ASAUN KARIDADE PAROKIA SANTO ANTÓNIO BAUCAU NIAN, HUSI LORON 16 MAIU-26 JUÑU 2020

– Buat ne’ebé ó-nia liman loos halo ó-nia karuk presiza hatene,fraze ne’e mak EKIPA ne’ebé hala’o asaun karidade nian husi Parokia Sant’Ántonio Baucau foti nu’udar ninia motto hodi ba vizita maluk biit laek sira iha teritoriu Baucau nian tomak. Tanba ne’e ekipa deside katak la fó autorizasaun ba media liuliu jornalista sira atu mai hasa’i foto ka film. Tan ema nia dignidade a’as liu fali supermie falun ida ka foos saka ida.Tanba ne’e mak iha fulan ida nia laran hahú husi loron 16 fulan Maiu 2020 to’o iha loron 26 fulan juñu 2020 ekipa perkore teritoriu Baucaun nian tomak laiha media ida ne’ebé intervien. Asaun ne’e hahú husi Kaibada Waimua, Lamegua, casa de Pedra, Central, Vilanova (Parokia Sagrada de Coraçao nian), Ceical-Age, Pestau,Samalari-Osologa fronteira ho sub-distritu Quelicai, Samalari sentru, Vella-vista, Buibau sentru, Buruma maské vizita uma balun de’it, no ikus liu ho Kaibada Makasae (parokia Villa-nova nian) iha loron 26 fulan Juñu 2020.

Ekipa ne’ebé hala’o asaun karidade nian, kompostu husi parokianu Santu Antonio Baucau nian, familia saleziana:Salezianu kooperador sira, SDB no FMA,joven sira, no Centro Juvenil Nazional iha Baucau. Material sira oinoin hanesan foos, masin, supermie, mina, sabaun nst… suporta husi familia saleziana, benfeitor, kolega no imprezariu balun iha Baucau laran.

Objetivu hodi hala’o asaun karidade ne’e mak uluk knana’in atu hatan ba emerjensia COVID-19 nian, segundu mak asaun pastorál parokia nian atu vizita ninia sarani sira hodi haree sira-nia kondisaun fiar no moris real nian.

  Buat ne’ebé mak ekipa deskobre durante hala’o asaun pastorál ne’e iha buat wain ne’ebé dezafiu fiar no dezafiu tulun umanitaria nian. Dezafiu fiar nian mak iha suku no aldeia sira iha sarani barak mak sente abandona husi Kreda, tan la iha vizita husi ninia bibi atan sira no relijiozu/a no katekista sira la to’o iha sira-nia fatin no balun la fó importansira ba sira-nia sarani sira-nia kondisaun fiar no moris nian. Nune’e iha relijaun seluk tama habosuk sira ho buat oioin hodi tama iha sira-nia relijaun, ezemplu Jiova, maibé balun konsegue fila fali mai iha katólika.

Dezafiu ida tan mak ki’ak, moras no solidaun ka moris mesak barak liu iha teritoriu Baucau (Parokia Sant’Ántonio no Villa nova) nian. Question kona-ba ki’ak, barak liu mak moris mesak, balun oan sira barak maibé abandona aman-inan, balun ne’ebé oan laiha ka la kous no seluk fali la hola mane ka lahola feto. Situasaun triste liu mak ferik no katuas liu ona, ida tilun diuk no seluk matan laharee maibé sira tenke ba kuru bee no tein mesak, balun foos de’it mós laiha, uma tali a’at liu, fahi luan mós sei di’ak. Uma ida ne’e nia laran mak iha dapur no iha hadak hodi toba. Wainhira ekipa hasa’i foto no balun tau iha FB, ema komenta katak imi ba hasa’i fali bibi-nia luhan. Ba ema ne’ebé moris iha sidade haree ema ki’ak sira nia uma dehan bibi luhan, maibé ami ne’ebé ba haree ho matan no kaer ho liman ne’e, bibi ne’ebé bibi atan sira tau-matan husi nasaun no husi Kreda. Problema seluk tan mak feto faluk no iha feto ka mane ne’ebé mak oan barak maibe laen ka feen abandona, oan sira namkari, kiik oan sira ba hili tala sira hodi faan atu sustenta moris.

Kona-ba saude, moras barak liu mak estrok ka alizadu, balun tinan 20, 15, 10 toba de’it, a’at liután mak alizadu tiha ona uma monu no hanehan tan. Situasaun ne’e seidauk iha instituisaun ida mak bele hatan ka tulun sira.

Kona-ba joven sira mane no feto sira-nia situasaun, iha kondisaun ne’ebé lahanesan. Mane sira sira laiha servizu tan ne’e kria problema oioin hodi disturba sosiedade, gurpu hemu tua nian, dansa no kantan hakilar to’o aman-inan sira mós toba la di’ak. No fetoran sira problema grave mak barak mak kous ba ema-nia laen, nune’e aman-inan taka ibun no sente moe tan oan nia hahalok, no balun mane fó oan de’it lakohi reponsabiliza. Aman-inan terus no tenke halo to’os atu sustenta oan no be oan sira-nia moris. Situasaun hirak ne’e ami hakerek tan haree dereitamente no intervista joven sira pesoalmente iha sira-nia uma sira, ne’ebé ami ba vizita no hasai mós sira-nia foto sira, tan Parokia Sant’Ántonio, konsillu parokiál iha programa ona atu hatan ba nesesidade sarani sira nian liuliu hirak ne’ebe biit laek duni, ne’ebé bazeia ba dadus sira ne’ebé Ekipa sei relata ba konsillu parokia nian. Pergunta mak bainhira no oinsá ne’e sei iha mehi ne’ebé Kreda hakarak ka lae tenke halo esforzu atu hatan.

Ikus liu mak agradese ba ekipa tomak, ba amo paroku no ninia konsillu parokial, familia saleziana no liuliu ba joven sira ne’ebé tama iha ekipa ne’e hodi aprende atu serbi maluk sira, entre sira ne’e ida mós ladun normal, naran Apai, maske nia lahatene koalia no dalaruma hamnasa mak barak, buat ne’ebé dalabarak sai husi nia ibun mak dehan: “Biasa tiha de’it sa”, sira tulun hodi hi’it sasan sa’e foho, hakuru mota no tama sai-uma, sira la moe hodi tutur no hiit sasan hodi fó ba maluk sira ne’ebé presiza liu, agradese ba sira-nia biit, sira-nia entusiazmu hodi tulun sira-nia parokia, Maromak haraik bensa ba sira no ba sira-nia futuru moris nian. No ba Ekipa tomak obrigado, buat ki’ik maibé ita fó liman ba Kreda Universal no lokal, tan ita reliaza oituan Papa Francisco nia liafuan ne’ebe dehan: ba iha pereferia hodi hasoru ita-nia maluk sira ne’ebé presiza ita-nia tulun, hakbesik ba bibi sira, sira-nia i’is kona ita, duis eh morin Maromak-nia oan doben hakiak. Laran di’ak seluk ho laran di’ak tan Maromak laran di’ak. Obrigado ba hotu!

(Lucia Pereira FMA)