Papa Francosco nia lia-menon molok harohan Angelus, 22 Marsu 2021

Maun no biin-alin sira, bondia!

Iha domingu dalimak Kuarezma nian, liturjia proklama Evanjellu iha-ne’ebé S. João refere epizódiu ida akontese iha Kristu nia loron ikus sira, loron ruma molok Paixaun (Jo 12,20-33). Banihira Jezús iha Jerusalém ba festa páskua, ema-gregu ruma, kuriozu kona-ba buat ne’ebé Nia hala’o daudaun, esprime sira-nia hakarak atu haree Nia. Hakbesik tiha ba apóstolu Filipe, sira dehan ba nia: «Ami hakarak haree Jezús» (v. 21). “Ami hakarak haree Jezús”. Ita hanoin ba dezeju ida-ne’e: “Ami hakarak haree Jezús”. Filipe ko’alia kona-na ne’e ba André no hafoin sira rua hamutuk ba refere ba Mestre. Iha ema-gregu sira-ne’e nia pedidu ita bele nota mane no feto barka nia lia-husu, husi fatin hotu no tempu hotu, sira dirije ba Kreda no mós mai ita ida-idak: “Ami hakarak haree Jezús”.

No oinsá Jezús hatán ba pedidu ne’e? Ho modu ida ne’ebé halo atu hanoin. Nia dehan nune’e: «oras to’o ona atu Mane nia Oan hetan glória. […] Se fini musan ida, monu ba rai la mate, nia hela mesak; se nia mate, nia prodús fuan barak» (vv. 23-24). Liafuan sira-ne’e hanesan la hatán ba pergunta sira ne’ebé gregu sira halo. Iha realidade, sira hakat liu. Defaktu Jezús revela katak Nia, ba ema ida-idak ne’ebé hakarak buka Nia, mak fini haksumik prontu atu mate atu fó fuan barak. Hanesan atu dehan: se imi hakarak hatene ha’u, hakarak komprende ha’u, hateke ba fini musan ne’eb’e mate iha rai, katak imi hateke ba krús.

Lori atu hanoin sinál krús nian, ne’ebé iha sékulu sira sai emblema exelente liu sarani sira-nian. Ema ohin nian mós ne’ebé hakarak “haree Jezús”, karik mai husi Nasaun e kultura iha-ne’ebé em aladún koñese kristianizmu, saida mak nia haree uluknanai? Sinál komún liu ida-ne’ebé mak nia hetan? Krusifiksu, krús. Iha uma-kreda sira, iha kristaun sira nia uman, mós lori iha isin rasik. Importante mak sinál ne’e koerente ho Evanjellu: krús la esprime buat seluk maibé domin, servisu, don an rasik nian lahó rezerva: nune’e de’it mak nia loos duni “ai-hun moris nian”, moris abundante.

Ohin mós ema barak, dalabarak hodi la dehan, ho modu implísitu, hakarak “haree Jezús”, hasoru Nia, koñese Nia. Husi ne’e ita komprende responsabilidade boot ita sarani sira no ita-nia komunidade sira-nian. Ita mós tenke hatán ho sasin moris ida-nian ne’ebé saran iha servisu, iha moris ida ne’ebé halo ninian Maromak nia estilu – prosimidade, kompaixaun no ternura – no saran an iha servisu. Katak kuda fini domin nian la’ós ho liafuan ne’ebé  semo lakon, maibé ho ezemplu konkretu sira, simples no brani, la’ós ho kondenasaun teórika sira, maibé ho jestu sira domin nian. Entuan Na’i, ho nnia grasa, halo ita lori fuan, bainhira rai maran mós tanba inkomprensaun sira, difikuldade eh persegisaun sira, eh pretensaun legalizmu eh moralizmu klerikál nian. Rai nune’e ne’e maran. Entaun, iha provasaun no iha solidaun, enkuantu fini mate, ne’e mak momentu vida natubun, atu fó fuan tasak iha nia tempu. Iha interligasaun entre mate no moris mak bele esperimenta ksolok no fekundidade loloos domin nian, ne’ebé nafatin, ha’u repete, fó iha estilu Maromak nian: prosimidade, kompaixaun no ternura.

Atu Virjen tulun ita tuir Jezús, atu la’o forte no haksolok iha lurón servisu nian, atu Kristu nia domin nabilan iha ita-nia atitude hotu no sai ba beibeik estilu ita-nia moris loroloron nian.