Koñese an rasik nu’udar ema

Koñese an rasik nu’udar ema

Fuiloro – Iha 19 Setembru 2020, lokraik oras tuku 18:00, menina Koléjiu Morano Fuiloro partisipa semináriu kona ba koñsese an rasik nu’udar kriatura umana no espirituál husi Ir. Carolina Maria Correia, FMA.
Pergunta 3 ne’ebe mosu dahuluk hodi hamanas tópiku ne’e mak:
1. Sé mak ema/pessoa?
2. Sé mak ha’u iha Maromak Nia Oin?
3. Ha’u nia mehi saida & oinsá?

Pessoa mak sempre unidade, kompoin husi organizmu materiál no klamar espirituál.
Isin labele sai corpo “umanu” se la uniaun ho klamar; klamar labele sai klamar “umanu” se la ho isin. Isin no klamar kompeta malu totalmente vital.

– Pessoa mak sujeitu ida
– Pessoa mak individu ida
– Pessoa mak ser ida razoável/razão
– Pessoa ho valor no dignidade Absolutu
– Pessoa mak individu ida, ne’ebe próprio unidade interna ho an rasik no diferente husi sira seluk.

Deklarasaun Universál Direitus Umanus artigu ida, hakerek: “Ema kriatura hotu moris livre no hanesan iha dignidade no direitu.

Tópiku segunda koalia liu kona oinsá foin-sa’e sira hasoru/ koñese malu liu husi liafuan namora.
Esplika definisaun namora mak: Atividade sosiál ne’ebe la esklui atu koinese pessoas sira seluk.
Wainhira namora, diak se hanoin buat hirak ne’e:Rein la’os jogu ida. Ó diak liu no baratu liu. Keta fo afeisaun la ho sentidu.
 Keta seria demais. Tipu namora iha grupu idade adolexente, menino no menina la presiza halo movimento oinoin. Hein lai. Tempu divertimentu ho belun sira, sem apaixonar no paixão.
 Paixao ba kabe-nain sira, la’os namora. Respeita o nia namora
 Esprime o nia-an ho liafuan, la’os ho isin. Ida ne’e nu’udar xave ida ba o nia moris tomak. (Furak se o dezenvolve agora)
Vantajen ba foin-sa’e sira ne’ebe mak habelun ba malu Feto ho mane (namora), hanoin uluk nanain mak:
– Define planu namora nian
– Sentidu namora nian
– Halo tuir regra namora nian
– Respeitu
– Lori seguransa
– Onestu no konfiansa, nbt.
Iha mos nia desvantajen sira mak hanesan:

  • Naran ko’alia
  • Uza pills ka aimoruk
  • kamat-kamat
  • Pornografia
  • Hanaruk tempu mesak no subar
  • Fatin nebe konvida hasusar,

Ikus nian taka ho perguntas sira tuir tópiku ne’ebe koalia kona ba an rasik no mos oinsá bele hetan mane loos tuir kriteriu namora nian ne’ebe bele fo vantajen diak iha futuru.

(Ines Bartolo Freitas FMA)