Dili – Husi loron 28-30/8/2020, ami ne’ebé halo “Segundo Noviciado” kontinua formasaun ho Irmán Carolina, ne’ebé lori ami atu hakle’an kona-ba Maria ne’ebé sai nu’udar inan no modelu perfeitu ba vida konsagrada, ne’e mak tema jeral ne’ebé madre fahe ho ami iha loron hirak ne’e, maibé ami hakle’an liu kona-ba Maria ninia vokasaun ne’ebé sai modelu ba vida konsagrada sira.

 Maria nia vokasaun iha anunsiasaun

Maria nia anunsiasaun mak; diálogu vokasionál Maromak ho Maria, sai esensial liu iha vokasaun liu husi refleksaun, diálogu, interasaun entre Maromak ne’ebé bolu no ema ne’ebé hatan ba Maromak Nia bolu atu deskreve: vokasaun sirkunstánsia, Maromak nia bolu akontese ho tempu definitivu nian, iha tempu Maromak haruka Anju Gabriel atu lori mensajen ba Maria iha fatin no knua simples ida iha Nazaré, oinsá Anju tama iha fatin ne’ebé Maria hela ba atu haree nia moris ne’ebé ordináriu ida ne’e, iha ne’ebá mak Maria halo diálogu ho Maromak kona-ba bolu ida ne’e. Ho enkontru ida ne’e Maria simu ho fuan hakmatek, silénsiu rai iha nia laran hodi reflete Maromak nia bolu ida ne’e ba nia. Hafoin Maria halo dixerne ba nia-an maibé ho laran taridu hodi ba nia-an rasik kumprimenta ne’e katak sa mai ha’u. Nune’e ho intervensaun Espíritu Santu Nia kbiit fó konsolasaun ba nia dehan; “keta tauk” basá ó hetan rahun di’ak tebes iha Maromak futar oin, Maria ho silénsiu la’ós de’it moderadu iha ko’alia maibé iha kapasidade atu rona Maromak Nia Liafuan, ho atitude fuan, hanoin, no isin tomak ne’ebé dehan; ko’alia ba Na’i ita atan “rona” dadaun,Maria loke-an hanesan sira hotu ne’ebé simu bolu ba vida konsagrada tanba Maromak fihir hodi lahein, ba ida ne’e mak simu bolu ba ema ida-idak atu asimila ninia atitude silénsiu, refletivu no loke-an radikál iha mistériu Maromak nia bolun, ne’e duni silénsiu no rona lori ba aseitasaun ho fuan no laran tomak no ho disponibilidade, hatan ho fiar no sim ba Maromak, atu indika katak nia iha hakarak boot atu halo kooperasaun ho ksolok ba Maromak nia planu Salvasaun ida ne’e. Maria ninia resposta hodi hakuak ho fiar no halo tuir nia liafuan, kompleta ninia “ecce” Na’i nia atan oan mak ne’e halo tuir Ita liafuan ba, nia esprime ho dezeju ksolok nian atu kolabora ho Na’i hodi abandona totál ba Maromak Nia hakarak.

                    Maria nia papél iha vida konsagrada nia naximentu no  kreximentu

Iha ne’e ita sei haree Maria nia maternidade iha papél Kreda no iha vida Relijioza nian. Tuir Amu-Papa S. João Paulo II observa katak Maria nia maternidade la’ós individuál maibé iha valór kolektivu ne’ebé esprime iha títulu Kreda nia Inan. Maria nia maternidade mós  iha dimensaun pesoál nune’e Maria hakohak ema hotu-hotu iha Kreda no hotu-hotu liu husi Kreda. Tan ne’e hodi haree kona-ba vida relijioza ita konsidera Maria nia papél materna iha fundasaun no dezenvolvimentu komunidade relijioza nian no mós Maria nia misaun materna relasaun ho relijioza individuál, nune’e bainhira ita ko’alia kona-ba Maria nia maternidade respeita ba komunidade relijioza no mós ita konsidera de’it aspetu ida kona-ba Maria nia maternidade Ekleziál, nu’udar Kreda nia inan, nia mós sai komunidade konsagrada nia inan. Tan ne’e relijioza sira hotu konvensida katak Maria nia prezensa mak fundamentál, tanba sai importante ba sira nia vida espirituál no vida konsagrada pesoál no ba komunidade tomak. Espíritu Santu ho Maria kolabora hamutuk hodi fó moris ba Kreda hori uluk kedas hahu kontinua jenera to’o tempu ikus. Atu haburas liután Kreda ida ne’e, Espíritu Santu haksumik iha Maria no fundador sira nia karizma, ba feto no mane sira ho don ne’ebé espesiál atu sira bele esperiénsia Espíritu Santu nia servisu. Hodi transmite ba sira nia membru atu moris tuir, atu prevene, haklaken no dezenvolve konstante no kontinua sai armonia ho Kristu nia Isin iha prosesu kreximentu nian.

Maria nia prezensa iha konstituisaun FMA nian

Iha ita nia Konstituisaun mós hetan inspirasaun husi Espíritu Santu ne’ebé dehan; Institutu FMA iha Maromak nia planu: tan Espíritu Santu nia don no ho Maria ninia intervenaun direta, S. João Bosco harii ita nia Institutu nu’udar resposta salvasaun nian ba esperansa kle’an, liu-liu foin-sa’e feto sira nian. Nia transmite patrimóniu espirituál ida ne’ebé hetan inspirasaun husi Kristu bibi atan di’ak nian. Nune’e Maria Santissima mak nu’udar Inan no Maestra ba Institutu tanba nia nu’udar modelu laran badinas hodi hakoak ema ida-idak no dedika ninia-an tomak ba misaun foin-sa’e sira nian. Nune’e FMA sira ninia kna’ar atu banati tuir Maria ninia ezemplu no Kristu bibi atan di’ak ba misaun hotu ne’ebé sira hala’o. Hanesan mós iha ita nia Konstituisaun deskreve tuir mai ne’e:

• Ita nia identidade– husi Maromak
• Ita nia dedikasaun–ba Kristu
• Ita nia komunidade–Mariana
• Ita nia misaun–atu salva foin-sa’e sira.

Maria nia misaun relasaun materna ho relijioza individuál

Maria mak ita inan no ordem grasa nian, nia maternidade iha Espíritu Santu. Nia koopera ho domin materna iha nesesidade ho kreximentu Oan nian no oan feto Kreda nia inan. Amu-Papa João Paulo II deskreve kona-ba natura maternidade tuir mai ne’e, esensial maternidade nian defaktu interese ba pessoa, maternidade nafatin estabelese úniku no relasionamentu irrepetivel entre inan no Oan no entre Oan no inan. Maria nia maternidade ne’ebé sai ema eransa mak dom ida ne’ebé Kristu rasik halo ba pessoa ka individu ida-idak. Tan ne’e Maria nia misaun espesiál atu asiste pessoa konsagrada atu moris iha vokasaun máximu úniku ba ema ida-idak, hodi kontinua nafatin to’o sira bele deskobre buat ne’ebé pessoa ida-idak hakarak hetan liu-liu ba vida konsagrada sira. Hanesan Jezús ne’ebé fihir João iha Krus hun atu sai Maria nia inan, ida ne’e hanesan bolu ida ba João ne’ebé simu dom bele dedika mós ba vida konsagrada sira no sai dixípulu ne’ebé Jezús hadomi sai sasin hamutuk ho Maria, hamriik iha Krus hun tanba deit Domin. Nune’e atu sai di’ak liután ho Kristu presiza relasaun tenke íntimu ho Kristu atu estabelese entre inan no nia dixípulu amadu, mak sai modelu relasaun besik,nune’e mós ho pessoa konsagrada sira. Maria bele manisfesta profundu no besik liután nia maternidade espirituál hasoru dixípulu sira ne’ebé simu bolu ho maneira radikál tuir ninia oan, pessoa konsagrada bele esperimenta Maria nia maternidade espirituál iha plenitude aas, hanesan João sira oferese sira nia fuan no forsa tomak ba Kristu no estabelese komuñaun ideal ho Maria. Tan ne’e pessoa konsagrada sira simu bolun atu hadomi Virjen Maria hanesan Kristu hadomi nia no promove devosaun ba Maria hanesan Jezús halo. Relasaun entre inan no oan mak nafatin relasaun mutual, hanesan Jezús dehan ba nia eskolante imi hadomi malu hanesan Ha’u hadomi imi, hanesan mós Amu-Papa dehan; imi hadomi Ha’u nia inan hanesan Ha’u hadomi imi. Nune’e mós konsagrada sira tenke sai modelu devosaun autentiku no habelar fiar kristaun iha sira leet ho domin boot ba Maria Santissima.

 Maria hatudu dalan ba pessoa konsagrada ho maneira dedikasaun ba Kristu

Ita nia relasaun filial ho Maria la’ós de’it hahu iha Kristu maibé mós dirije ba Kristu. Kristu entrega mai ita Maria, atu nia bele forma ita hanesan ninian. Amu-Papa João Paulo II dehan se de’it simu labarik ida hodi Ha’u nia naran, nia  simu Ha’u, no se de’it simu Ha’u nia Inan, nia simu ha’u. Ne’e konvida vida konsagrada sira la’ós atu hadomi deit maibé imita tuir iha nia domin no dedikasaun. Hanesan mós Maria dedika-an tomak atu servi nia Oan tinan ba tinan. Maria hatudu dosibilidade perfeitu ba Kristu hodi dehan “halo tuir buat ne’ebé Nia dehan.” Amu-Papa mós konvida pesoa konsagrada atu konsidera Maria nu’udar sira inan no atu hadomi nia hanesan Kristu hadomi nia liu-liu sira tenke fó fatin, halo nia iha sira nia fuan no sira nia moris, sira tenke buka no haboot sira nia relasaun ho Maria, modelu no Kreda nia inan, modelu inan komunidade relijioza, modelu no inan ba sira hotu ne’ebé kristu bolu atu tuir Nia.

Festa kazamentu iha Kaná no Jerusalém/iha Krus hun

Ita haree Maria nia prezensa iha festa kazamentu Kaná nian. Ita bele dehan noivu sira lakalkula di’ak, nune’e tua hotu. Maibé Maria feto ne’ebé matan moris hodi haree uluk situasaun ne’ebé akontese katak tua laiha, no nia konfia iha Nia Oan, tan ne’e nia dehan” halo tuir buat ne’ebé nia haruka” ne’e mak momentu ne’ebé Jezús fó Glória ba nia-an rasik hodi halo milagre ba dala-uluk iha nia moris. Iha Maria nia mediasaun materna nian, nafatin tenta ita lori ba Jezús.

Jerusalém mak sidade Israel nian, sidade santa, ksolok no bolu mós sidade dame nian tanba liafuan “yeru” signifika dame. Nune’e Jerusalém mak fatin ne’ebé Maromak hili, sai mós fatin ba umanidade tomak nia salvasaun. Iha Jerusalém mak Maria hamriik iha Krus Hun, ne’ebé hatudu uniaun perfeitu ho Maromak nia vontade.

Husi formasaun loron hirak ne’e ami hakarak agradese mós ba Ir Carolina nia laran di’ak no matenek hodi tulun ami atu koñese liután Maria nia prezensa importante iha ita nia moris konsagrada no sai mós modelu perfeitu ba vida relijioza sira liu-liu husi Maria nia sasin 3 mak; obediensia, pobreza no kastidade. Ita reza ba malu atu sai fiél no persevera nafatin iha ita nia vokasaun ida ne’e hanesan ita Inan doben Maria.

(Onesiana-Marta-Fatima)