan sira, hanesan labarik sira, depende husi ema seluk, husi boot sira, iha nesesidade atu simu. Jezús hakohan labarik ne’e no dehan katak ema ne’ebé simu ki’ik-oan ida, labarik ida, simu Nia (kf v. 37). Ne’e mak sira ne’ebé ita atu serví: ema sira ne’ebé iha nesesidade atu simu no la iha buat ida atu selu. Serví ema sira ne’ebé presiza simu no la iha buat ida atu selu. Hodi simu ema ne’ebé iha ninin, ema la tau matan, ita simu Jezús, basá Nia iha ne’ebá. No iha ki’ik-oan ida, iha kiak ida ne’ebé ita serví ita mós simu Maromak nia hakohak mamar.

Maun no biin-alin sira, ho Evanjellu ne’ebé interpela ita, ita halo pergunta sira: ha’u, ne’ebé tuir Jezús, ha’u iha interese ba sira ne’ebé abandonadu liu? Ka, hanesan eskolante sira iha loron ne’ebá, ha’u buka gratifikasaun pesoál? Ha’u haree moris nu’udar kompetisaun ida atu halo espasu mai ha’u maski ema seluk tenke selu ka ha’u fiar katak sai uluk signifika serví? No, konkretamente: ha’u dedika tempu ba “ki’ik-oan” ruma, ba ema ida ne’ebé la iha meiu sira atu selu? Ha’u okupa ho ema ruma ne’ebé labele fó hikas eh ha’u ha’u-nia parente no belun sira de’it? Ne’e mak pergunta sira ne’ebé ita bele halo.

Atu Virjen Maria, tulun ita komprende katak serví la hamenus ita, maibé haboot ita. No katak iha ksolok liu atu fó duké atu simu (kf At 20,35).