Papa Francisco iha Angelus 8 Novembru 2020

Maun no biin-alin sira, bondia!

Pasajen Evanjellu domingu ne’e nian (Mt 25,1-13) konvida ita atu hanaruk ita-nia reflesaun kona-ba moris rohan-laek, hahú iha Festa Santu Hotu nian no Komemorasaun Matebian sria nian. Jezús haktuir ai-knanaoik feto-raan nain sanulu ne’ebé simu konvite ba festa kazamentu, símbolu Reinu Lalehan nian.

Iha Jezús nia tempu iha uzu kostume atu selebra kazamentu iha kalan; tanba ne’e mak prosisaun konviadu sira-nian tenke halo ho ahi lakan. Feto-raan balun beik: lori lámpada maibé la lori mina ho sira; sira matenek fali, hamutuk ho lámpada lori mós mina. Noivu atraza, to’o tarde, no hotu-hotu matan dukur. Bainhira lian ida aviza katak noivu atu to’o, beik sira, iha momentu ne’ebá, nota katak sira la iha mina ba sira-nia lámpada; sira husu ba matenek sira, maibé sira-ne’e hatán katak sira labele fó, tanba la to’o ba hotu. Enkuantu beik sira ba sosa mina, noivu to’o. Feto-raan matenek sira tama ho nia iha sala han nian, no taka tiha odamatan. Sira seluk to’o tarde liu no ema rejeita sira.

Ita haree momoos katak ho ai-knanoik ida-ne’e, Jezús hakarak dehan mai ita katak ita tenke preparadu atu bá hasoru Nia. La’ós de’it iha enkontru finál, maibé mós iha enkontru ki’ik no boot loroloron nian no ba enkontru ne’e, la to’o de’it mina fiar nian, presiza mós mina karidade nian no hahalok di’ak sira-nian. Fiar ne’ebé halo ita sai ida loloos ho Jezús mak ida-ne’ebé, nu’udar  apóstolu Paulo dehan, «nia sai badinas iha karidade» (Gal 5,6). No reprezenta husi feto-raan matenek sira. Sai matenek no prudente signifika la hein momentu ikus atu korresponde ba Maromak nia grasa, maibé  halo ativamente kedas, hahú agora. “Ha’u… di’ak, ha’u sei konverte tempu oin mai…” – “Ó konverte agora! Muda moris ohin! – “Di’ak, di’ak…. aban”. No ida hanesan dehan aban, no nunka mais to’o. Ohin! Se ita hakarak sai prontu/a ba enkontru ikus ho Na’u, ita tenke agora kedas koopera ho Nia no halo hahalok si’ak hodi inspira an husi nia domin.

Ita hatene katak, infelizmente, akontese katak ita haluha ita-nia moris nia finalidade, katak enkontru definitivu ho Maromak, hodi lakon sentidu hein nian no absolutiza prezente. Bainhira ema ida absolutiza prezente, nia haree de’it prezente, nia lakon sentidu hein nian, ne’ebé furak liu no nesesáriu liu, no mós hasai ita husi kontradisaun sira momentu nian. Atitude ida-ne’e – bainhira lakon sentidu hein nian – impede perspetiva hotu hakat liu tempu nian: ema halo buat hotu hanesan nia sei la bá moris seluk. No nune’e  ema preokupa de’it atu posui, atu emerje, atu  estabelese nia an… No hetok ba beibeik. Se ita husik atu buat ne’ebé dada ita, buat ne’ebé ha’u gosta, babukak interese rasik mak gia ita, moris sai estéril; ita la akumula rezerva ruma mina nian ba ita-nia lámpada, no nia sei mate molok enkontru ho Na’i. Ita tenke moris ohin, maibé ohin ne’e bá hasoru aban, bá hasoru enkontru ne’e, ohin ida nakonu ho esperansa. Oinseluk fali se ita vijilante no ita halo buat di’ak hodi korresponde ba Maromak nia grasa, ita bele hein ho hakmatek noivu ninia vinda. Na’i bele mai bainhira ita toba dukur mós: ida-ne’e la preokupa ita, tanba ita iha mina rezerva ne’ebé hahalok di’ak sira moris loroloron nian akumula hamutuk ho espetativa Na’i nian, atu Nia mai lalalis no mai lori ha’u ho Nia.

Ita invoka Maria Santíssima nia intersesaun, atu tulun ita moris, hanesan nia halo, iha fiar badinas: nia mak lámpada nabilan ne’ebé ita bele hodi atraversa kalan hakat liu mate no to’o ba festa boot moris nian.