Maun no biin-alin sira, bondia!

Iha pájina evanjélika ohin nian (kf Mt 22,34-40), doutór ida Lei nian husu ba Jezús sá loos «ukun-fuan boot liu» (v. 36), katak ukun-fuan prinsipál Maromak nia Lei nian. Jezús hatán simplesmente: «“Ó sei hadomi ó-ni a Maromak ho ó-nia fuan tomak, ho ó-nia klamar tomak no ho ó-nia neon tomak”» (v. 37). No hatutan kedas: «Ida daruak hanesan ida uluk: “Ó sei hadomi ó-nia maluk hanesan ó an rasik”» (v. 39).

Jezús nia resposta foti fali no tau hamutuk ukun-fuan fundamentál rua, ne’ebé Maromak fó ba nia povu liuhusi Moisés (kf Dt 6,5; Lv 19,18). Nune’e nia supera hani ne’ebé sira tau «atu koko nia» (v. 35). Ninia interlokutór, defaktu, buka atu rasta nia iha diskusaun ho matenek-na’in sira Lei nian kona jerarkia preskrisaun nian, Maibé Jezús estabelese fatuk-inan rua esensiál ita-nia moris nian. Ida uluk katak vida morál no relijioza labele redús ba obediénsia ansioza no forsada, maibé tenke soi domin nu’udar prinsiípiu. Fatuk-inan daruak katak domin ba Maromak no ba maluk tenke hamutuk no labele haketak. Ne’e mak buat foun prinsipál husi Jezús nia hanorin no halo ita komprende katak la’ós domin loos domin ne’ebé la esprime iha domin ba maluk; no, tempu hanesan, la’ós domin ba maluk ida ne’ebé la mai husi relasaun ho Maromak.

Jesús konklui ninia resposta ho liafuan sira ne’e: «Lei no profeta sira depende tomak ba ukun-fuan sira ne’e» (v. 40). Ida-ne’e signifika katak ukun-fuan hotu ne’ebé Na’i fó ba nia povu tenek tau iha relasaun ho domin ba Maromak no ba maluk.Defaktu, ukun-funa hotu serve atu halo, atu esprime domin haketak-laek rua ne’e. Domin ba Maromak esprime liuliu iha orasaun, ho modu partikulár iha adorasaun. Ita dalabarak husik adorasaun. Ita halo orasaun agradesimentu nian, pedidu atu husu buat ruma…, maibé ita la fó importánsia ba adorasaun. Maibé adora Maromak mak núkleu orasaun nian. No domin ba maluk, ne’ebé hanaran mós karidade fraterna, halo ho prosimidade, raronak, partilla, kuidadu ba ema seluk. No dalabarak ita husik atu rona ema seluk tanba nia xateia eh foti ha’u-nia tempu, eh lori nia, akompaña nia iha ninia terus, ninia prova sira… Maibé ita sempre iha tempu atu halo gossip, sempre! Ita la iha tempu atu konsola ema laran-susar sira, maibé tempu atu halo gossip. Atensaun! Apóstolu João hakerek: «Ema ne’ebé la hadomi nia maun-alin ne’ebé nia haree, labele hadomi Maromak ne’ebé nia la haree» (1 Jo 4,20). Nune’e mak haree unidade entre ukun-fuan rua ne’e.

Iha Evanjellu ohin nian, dala ida tan, Jezús tulun ita atu bá iha bee-matan moris no suli naresin Domin nian. No bee-matan ne’e mak Maromak rasik, atu hadomi totalmente iha komuñaun ida ne’ebé la iha buat ida no ema ida bele harahun. Komuñaun nu’udar don atu husu loroloron, maibé mós empeñu pesoál atu ita-nia moris la sai atan ba ídolu sira mundu nian. No verifikasaun ba ita-nia dalan konversaun no santidade nian mak nafatin domin ba maluk. Ne’e mak  verifikasaun: se ha’u dehan “ha’u hadomi Maromak” no la hadomi maluk, la funsiona. Verifikasaun katak ha’u hadomi Maromak mak ha’u hadomi maluk. Bainhira sei iha maun-alin eh biin-alin ida ne’ebé ita taka ita-nia fuan ba nia, ita sei dook husi sai Jezús nia eskolante hanesan nia husu. Maibé ninia mizerikórdia divina la  permite atu ita dezanima, iha kontráriu bolu ita atu hahú loron ba loron moris Evanjellu ho koerénsia.

Maria Santíssima nia intersesaun halo ita loke fuan atu simu “ukun-fuan boot”, ukun-fuan rua domin nian, ne’ebé habadak MaromakniaLei hotu no ita-nia salvasaun depende bá.