Papa Francisco nia lia-menon molok harohan Angelus, 22 Agostu 2021.

Maun no biin-alin sira, bondia!

 

Evanjellu Liturjia ohin nian (Jo 9,60-69), hatudu mai ita ema lubun boot no dixípulu sira-nia reasaun ba Jezús nia diskursu depoizde milagre paun sira-nian. Jezús konvida atu interpreta sinál ne’e no fiar iha nia, ne’ebé paun loos tun husi lalehan, paun moris nian; no revela katak paun ne’ebé Nia sei fó mak nia isin no nia raan. Liafuan sira-ne’e nalian toos no inkomprensivel ba ema nia tilun, to’o halo, iha momentu ne’ebá – Evanjellu dehan –, ninia eskolante barak hakiduk ba kotuk, katak para atu tuir Mestre (vv. 60.66). Entaun Jezús interpela sira Na’in Sanulu-Resin-Rua: «Imi mós hakarak bá?» (v. 67), no Pedro, hodi grupu tomak nia naran, konfirma desizaun atu horik ho Nia: «Na’i, ami bá loos sé? Ó de’it mak iha liafuan moris rohan-laek nian no ami hatene no fiar katak ó mak Maromak nia santu » (Jo 6,68-69). No ida-ne’e konfisaun fiar furak ida.

Ita para lalais iha ema ne’ebé retira no deside atu la tuir ona Jezús nia atitude. Husi ne’ebé mak mai fiar-laek ida-ne’e? Sá loos razaun ba rejeisaun ne’e?

Jezús nia liafuan sira hamosu eskándalu boot ida: Nia dehan ba sira katak Maromak hili atu hatudu an rasik no atua salvasaun iha ema nia isin nia frakeza. Ne’e mak mistériu enkarnasaun nian. No Maromak nia enkarnasaun mak hamosu eskándalu no reprezenta ba ema sira-ne’e – maibé dalabarak mai ita mós – obstákulu ida. Defaktu, Jezús afirma katak paun salvasaun loos, ne’ebé tranzmite moris rohan-laek, mak nia isin rasik; katak atu tama iha komuñaun ho Maromak, molok observa lei sira eh satisfás ukun-fuan relijiozu sira, presiza moris relasaun reál no konkreta ho Nia. Tanba salvasaun mai husi Nia, iha ninia enkarnasaun. Ida-ne’e signifika katak la presiza halai tuir Maromak iha mehi sira grandeza no kbiit nian, maibé presiza rekoñese Nia iha Jezús nia umanidade no, nia konsekuénsia, rekoñese Nia iha maun no biin-alin sira ne’ebé ita hasoru iha lurón moris nian. Maromak halo an ba isin. No bainhira ita dehan ida-ne’e iha Kredo, iha loron Natál, iha loron Anunsiasaun, ita hakneak atu adora mistériu Enkarnasaun ida-ne’e. Maromak halo an ba isin no raan: nia hatun nia an to’o sai ema hanesan ita, nia haraik an to’o lori ita-nia terus no ita-nia salan, no husu ita atu buka nia, nune’e, la’ós haketak husi moris no istória, maibé iha relasaun ho Kristu no ho maun-alin sira. Buka Nia iha moris, iha istória, iha ita-nia moris loroloron. No ida-ne’e, maun no biin-alin sira, mak lurón ba enkontru ho Maromak: relasaun ho Kristu no ho maun no biin-alin sira.

Ohin mós Maromak nia revelasaun iha Jezús nia umanidade bele hamosu eskándalu no la’ós fasil atu aseita. Buat ne’e mak S. Paulo hanaran “bulak” Evanjellu nian hasoru ema ne’bé buka milagre eh sabedouria mundu nian (kf 1 Cor 1,18-25). No “eskándalu” ida-ne’e reprezenta didi’ak iha sakramentu Eukaristia: sá loos sentidu ne’ebé bele iha, ba mundu nia matan, hakneak iha paun pedasuk ida nia oin? Tanba sá badinas habosu an ho paun ida-ne’e? Mundu sai enkadalizadu.

Iha Jezús nia jestu milagrozu ne’e nia oin ne’ebé ho paun fuan lima no ikan rua habosu ema rihun ba rihun, ema hotu hauelok Nia no hakarak lori Nia iha triunfu, halo nia sai liurai. Maibé bainhira Nia rasik esplika katak jestu ne’e mak sinál ninia sakrifísiu nian, katak don nia moris nian, nia isin no nia raan nian, no ema ne’ebé hakarak tuir Nia tenke asimila Nia, ninia umanidade ne’ebé saran ba Maromak no ba ema seluk, entaun sira la gosta, Jezús ne’e tau ita iha krize. Loloos, ita tenke preokupa se la tau ita iha krize, basá karik ita halo nabeen tiha niniia mensajen! No mai ita husu grasa atu husik nia provoka no konverte ita liuhusi ninia “liafuan morias rohan -laek nian”. No Maria Santíssima, ne’ebé lori Oan-Mane Jezús iha nia isin no sai ida de’it ho ninia sakrifísiu, tulun ita atu fó nafatin sasin kona-ba ita-nia fiar liuhusi moris konkretu.