Papa Francisco iha Angelus 19 Jullu 2020

Maun no biin-alin sira, bondia!

Iha Evanjellu ohin nian (kf Mt 13,24-43) ita nafatin hasoru Jezús ko’alia ho ai-knanoik Reinu Lalehan nian ba ema lubun booot. Ha’u para de’it ho ida uluk, ida du’ut aat nian, liuhusi nia Jezús halo ita koñese Maromak nia pasiénsia, hodi loke ita-nia fuan ba esperansa.

Jezús haktuir katak, iha to’os ne’ebé kuda funi di’ak, moris mós du’ut aat, liafuan ne’ebé haktuir du’ut hotu ne’ebé la di’ak invade to’os. Entre ita, bele dehan mós katak ohin mós terrenu hetan estragu husi erbisida no pestisida barak, ikusmai halo aat ba du’ut maibé mós ba rai no ba saúde. Maibé, ida-ne’e “entre parénteze. Atan sira ba hasoru na’i atu hatene du’ut aat mai husi ne’ebé, no nia hatán: «Inimigu ida mak halo ida-ne’e!» (v. 28). Tanba ita kuda fini di’ak! Funu-balu ida, ida-ne’ebé kompete ho ita mai halo ida-ne’e. Sira hakarak atu fokit sai kedas du’ut aat ne’ebé boot daudaun; maibé na’i dehan lae, tanba iha risku atu hamutuk ho du’ut – du’ut aat – fini di’ak. Presiza hein momentu kolleita nian: iha momentu ne’e mak sei haketak sira no sunu du’ut aat.Ne’e istória ida sentidu di’ak nian.

Ita bele lee ai-knanoik ida-ne’e vizaun ida istória nian. Iha Maromak nia sorin – to’os nia na’in – ne’ebé kari nafatin no kari de’it fini di’ak, iha funu-baluk ida ne’ebé kari du’ut aat atu hanetik fini di’ak nia buras. Na’i atua iha ema hotu nia oin, iha loron, no ninia finalidade mak iha kolleita di’ak; ida seluk, funu-baluk fali, aproveita nakukun kalan nian no atua tanba inveja, tanba ostilidade, atu estraga buat hotu. Funu-baluk ne’ebé Jezús refere iha naran ida: nia mak diabu, oponente par excellence Maromak nian. Ninia objetivu mak impede obra salvasaun, atu hodi serbisu-na’in aat sira nia hahalok, hanetik Maromak nian, sira ne’ebé kuda eskándalu sira. Defaktu, fini di’ak no du’ut aat reprezenta la’ós di’ak no aat iha abstratu, maibé ita ema sira, ne’ebé bele tuir Maromak ka tuir diabu. Dalabarak, ita rona katak família ida ne’ebé moris iha dame, hafoin hahú funu, inveja sira… bairu ida ne’ebé iha dame, hafoin hahú buat aat… No ita toman rona: “Ema ruma mai kuda du’ut aat”, ka “ema família ne’e nian, ho ninia gossip, kuda du’ut aat”. Nafatin buat aat mak harahun. No ida-ne’e nafatin diabu mak halo ka ita-nia tentasaun: bainhira ita monu iha tentasaun gossip nian atu harahun ema seluk.

Atan sira nia intensaun mak elimina kedas aat, katak ema aat sira, maibé Na’i matenek liu, haree dook: sira tenke hatene hein, tanba sofrimentu no persegisaun halo parte vokasaun sarani. Buat aat, loos duni, tenke rejeita nia, maibé ema aat sira mak ema ne’ebé ita presiza uza pasiénsia ho sira. Ne’e la’ós toleránsia ipókrita ne’ebé haksumik ambiguidade, maibé justisa ne’ebé hamamar ho mizerikórdia. Se Jezús mai atu buka ema sala-na’in sira liufali ema justu, atu kura ema moras molok ema di’ak (kf Mt 9,12-13), ita sira ninia eskolante nia hahalok mós tenke dirije la’ós atuhanehan ema aat sira, maibé salva sira. Iha ne’e mak pasiénsia.

Evanjellu ohin nian aprezenta modu rua atu atua no horik iha istória: husi sorin ida, na’i nia hateken, ne’ebé haree dook; husi sorin seluk, atan sira nia hateken, ne’ebé haree problema. Atan sira preokupa ho to’os lahó du’ut aat sira, na’i preokupa ho fini di’ak. Na’i konvida ita atu assume hateken hanesan, ida-ne’ebé fihir fini di’ak, ne’ebé  hatene kuidadu nia maski iha du’ut aat nia leet. Ema la kolabora di’ak ho Maromak bainhira nia buka ema nia limite no defeitu sira, maibé sira ne’ebé hatene rekoñese di’ak ne’ebé sai boot iha silénsiu iha Kreda nia to’os no iha istória, hodi kultiva nia to’o nia sai tasak. Entaun Maromak, no Nia de’it, mak sei fó prémiu ba ema di’ak sira no kastiga ema aat sira.

Atu Virjen Maria tulun ita komprende no banati tuir Maromak nia pasiénsia, ne’ebé hakarak atu nia oan sira ida la lakon, oan sira ne’ebé Nia hadomi ho domin Aman nian.