Katekeze 20 – Orasaun agradesimentu nian

PAPA FRANCISCO NIA KATEKEZE – 30 Dezembru 2020

 

Maun no biin-alin sira, bondia!

Ohin ha’u hakarak konsentra iha orasaun agradesimentu nian. No ha’u foti indikasaun husi epizódiu ida relata husi evanjelista Lucas. Enkuantu Jezús iha dalan, ema moras lepra na’in 10 mai hasoru Nia, husu nia: «Jezús, mestre, sadia ami!” (17,13). Ita hatene katak, ba ema moras lepra, hamutuk ho terus fíziku iha marjinalizasaun sosiál no marjinalizasaun relijioza. Sira marjinalizadu. Jezús bá hasoru sira. Dalaruma nia ultrapasa limite sira ne’ebé lei impoin no kona ema moras – ne’ebé labele halo – hakohak nia, kura nia. Iha kazu ida-ne’e la iha kontaktu. Husi dook, Jezús haruka sira ba aprezenta an ba amlulik sira (v. 14), ne’ebé enkarregadu, tuir lei, atu atesta akontesimentu kura nian. Jezús la dehan buat seluk. Nia rona sira-nia orasaun, nia rona sira-nia hakilar sadia nian, no haruka kedas sira ba hasoru amlulik sira.

Sira na’in sanulu konfia, la hela iha-ne’ebá to’o sira hetan kura, lae: sira konfia no bá kedas, no enkuantu sira la’o bá sira na’in sanulu hotu hetan isin di’ak. Amlulik sira bele haree sira-nia kura no admite fali sira iha vida normál. Maibé iha ne’e mai pontu importante liu: husi grupu ne’e, ida de’it, molok bá hasoru amlulik sira, fila fali atu agradese Jezús no hahí Maromak ba gasa ne’ebé nia simu. Ida de’it, na’in sia seluk kontinua dalan. No Jezús nota katak mane ne’e samaritanu ida, espésie “ereje” ida ba judeu sira tempu ne’ebá nian. Jezús komenta: «Sira ida la fila atu fó glória ba Maromak, mak ema leet ida-ne’e de’it?» (17,18). Istória ne’e emosionante!

Istória ne’e ita bele dehan, fahe mundu ba rua: sira ne’ebé la agradese no sira ne’ebé agradese; sira ne’ebé hanoin buat hotu sira merese, no sira ne’ebé simu buat hotu nu’udar don, nu’udar grasa. Katesizmu hakerek: «Akontesimentu hotu no nesesidade hotu sai sai motivu agradesimentu nian» (n. 2638). Orasaun agradesimentu nian nafatin hahú husi ne’e: rekoñese katak grasa mai molok ita. Iha hanoin ita molok ita aprende hanoin; Iha ida hadomi uluk ita molok ita aprende hadomi; iha ida hakarak ita molok iha ita-nia fuan mosu hakaran ida. Se ita hateke nune’e ba moris, “agradesimentu” sai motivu-gia ba ita-nia ita-nia loron sira. Dalabarak ita até haluha atu dehan “obrigadu”.

Mai ita kristaun sira hasa’e agradesimentu fó naran ba Sakramentu esensiál liu ne’ebé iha: Eukaristia. Liafuan grega, defaktu, signifika ida-ne’e duni: agradesimentu. Kristaun sira, hanesan fiar-na’in hotu, hasa’e hahí ba Maromak ba don moris nian. Moris mak uluknanai simu moris. Ita hotu moris tanba ema ruma hakarak ita iha moris. No ida-ne’e mak tusan dahuluk husi tusan lubuk ida ne’ebé ita halo iha moris. Tusan agradesimentu nian. Iha ita-nia ezisténsia, la’ós ema ida de’it mak hateke mai ita ho matan moos, gratuitamente. Dalabarak sira-ne’e mak edukadór sira, katekista sira, ema sira ne’ebé hala’o papél ida hakata liu sasukat ne’ebé devér husu ba sira. No sira hamosu gratidaun iha ita. Amizade mós don ida atu agradese nafatin.

“Obrigadu” ne’ebé ita tenke dehan kontinuamente, obrigadu ne’ebé kristaun ida partilla ho ema hotu, haluan iha enkontru ho Jezús. Evanjellu sira atesta katak Jezús nia pasajen dalabarak hamosu ksolok no hahí ba Maromak iha ema sira ne’ebé hasoru nia. Istória sira Natál nian nakonu ho harohan-na’in sira ho fuan ne’ebé sai boot tan Makso’ik nia vinda. No ita mós simu bolun atu partisipa iha ksolok boot ne’e. Epizódiu ema moras lepra na’in sanulu ne’ebé hetan kura mós sujere ida-ne’e. Naturalmente sira hotu haksolok tanba rekupera saude, nune’e bele sai husi kuarentena forsada rohan-laek ne’ebé esklui sira husi komunidade. Maibé entre sira iha ida ne’ebé aumenta ksolok ba ksolok: aleinde kura, nia haksolok ba enkontru ho Jezús. Nia la livre de’it husi aat, maibé oras ne’e nia iha serteza katakJezús hadomi nia. Ida-ne’e mak núkleu: bainhira ó agradese, ó espresa serteza katak ema hadomi ó. Ne’e mak deskoberta domin nian nu’udar forsa ne’ebé ukun mundu. Dante dehan: Domin «ne’ebé dudu loron no fitun sira” (Paradiso, XXXIII, 145). Ita la’ós ona ema la’o-rai sira ne’ebé lakon dalan no la’o ba mai. Lae: ita iha uma ida, ita horik iha Kristu, no husi “horik-fatin” ne’e ita kontempla mundu tomak, no buat hotu ita haree sai furak liután. Ita mak domin nia oan sira, ita domin nia maun-alin sira. Ita mane no feto sira grasa nian.

Tanba ne’e, maun no biin-alin sira, ita buka atu horik nafatin iha ksolok enkontru nian ho Jezús. Ita kuda ksolok. Demóniu  iha kontráriu, lohi tiha ita – ho tentasaun oioin – husik ita triste no mesak ba beibeik. Se ita hamutuk ho Kristu, la iha salan ida no ameasa ida bele impede ita atu kontinua dalan ho ksolok, hamutuk ho maluk barak estrada nian.

Liuliu, ita keta husik atu agradese: se ita sai maklorik gratidaun nian, mundu mós sei sai di’ak liután, karik uitoan de’it, maibé ida-ne’e natón mai ita atu bele tranzmite esperansa uitoan. Mundu presiza esperansa no ho gratidaun, ho atitude atu dehan obrigadu, ita tranzmite esperansa uitoan. Buat hotu kesi ba malu, buat hotu liga malu no ida-idak bele halo ninia parte iha-ne’ebé nia horik bá. Estrada ksolok nian mak ida S. Paulo haktuir iha nia surat ida nia rohan: «Imi harohan hodi la para, iha buat hotu hasa’e agradese: ida-ne’e mak defaktu Maromak nia hakaran ba imi iha Kristu Jezús. Imi keta hamate Espíritu» (1 Ts 5,17-19). Keta hamate Espíritu, programa furak moris nian! La hamate Espíritu ne’ebé iha ita laran, sei lori ba gratidaun.