NOVENA BA S. JOSÉ IHA TINAN S. JOSÉ NIAN
(8 Dezembru 2020 – 8 Dezembru 2021)

Fonte: Patris corde

(Modalidade: Loroloron, bele hahú no taka ho kanananuk ba S. José, orasaun ba s. José, reflesaun loron nian, ladaiña no orasaun finál).

 

ORASAUN BA S. JOSÉ

Salve, mahein Redentór nian
no Virjen Maria nia kaben!
Ba ita, Maromak konfia nia Oan;
iha ita, Maria tau ninia konfiansa;
ho ita, Kristu sai mane.
Oh Rahun-di’ak José, hatudu ita an nu’udar aman mai ami mós
no gia ami iha dalan moris nian.
Halo ami hetan grasa, mizerikórdia no aten-brani,
no defende ami husi aat hotu. Ámen

LORON I: S. JOSÉ HO FUAN AMAN NIAN

«Tan José mai husi David nia uma-kain, nia mós husik sidade Nazaré iha Galileia, hodi sa’e ba Judeia, ba David nia sidade naran Belém, atu tau naran ho nia kaben Maria, ne’ebé besik atu tur ahi» (Lc 2,4-5).

Ho fuan aman nian: nune’e mak José hadomi Jezús, ne’ebé iha Evanjellu haat hotu hanaran «José nia oan». Evanjelista rua ne’ebé tau iha evidénsia ninia figura, Mateus no Lucas,haktuir uitoan de’it maibé sufisiente atu halo komprende aman tipu ida-ne’ebé mak nia no misaun ne’ebé Providénsia entrega ba nia. Ita hatene katak nia mak karpinteiru umilde ida (kf. Mt 13, 55), kaben ho Maria (kf. Mt 1, 18; Lc 1, 27); «mane justu» ida (Mt 1, 19), prontu nafatin atu kumpre Maromak nia vontade hatudu iha nia Lei (kf. Lc 2, 22.27.39) no liuhusi mehi haat (kf. Mt 1, 20; 2, 13.19.22). […] Depoizde Maria, Maromak Inan, laiha Santu ida okupa espasu boot iha majistériu pontifísiu hanesan José, nia kaben. […] Beatu Pio IX deklara nia «Padroeiru Igreja Katólika nian», Venerável Pio XII aprezenta nia nu’udar «Padroeiru operáriu sira-nian»; no Saun João Paulo II, nu’udar «Mahein Redentór nian».[4] Povu invoka nian nu’udar «padroeiru mate di’ak nian».[…]

Ema na’in hira mak loroloron ezerse pasiénsia no fó esperansa, ho kuidadu atu la kuda pániku, maibé korresponsabilidade! Aman sira, inan sira, avó-mane no avó-feto sira, profesór/a na’in hira mak hatudu ba ita-nia labarik sira, ho jestu ki’ik-oan loroloron nian, oinsá enfrenta no atravesa krize ida, hodi adapta toman sira moris nian, hodi foti matan no estimula orasaun! Ema na’in hira mak harohan, saran an no harohan daet ba ema hotu nia di’ak». Hotu-hotu bele hetan iha Saun José – mane ne’ebé liu hodi la halo ema nota, mane prezensa diskreta no iha haksumik loroloron nian – intersesór, apoiu no gia iha momentu sira difikuldade nian. Saun José fó hanoin mai ita katak ema hotu ne’ebé, aparentemente haksumik eh iha fatin daruak, iha protagonizmu ida kompara-laek iha istória salvasaun nian. Ba sira hotu, ha’u dirije liafuan ida rekoñesimentu no gratidaun nian.

Ba loron hotu novena nian

LADAIÑA INSPIRA HUSI PATRIS CORDE

Saun José, aman doben, harohan mai ami
Saun José aman iha ternura, harohan mai ami
Saun José, aman iha obediénsia, harohan mai ami
Saun José, aman iha akollimentu, harohan mai ami
Saun José, aman ho korajen kriativa, harohan mai ami
Saun José, aman ne’ebé tau matan no proteje, harohan mai ami
Saun José, aman serbisu-na’in, harohan mai ami
Saun José, aman iha lalatak, harohan mai ami

G: Harohan mai ami, oh rahun-di’ak José.
H: Atu bele hetan Jezús Kristu nia rahun-di’ak sira.

ORASAUN
Maromak kbiit-na’in,
Ita be iha tempu foun nnia hahú,
haraik ba Saun José knaar mahein ba mistériu makso’in ema hotu nian.
Husi ninia harohan daet, haraik ba Ita Kreda,
grasa atu bali ho fiar-metin nafatin mistériu sira ne’e
hodi hala’o to’o rohan. Hodi Kristu ami Na’in. Amen.

LORON II: S. JOSÉ, AMAN DOBEN

«Jacob hahoris José, Maria nia kaben. Husi Maria moris Jezús ne’ebé hanaran Kristu» (Mt 1,16).

Saun José nia grandeza konsiste iha fakru katak nia sau Maria nia kaben no Jezús nia aman. Nune’e, nu’udar Saun João Crisóstomo afirma, «nia tau nia an atu serví ba planu salvasaun». […] Ba ninia papél iha istória salvasaun ida-ne’e, Saun José aman ida ne’ebé povu sarani sempre hadomi. […] Santu no Santa barak sai ninia devotu apaixonadu/a, entre sira ne’e Teresa de Ávila ne’ebé adota nia nu’udar advogadu no intersesór, hodi rekomenda nafatin ba nia no simu grasa hotu ne’ebé  husu ba nia; husi esperiénsia ne’e nia kbiit, Santa ne’e konvinse ema seluk atu sai devotu ba nia.

[…] Povu nia konfiansa iha Saun José hetan iha espresaun «ite ad Joseph», ne’ebé halo referénsia ba períodu rai-hamlaha iha Ejitu, bainhira povu husu paun ba Faraó no nia hatán: «Imi bá hasoru José; imi halo buat ne’ebé nia dehan ba imi» (Gn 41, 55). Nia mak José, Jacob nia oan, ne’ebé  foin faan, vítima husi maun sira nia inveja (kf. Gn 37, 11-28); no tuirmai – hanesan Bíblia hakturi – nia sai vise-liurai Ejitu nian (kf. Gn 41, 41-44).

Nu’udar David nia dexendente (kf. Mt 1, 16.20), ne’eb´ehusi nia abut tenke moris Jezús tuir promesa profeta Natan halo ba liurai (kf. 2 Sam 7), no nu’udar Maria Nazaré nia kaben, Saun José konstitui dobradisa ne’ebé liga Testamentu Tuan ho Testamentu Foun.

[…] Misaun espesífika Santu sira-nian la’ós de’it haraik milagre no grasa sira, maibé atu harohan daet mai ita iha Maromak nia oin. […].Santu sira tulun sarani sira «atu la’o to’o santidade no perfeisaun tuir estadu moris rasik». Sira-nia moris mak prova konkreta katak posivel moris Evanjellu. […] Iha Hateke ba Santu no Santa barak nia ezemplu, Santu Agostinho husu ba an rasik: «Buat ne’ebé sira Santu no Santa sira-ne’e halo, ó labele halo?» Nune’e mak nia to’o ba konversaun definitiva hodi haklaken: «Tarde ha’u hadomi Ita, oh Beleza antiga liu no foun liu, tarde ha’u hadomi Ita!».

Buat ne’ebé hela mai ita, mak implora, husi Saun José, grasa grasa hotu nian: ita-nia konversaun.

(Ladaiña…)

 

LORON III: S. JOSÉ, AMAN IHA TERNURA

«No Jezús sai boot ba daudaun iha matenek, otas no grasa, iha Maromak no ema sira oin» (Lc 2,52).

José haree Jezús loron ba loron sai boot «iha matenek, otas no grasa, iha Maromak no ema sira oin» (Lc 2,52). Hanesan Na’i halo ho Israel, nune’e, “nia hanorin la’o, hodi kaer nia liman: José hanesan aman ne’ebé foti kosok-oan ba nia hasan, hakruuk ba nia atu fó han nia” (kf Os 11,3-4). Jezús haree Maromak nia ternura iha José: «Hanesan aman ida mamar ba oan sira, nune’e Na’i mamar ho sira ne’ebé hamta’uk nia» (Sal 103,13).

Konserteza, José rona nalian iha sinagoga, durante orasaun Salmu sira-nian, katak Israel nia Maromak mak Maromak ternura nian, katak Nia di’ak ba ema hotu no «nia ternura habelar ba ninia kriatura sira hotu» (Sal 145, 9).

Istória salvasaun nian realiza, «iha esperansa hasoru esperansa hotu» (Rm 4, 18), liuhusi ita-nia frakeza sira. Dalabarak ita hanoin katak Maromak sura de’it ho ita-nia parte di’ak no manán-na’in nian, bainhira, loloos, parte boot ninia planu nian realiza liuhusi no maski ita iha frakeza sira. […] Ita tenke aprende atu aseita ita-nia frakeza ho ternura ne’ebé kle’an.

Aat-na’in halo ita hateke ba ita-nia frajilidade ho juízu negativu, maibé Espíritu lori sai ba naroman ho ternura. Ternura mak forma di’ak liu atu kona buat ne’ebé frajil iha ita. Hatudu liman-fuan no juízu ne’ebé ita halo hasoru ema seluk mak sinál inkapasidade atu simu iha ita-nia laran ita rasik nia frakeza, ita-nia frajilidade. Ternura de’it mak sei salva ita husi Akuzadór nia obra (kf. Ap 12, 10). Tanba ne’e, importante hasoru Maromak nia Mizerikórdia, espesialmente iha sakramentu Rekonsiliasaun, hodi halo esperiénsia ida lia-loos no ternura nian. Paradoksalmente, Aat-na’in mós bele dehan lia-loos mai ita, maibé, se nia halo, halo atu kondena ita. Maibé ita hatene katak Lia-loos mai husi Maromak la kondena ita, maibé simu ita, hakohak ita, tane ita, perdua ita.

[…] Maromak nia vontade, ninia istória no ninia projetu liu mós husi José nia terus. Nune’e mak José hanorin katak iha fiar iha Maromak inklui mós fiar katak Nia bele intervein liuhusi ita-nia ta’uk sira, ita-nia frajilidade sira, ita-nia frakeza sira mós. No hanorin ita katak, hasoru laloran boot sira moris nian, ita keta ta’uk atu husik ita-nia ró nia volante ba Maromak. Dalaruma ita hakarak kontrola hotu, maibé Nia iha hateken boot liu.

(Ladaiña…)

 

LORON IV: S. JOSÉ, AMAN IHA OBEDIÉNSIA

«Hamriik tiha husi mehi, José halo tuir buat ne’ebé Na’i nia anju haruka» (Mt 1,24).

Ho modu análogu tuir buat ne’ebé Maromak halo ba Maria, bainhira Nia manifesa nina planu salvasaun nian, nune’e mós ba José Nia revela ninia planu sira; no Nia halo liuhusi mehi sira, ne’ebé iha Bíblia, hanesan akontese ho povu antigu hotu, konsidera nu’udar meiu ida atu Maromak manifesta ninia vontade. José sente terus boot tanba la komprende Maria nia isin-rua: maibé nia lakohi «akuza nia publikamente», no deside atu «husik nia iha segredu» (Mt 1, 19). Iha mehi dahuluk, anju tulun nia rezolve ninia dilema boot ne’e: «Ó keta ta’uk simu Maria, ó-nia kaben […] Nia sei tur ahi oan mane ida ne’ebé ó sei hanaran Jezús, basá Nia mak sei so’i povu husi sira salan» (Mt 1, 20-21). Ninia fó kedas resposta: «Hamriik husi mehi, José halo tuir buat ne’ebé Na’i nia anju» (Mt 1, 24). Ho obediénsia, nia supera ninia drama no salva Maria. Iha mehi daruak, anju fó orden ba José: «Hamriik ba, lori ki’ik-oan ho nia inan, halai ba Ejitu hodi hela iha ne’ebá to’o ha’u fó hatene ba ó, basá Erodes sei buka Ki’ik-oan ne’e atu oho» (Mt 2, 13). José la duvida atu obedese, nia mós la kuestiona kona-ba difikuldade sira ne’ebé nia sei hasoru […] Iha Ejitu José, ho konfiansa no pasiénsia, hein husi anju avizu ne’ebé nia promete atu fila ba nia Rain. […] Nia obedese dala ida tan hodi la duvida: «Nia hamriik mai, lori Ki’ik-oan ho nia inan no tama iha rai Israel» (Mt 2,21). […]Simu avizu hosi mehi – no ida-ne’e akontese ba dala haat – nia retira ba rejiaun Galileia nian no bá hela iha sidade ida naran Nazaré» (Mt 2,22-23).

[…] Iha sirkunstánsia hotu nia moris nian, José hatene dehan ninia «fiat», hanesan Maria iha Anunsiasaun no Jezús iha Jetzémani.Iha ninia funsaun nu’udar xefe família nian, José hanorin Jezús atu submete ba aman-inan sira (kf. Lc 2, 51), tuir Maromak nia ukun-fuan (kf. Ex 20, 12).  Iha nia vida haksumik nian iha Nazaré, iha José nia eskola, Nia aprende halo Aman nia hakaran. Hakaran ne’e sai ninia ai-han loroloron nian (kf. Jo 4, 34). […] Husi akontesimentu sira-ne’e hotu haree katak José «koopera ho mistériu boot Redensaun nian bainhira tempu nia plenitude to’o mai, no nia tebes duni ministru salvasaun nian».

(Ladaiña…)

 

LORON V: S. JOSÉ, AMAN IHA AKOLLIMENTU

«Na’i nia anju mosu ba nia iha mehi no dehan ba nia: “José, David nia oan, keta ta’uk simu Maria, ó-nia kaben ho ó”» (Mt 1,20).

[…] Iha ita-nia moris, dalabarak mosu akontesimentu sira ne’ebé nia signifikadu ita la komprende. Ita-nia reasaun dahuluk mask dalabarak deziluzaun no revolta. José fali tau sees ninia rasiosíniu sira atu fó espasu ba buat ne’ebé akontese no, maski misteriozu ba ninia matan sira, nia simu, asume ninia responsabilidade no rekonsilia an ho istória rasik. Se ita la rekonsilia an ho ita-nia istória, ita sei la konsege halo tan ain-hakat ida, tanba ita sei sai prizioneiruu ba ita-nia espetativa sira ho ninia dezilizaun sira. Vida espirituál ne’ebé José hatudu mai ita la’ós dala ida ne’ebé esplika, maibé dalan ida ne’ebé akolle. Husi akollimentu de’it, husi rekonsiliasaun ne’e, bele intui istória ida boot liu, signifikadu ida kle’an liu.

[…]  José la’ós mane ida rezigna an ho modu passivu, Ninia protagonizmu mak protagonizmu brani nian no forte. Akollimentu mak modu ida atu manifesta, iha ita-nia moris, don fortaleza nian ne’ebé mai husi Espíritu Santu. Na’i de’it mak bele haraik mai ita kbiit atu akolle vida nu’udar nia mai, atu fó espasu mós ba kontradisaun sira, imprevistu sira no deziluzaun sira.

Jezús nia vinda iha ita leet mak Aman nia don ida, atu ema ida-idak bele rekonsilia an ho nia isin nia istória rasik maski nia la komprende tomak.

Buat nee’bé Maromak dehan ba ita-nia Santu: «José, David nia oan, keta ta’uk» (Mt 1,20), hanesan repete mós mai ita: “Imi keta ta’uk!”. Presiza tau sees hirus no deziluzaun no fó espasu – la’ós tan rezignasaun mundana ida, maibé ho fortaleza ida nakonu ho esperansa – fó fatin ba ba buat ne’ebé ita la hili maibé eziste. Akolle vida ho maneira nune’e introdús ita ba signifikadu ne’ebé haksumik. Ita ida-idak nia moris bele hahú filafali hanesan milagre ida, se ita hetan korajen atu moris tuir buat ne’ebé Evanjellu hatudu. No la importa sei buat hotu parese foti diresaun sala no se buat ruma labele hakiduk ona. Maromak bele halo ai-funan natubun husi fatuk sira nia leet.

[…] Iha perspetiva globál ida-ne’e, fiar fó signifikadu ba akontesimentu hotu haksolok ka triste […] Fiar ne’ebé Kristu hanorin mak ida-ne’ebé ita haree iha Saun José, ne’ebé la buka dalan-tesik, maibé enfrenta ho “matan nakloke” buat ne’ebé akontese ba nia, hosi asume pesoalmente responsabilidade ba buat ne’e.

José nia akollimentu konvida ira atu simu ema seluk, lahó eskluzaun, nu’udar sira an rasik, hodi rezerva predilesaun espesiál ba sira ne’ebé fraku liu

[…] Ita bele imajina katak husi José nia atitude mak Jezús foti inspirasaun ba ai-knanoik oan ne’ebé lakon no Aman mizerikordiozu (kf Lc 15,11-32).

(Ladaiña…)

 

LORON VI: S. JOSÉ, AMAN HO KORAJEN KRIATIVU

«Nia hamriik iha kalan, lori Ki’ik-oan ho nia inan halai ba Ejitu, hodi hela iha ne’ebá to’o Erodes mate. Nune’e sei sai tuir duni buat ne’ebé Na’i fó sai husi profeta: “Ha’u bolu Ha’u nia Oan husi Ejitu”» (Mt 2,14-15).

Se etapa dahuluk ba kura interiór loloos ida-idak mak akolle istória rasik, eh fó espasu iha ita-nia laran ba buat ne’ebé ita la hili iha ita-nia moris, konvein aumenta tan karakterístika importante seluk: korajen kriativa. Nia sai ba li’ur liuliu bainhira hasoru difikuldade sira. Defaktu, hasoru difikuldade ida, ema bele para no husik kampu, eh koko manán ho modu ruma. Dalaruma difikuldade sira mak hasai husi ita ida-idak rekursu sira ne’ebé ita nein hanoin katak ita iha.

Dalabarak, hodi lee “Evanjellu infánsia nian” ita hakarak husu tanba sá Maromak la intervein ho maneira direta no klara. Maibé Maromak intervein liuhusi eventu no ema sira. José mak mane ne’ebé Maromak uza hodi tau matan ba istória redensaun nia inísiu. Nia mak “milagre” loloos,Maromak hodi salba Ki’ik-Oan no nia Inan. Lalehan intervein hodi konfia iha mane ida-ne;e nia korajen kriativa, ne’ebé to’o tiha iha Belém no la hetan alojamentu iha-ne’ebé Maria bele tur ahi, nia arranja balada nia luhan ida no prepara di’ak, nune’e bele sai fatin akolledór posivel ba Maromak Oan ne’ebé mai iha mundu (kf Lc 2,6-7). […] Evanjellu la fó informasaun kona-ba tempu ne’ebé Maria no José hela iha Ejitu. Maibé konserteza sira tenke han, hetan uma, serbisu ida. La presiza imajinasaun maka’as atu hakonu Evanjellu nia silénsiu kona-ba ne’e. Sagrada Família tenke enfrenta problema konkretu sira hanesan família hotu, hanesan ita-nia maun-alin migrante barak me’ebé ohin loron mós tau sira-nia moris iha risku tanba situasaun ladi’ak no hamlaha obriga. Iha sentidu ne’e, ha’u fiar katak Saun José mak padroeiru espesiál ba ema hotu ne’ebé tenke husik sira rain tanba funu, ódiu, persegisaun no mizéria.

(Ladaiña…)

 

LORON VII: S. JOSÉ, AMAN NE’EBÉ TAU MATAN NO PROTEJE

«Nia  hamriik lori Ki’ik-oan ho nia inan no tama iha rai Israel. Maibé, rona katak Arkelau mak ukun iha Judeia hodi nia aman nia fatin, José ta’uk atu bá iha ne’ebá. Nu’udar mehi hatudu, nia bá rai Galileia, hodi hela iha sidade ida naran Nazaré» (Mt 2,21-23).

Iha akontesimentu hotu nia rohan, ne’ebé haree José nu’udar protagonista, Evanjelli observa katak nia hamriik, foti Ki’ik-oan no nia inan ho nia, no halo buat ne’ebé Maromak haruka (kf Mt 1,24; 2,14.21). Defaktu, Jezús no Maria nia Inan mak rikusoin folin liu ita-nia fiar nian.

[…] Ita tenke husu nafatin ba an rasik se ita proteje ho ita-nia kbiit tomak Jezús no Maria, ne’ebé ho modu misteriozu entrega ba ita-nia responsabilidade, ba ita-nia kuidadu, ba ita-nia guarda. Kbiit-Tomak Na’in nia Oan mai iha mundu hodi asume kondisaun ida frajilidade boot nian. Nia presiza José atu defende nia, proteje nia, tulun nia, halo nia sai boot, Maromak konfia iha mane ida-ne’e, nune’e mós Maria, ne’ebé iha José hetan ida-ne’ebé la’ós de’it hakarak salva moris, maibé mós senore sustenta nia no Ki’ik-Oan. Iha sentidu ne’e Saun José labele la sai Kreda nia Mahein, tanba Kreda mak prolongamentu Kristu nia Isin nian iha istória, no tempu hanesan Kreda nia maternidade mak lalenok ba maria nia maternidade. José, hodi kontinua proteje Kreda, kontinua proteje Ki’ik-oan no nia inan, no ita mós hodi hadomi Kreda ita kontinua hadomi Ki’ik-oan no nia inan. Ki’ik-oan ne’e mak Ida ne’ebé sei dehan: «Buat hotu ne’ebé imi halo ba ida de’it husi ha’u-nia maun-alin ki’ik liu, imi halo mai Ha’u» (Mt 25,40). Nune’e ema nesesitadu hotu, ema kiak hotu, ema terus hotu, ema besika tu mate, ema la’o-rai ida-idak, ema dadur ida-idak , ema moras ida-idak mak “Ki’ik-oan: ne’ebé José kontinua tau matan. Tanba ne’e duni mak ita invoka Saun José nu’udar protetór ema mukit sira-nian, ema nesesitadu sira-nian, ema laran-susar sira-nian, ema kiak sira-nian, ema besik mate sira-nian. No ba razaun hanesan Kreda labele la hadomi iha fatin dahuluk ema sira nee’bé ki’ik, basá Jezús tfó ba sira preferénsia, bainhira nia identifika an ho sira. Husi José ota tenke aprende kuidadi no repsonsabilidade hanesan: hadomi Ki’ik-oan no nia inan; hadomi Sakramentu sira no karidade; hadomi Kreda no kiak sira. Realidade ida-idak ne’e mak nafatin Ki’ik-oan no nia inan.

(Ladaiña…)

 

LORON VIII: S. JOSÉ, AMAN SERBISU-NA’IN

«Ema hotu hakfodak hodi dehan: “Nia matenek ho nia kbiit hodi halo milagre hirak ne’e mai loos husi ne’ebé? Nia la’ós badaen-ai nia oan?» (Mt 13,54- 55).

[…] S. José mak karpinteiru ida ne’ebé serbisu ho modu onestu atu garante  sustentu família nian. Ho nia, Jezús aprende valór, dignidade no ksolok kona-ba signifikadu han paun nu’udar rezultadu husi serbisu rasik. Iha ita-nia tempu ne’e iha-ne’ebé serbisu sai filafali kestaun sosiál urjente ida no dezempregu atinje nivel impresionante, […], presiza foti konxiénsia foun kona-ba signifikadu serbisu nian ne’ebé dignifika no ita-na Santu sai patronu no ezemplu.

Serbisu sai partisipasaun iha obra salvasaun, oportunidade atu halo Maromak nia Reinu to’o lalais, dezenvolve potensialidade no kualidade rasik, hodi tau ba serbisu sosiedade no komuñaun nian; serbisu sai oportunidade ida realizasaun nian la’ós de’it ba traballadór, maibé liuliu ba núkleu orijináriu sosiedade nian, katak família. Família ida iha-ne’ebé la iha serbisu sei hasoru liután difikuldade , tensaun sira, fratura sira no bele to’o mós ba tentasaun dezesperada no dezesperadora naksobu nian. Oinsá ita bele ko’alia kona-ba dignidade umana hodi la empeña an atu hotu-hotu, no ema ida-idak, hetan posibilidade ba sustentu dignu?

Ema ne’ebé serbisu, iha knaar naran de’it, kolabora ho Maromak rasik, sai uitoan kriadór mundu ne’ebé hale’u nia. Krize ita-nia tempu nian, ekonómika, sosiál, kutlrál no espirituál, bele sai ba hotu apelu ida atu deskobre hikas valór, importánsia no nesesidade serbisu nian atufó orijen ba «normalidade» foun, iha-ne’ebé la esklui ema ida. Saun nia serbisu fó hanoin mai ita katak Maromak rasik ne’ebé halo an ba ema la despreza serbisu. Lakon serbisu ne’ebé afeta maun-alin barak no aumenta liu iha fulan iksu sira tanba pandemia Covid-19, tenke sai apelu ida atu avalia ita-nia prioridade sira. Ita hsu S. José Operáriu, atu ita bele hetan dalan sira iha-ne’ebé ita bele kompromete an no to’o bele dehan: laiha joven ida, ema ida, família ida ne’ebé laiha serbisu!

(Ladaiña…)

 

LORON IX: S. JOSÉ, AMAN IHA LALATAK

«Halo tuir tiha buat hotu ne’ebé Na’i nia ukun-fuan haruka, sira filafali ba Galileia, ba sira nia sidade Nazaré.  Ki’ik-oan sai boot ba daudaun no maka’as liután, nakonu ho matenek, no Maromak nia grasa hela hamutuk ho Nia» (Lc 2,39-40).

[…] José mak Aman lalehan nia lalatak iha rai ne’e ba Jezús: nia tau matan ba Nia, proteje Nia, la’o tuir ninia ain-hakat sira hodi la nunka hadook an husi Nia.

[…] Ema la moris nu’udar aman, mai sai aman… No ema la sai aman tanba de’it nia tau oan ida iha mundu, maibé tanba nia ho responsabilidade tau matan ba oan ne’e. Bainhira ema ida asume responsabilidade ba ema seluk nia moris, iha sentidu ida nia ezerse paternidade ba ema ne’e.

Iha sosiedade atuál, dalabarak oan sira hanesan orfaun aman nian. Kreda ohin nian mós presiza aman sira. Kontinua atuál Saun Paulo nia adverténsia ba Korintu sira: «Maski imi iha pedagogu barak iha Kristu, imi la iha aman barak» (1 Cor 4, 15).

[…] Sai aman signifika introdús oan iha esperiénsia moris niann, iha realidade. La kaer metin nia, la dadur nia, la posui nia, maibé halo nia iha kapasidade opsaun nian, iberdade nian, bá nian. Karik tanba ne’e mak tradisaun, hodi refere ba José, hamutuk ho apelidu aman nian tau mós ida «castíssimo». Ida-ne’e la’ós indikasaun ida afetiva de’it, maibé sínteze atitude ida ne’ebé esprime kontráriu ba possesu. Kastidade mak liberdade husi possesu, iha kampu hotu moris nian. Domin sai domin loloos bainhira kastu [moos]. Domin ne’ebé hakarak possui, ikusmai sai perigozu: dadur, sufika, halo lahaksolok. Maromak rasik hadomi ema ho domin kastu, hodi husik nia livre, inklui atu naksalak no kontra Nia. Lójika domin nian mak nafatin lójika liberdade nian, no José hatene hadomi ho maneira estraordinariamente livre. Nia nunka tau nia an iha sentru; nia hatene desentra an, tau Maria no Jezús iha nia moris nia sentru.

José nia ksolok la’ós iha ksolok sakrifísiu an rasik nian, maibé ksolok iha lójika saran an rasik nian. Ita nunka nota iha mane ne’e frustrasaun, maibé konfiansa de’it. Ninia silénsiu maka’as la inklui lamentasaun sira, maibé nafatin jestu konkretu konfiansa nian. Mundu presiza aman sira, rejeita dominadór sira, katak rejeita ema ne’ebé uza posesu ema seluk nian atu hakonu ninia an ne’ebé mamuk; rejeita sira ne’ebé konfunde autoridade ho autoritarizmu, servisu ho servilizmu, konfrontu ho opresaun, karidade ho asistensializmu, forsa ho destruisaun. […] Bainhira ita iha kondisaun atu ezerse paternidade, ita tenke hanoin katak la’ós ezersísiu posesu nian, maibé «sinál» ne’ebé fó hanoin ba paternidade aas liu. Iha sentidu ida, ita hotu iha nafatin iha José nia kondisaun: lalatak Aman lalehan mesak nian, ne’ebé «halo loro-matan sa’e ba ema di’al no aat sira, ho halo udan monu ba ema justu no maksalak sira» (Mt 5, 45).

(Ladaiña…)

KNANANUK: São José, amparo e guia

São José, amparo e guia
Dos que sofrem por Jesus,
Que nas trevas desta vida
Não nos falte a tua luz

Ó bom servo do Senhor, De Maria
Defensor, Nosso guia protector.

Abençoa nossas terras,
Abençoa nossos lares,
Abençoa nossos campos,
Para Ti nossos cantares.

Guardadór de Quem te guarda,
Protector do Santo Lar,
Abençoa a Santa Igreja
Que Deus Te quis confiar.

Já que Cristo foi chamado
O Filho do carpinteiro,
Roga a Deus por nós, agora
E no dia derradeiro.

Somos terra de Jesus
Somos terra de Maria
Somos a Igreja de Cristo
Sê, José, o nosso guia.

Abençoa a Diocese (Abençoa esta paróquia)
De quem és o Protector;
Abençoa os nossos campos
E o povo trabalhador