S. João Maria Vianney (Jean-Baptiste-Marie Vianney) moris iha Dardilly Lyon – França, 8 Maiu 1786. Oan husi Mateus no Maria. Oan dahaat husi maun alin nain hitu (7).

Sei ki’ik kedas, ema ne’ebé hadomi orasaun, nafatin ba uma-kreda no iha hakarak boot atu sai nailulik. Tan revolusaun Franseza, Vianney nia aldeia laiha eskola. Nia aprende lee no hakerek bainhira iha ona tinan 18.

Halo tinan 20, Vianney tama iha semináriu Écully hodi ninia amu pároku nia tulun. Hetan difikuldade boot, tan Vianney laiha intelijénsia atu bele estuda lia-Latin, Filozofia no Teolojia. Iha 1815 ordena sai Nailulik, tan de’it iha semináriu Vianney hatudu ezemplu di’ak karidade nian, obediénsia no ema fiar-na’in. Maibé hetan impedimentu atu ezerse sakramentu konfisaun, basá Vianney laiha kapasidade atu orienta no orienta vida espírituál sarani sira nian. Nune’e nafatin hela iha semináriu durante tinan 3, atu bele hetan akompañamentu husi abade Malley.

Iha 1818, hetan liberdade bele ezerse ministériu Saserdotál plenamente, inklui sakramentu konfisaun. Hafoin haruka ba aldeia “Ars” ho populasaun ema 230. Molok bá, Amu-Bispu fó hatene ona ba nia katak nia sei hetan situasaun relijioza prekária: “Ladún iha domin ba Maromak iha parókia ne’ebá; ita-boot mak sei tau domin ne’e”. Defaktu, iha ne’ebá, populasaun sira la’ós sarani pratikante. Sidade Ars nakonu ho na’ok-teen, lanu-teen, oho malu no istóri malu, inklui uma-kreda mamuk nafatin.

Vianney sai pároku durante tinan 13. Ba ninia parókia nia konversaun, Santu “Cura” Ars nian dedika ninia enerjia tomak, hodi tau iha fatin dahuluk formasaun sarani ba povu ne’ebé entrega ba nia. Ida ne’ebé hetan impedimentu atu labele rona konfisaun, sai konfesór boot iha istória. Nia rona konfisaun oras 18 nia laran. Liuhusi konfisaun Vianney konsege nakfilak totalmente situasaun Ars. Uma-kreda nakonu nafatin no fatin sira hemu tua nian mamuk. Domin dahuluk Santu ne’e nian mak Santíssimu Sakramnetu no Na’i-Feto, ne’ebé nia hadomi, no tuir S. João Maria Vianney katak nia «hadomi molok koñese. Ne’e mak ha’u-nia domin antigu liu».

S. João Maria Vianney mate iha 4 Agostu 1859. Sai santu iha tinan 1925 husi Papa Pio XI. Hafoin proklama mós nu’udar padroeiru ba nailulik pároku sira iha 23 Abríl 1928.

Iha 2009, Papa Bento XVI, bainhira komemora aniversáriu 150 S. João Maria Vianney ninia mate (“dies natalis” ba lalehan), deklara tinan ne’e tinan Nailulik sira-nian. Iha Surat ba Kleru, nia enkoraja nailulik sira hotu atu hateke ba “Cura” Ars nian nu’udar ezemplu dedikasaun nian ba vokasaun saserdotál.