PAPA FRANCISCO NIA KATEKEZE – 24 JUÑU 2020

 

Katekeze 8. David nia orasaun

 

Maun no biin-alin sira, bondia!

 

Iha ita-nia itineráriu katekeze kona-ba orasaun, ohin ita hasoru liurai David. Nu’udar Maromak nia favoritu husi labarik kedas, Maromak hili nia ba misaun únika ida, ne’ebé sei hatai nia ho papél sentrál iha Maromak nia povu nia istória no ita-nia fiar rasik. Iha Evanjellu sira, dala barak ema bolu Jezús “David nia oan”; defaktu, hanesna nia, nia moris iha Belém. Husi David nia dexendénsia, tuir promesa sira, sei mai Messias: liurai ida totalmente ho Maromak nia fuan, iha obediénsia perfeita ba Aman, hodi ninia asaun realiza fielmente Maromak nia planu salvasaun nian (kf Catecismo da Igreja Católica, 2579).

Istória David nian hahú iha foho ki’i-oan sira iha Belém ninia sorisorin, iha-ne’ebé nia hein nia aman Jessé nia bibi sira ninia. Nia sei labarik, oan ikun husi maun barak.  Tanba ne’e mak bainhira Samuel, ho Maromak nia orden, la’o bá buka liurai foun, parese nia aman haluha tiha nia oan ki’ik liu ne’e (kf 1 Sam 16,1-13). Nia serbisu iha rai luan: ita hanoin katak nia anin, natureza nia lian, loron manas sira ninia belun. Nia iha de’it maluk ida atu haksolok ninia klamar: sítara; no iha loron naruk sira mesmesak nia gosta toka no hananu ba ninia Maromak. Nia halimar mós ho fisga.

Nune’e, David, mak uluknanai bibi-atan ida:mane ida ne’ebé tau matan ba balada sira, defende sira bainhira mosu perigu, haree ba sira-nia sustentamentu. Bainhira David, tuir Maromak nia hakarak, tenke preokupa ho povu, nia la halo asaun sira oinseluk liu ba sira haktuir iha leten. Nune’e mak iha Bíblia ilas bibia-atan nian mosu beibeik. Jezús mós define ninia an “bibi-atan di’ak”, ninia komportamentu oinseluk ho kontratu-na’in; Nia oferese nia moris ba bibi sira, gia sira, hatene sira ida-idak nia naran (kf Jo 10,11-18).

Husi ninia profisaun dahuluk David aprende barak. Nune’e, bainhira profeta Natan haksiak nia ba ninia sala boot liu (kf 2 Sam 12,1-15), David komprende kedas katak nia bibi-atan aat ida, nia na’ok ema seluk nia bibi ida mesak ne’ebé nia hadomi, katak nia la’ós ona servidór haraik-an ida, maibé ema ida moras ba podér, kasadór ne’ebé oho no na’ok.

Karakterístika daruak prezente iha David nia vokasaun mak ninia espíritu poeta nian. Husi observasaun badak ida-ne’e ita bele hasai konkluzaun katak David la’ós ema vulgar [la iha deliakdeza], hanesan baibain akontese ho ema sira ne’ebé tenke moris tempu naruk izoladu husi sosiedade. Iha kontráriu, nia ema sensível, ema ne’ebé hadomi múzika no knananuk. Sítara akompaña nafatin nia: dala ruma atu hasa’e ba Maromak knananuk ida ksolok nian (kf 2 Sam 6,16), dala seluk atu esprime halerik ida, ka atu konfesa salan rasik (kf Sal 51,3).

Mundu ne’ebé aprezenta an iha ninia matan sira la’ós panorama monok ida: ninia matan sira kapta, iha sasán sira nia lala’ok, mistériu boot. Orasaun moris husi ne’ebá: husi konviksaun katak moris la’ós buat ruma ne’ebé namdoras iha ita-nia leten, maibé mistériu admiravel ida, ne’ebé provoka poezia, múzika, gratidaun, louvór, ka halerik, súplika. Bainhira falta dimensaun poétika iha ema ida, ita dehan, falta pozia, ninia klamar la’o kude’ik. Tanba ne’e tradisaun hakarak atu David sai arkitetu ba salmu sira nia kompozisaun. Baibain ita haree iha inísu salmu sira-nian, referénsia esplísitu ba liurai Israel nian, no ba akontesimentu ruma maizumenus nobre niia moris nian.

Nune’e, David iha mehi ida: sai bibi-atan di’ak ida. Dalaruma nia konsege hala’o knaar ida-ne’e, dala seluk lae; biuat ne’ebé importante, iha kontestu istória salvasaun nian, mak ninia profesia kona-ba Liurai seluk, ne’ebé nia mak anúnsiu no prefigurasaun de’it.

Ita hateke ba David, ita hanoin David. Santu no sala-na’in, hetan persegisaun no persegidór, vítima no ohodór, kontradisaun ida. David mak buat sira-ne’e hotu hamutuk. No ita mós rejistra iha ita-nia moris karakterístika sira dalabarak kontráriu malu; iha lala’ok moris nian, ema hotu halo sala dalabarak kona-ba inkoerénsia. Iha de’it fiu mean ida iha David nia moris ne’ebé fó unidade ba buat hotu ne’ebé akontese: ninia orasaun. Ne’e mak lian ne’ebé nunka mate. David santu, harohan; David sala-na’in, harohan; David hetan persegisaun, harohan; David persegidór, harohan; David vítima, harohan. David ohodór mós harohan. Ne’e mak fiu mean ninia mori snian. Ema orasaun nian. Ne’e mak lian ne’ebé nunka mate: ne’ebé assume ton ksolok nian, ka ida halerik nian, mak nafatin orasaun, troka de’it mak melodia. No hodi halo nune’e David hanorin ita atu halo buat hotu tama iha diálofu ho Maromak: ksolok nune’emós kulpa, domin nune’e mós terus, amizade nune’e mós moras ida. Buat hotu bele sai liafuan ida dirije ba “Ó” ne’ebé nafatin rona ita.

David, ne’ebé koñese solidaun, loloos nia nunka mesak! No bazikamente, ida-ne’e mak orasaun, iha ema hotu ne’ebé fó espasu ba nia iha sira-nia moris. Orasaun fó ba ó nobreza, no David em anobre tanba harohan. Maibé nia ohodór ida ne’ebé harohan, nia arrepende no nobreza fila hikas tanba orasaun. Orasaun fó nobreza mai ita: nia iha kbiit atu garante relasionamentu ho Maromak, kompañeiru loloos ema nia dalan nian, iha provasaun rihun ba rihun moris nian, di’ak eh aat: maibé orasaun nafatin. Obrigadu Na’i. Ha’u ta’u, Na’i. Tulun ha’u, Na’i. Perdua ha’u, Na’i. David nia konfiansa boot liu, tanba ne’e bianhira hetan persegisaun no nia tenke halai, nia la husik ema ida atu defende nia: “Se ha’u-nia Maromak hatún ha’u nune’e, Nia hatene”, tanba nobreza orasaunn ian husik ita iha Maromak nia liman. Liman sira ne’ebé kanek tan domin: ne’e de’it mak liman seguru ne’ebé ita iha.