Papa Francisco iha Angelus 3 Agostu 2014

 

Maun no biin-alin sira, bondia!

Iha domingu ne’e, Evanjellu aprezenta mai ita milagre multiplikasaun paun no ikan nian (Mt 14,13-21). Jezús halo ne’e iha bee-lihun Galileia nia sorin, iha fatin izoladu ida ne’ebé Nia ho Ninia dixípulu sira retira an bá, depoizde hatene tiha kona-ba João Batista nia mate. Maibé ema barak tuir sira no toman sira; no Jezús, haree sira, nia sente kompaixaun no kura ema moras barak to’o kalan. Entaun dixípulu sira, preokupadu ba oras tarde, sujere ba Nia atu despede ema lubun-boot atu sira bele bá iha aldeia sira atu sosa aihan.  Maibé Jezús, ho hakmatek, hatán: «Imi rasik fó han ba sira» (Mt 14,16); no haruka tiha sira lori ba Nia paun fuan lima no ikan rua, nia fó bensan, no hahú silu fahe no fó ba díxipulu sira, ne’ebé fahe ba ema sira. Ema hotu han to’o bosu no resin tan!

Iha akontesimentu ne’e ita bele kapta mensajen tolu. Ida uluk mak kompaixaun. Hasoru ema lubun-boot ne’ebé buka Nia – bele dehan – “la husik Nia hakmatek”, Jezús la reajen ho irritasaun, la dehan: “Ema sira ne’e inkomoda ha’u”. Lae, lae. Maibé Nia reajen ho sentimentu ida kompaixaun nian, tanba Nia hatene katak sira la buka Nia tanba kuriozidade, maibé tanba nesesidade. Maibé atensaun: kompaixaun – buat ne’ebé Jezús sente – la’ós simplesmente hanoin ema sira; liután ida-ne’e. Signifika “con-patire, katak sai ida de’it ho ema nia terus, to’o pontu atu lori ho ita, ema nia terus. Jezús hanesan ne’e: Nia terus hamutuk ho ita, terus ba ita. No sinál ba kompaixaun ne’e mak kura barak ne’ebé nia halo. Jezús hanorin ita atu tau ema kiak nia nesesidade molok ita-nian. Ita-nia ezijénsia sira, maski lejítimu, la’ós urjente liu hanesan ema kiak sira-nian, ne’ebé la iha buat nesesáriu atu moris. Dala barak ita ko’alia kona-ba ema kiak. Maibé bainhira ita ko’alia kona-ba ema kiak, ita sente katak  mane ne’e, feto ne’e, labarik sira-ne’e la iha buat nesesáriu atu moris? Katak sira la iha atu han, la iha atu hatais, la iha posibilidade aimoruk nian… Labarik sira ne’ebé la iha posibilidade atu ba eskola mós. No tanba ne’e, ita-nia ezijémsia sira, maski lejítimu, la’ós urjente liu hanesan ema kiak sira-nian ne’ebé la iha buat nesesáriu atu moris.

Mensajen daruak mak partilla.Ida uluk kompaixaun, ne’ebé Jezús sente, daruak mak partilla. Util atu konfronta dixípulu sira nia reasaun, iha ema ne’ebé kolen no hamlaha nia oin, ho ida Jezús nian. La hanesan. Dixípulu sira hanoin katak di’ak liu despede sira, atu sira bele bá buka hahán ba sira. Jezús fali dehan: imi fó han ba sira. Reasaun rua lahanesan, ne’ebé reflete lójika rua kontráriu ba malu: dixípulu sira rasiosina [tetu] tuir mundu, tan ne’e ema ida-idak tenke hanoin ba nia an rasik; sira rasiosina hanesan atu dehan: “Imi buka mesak”. Jezús rasiosina tuir Maromak nia lójika, ida partilla nian. Dala hira mak ita fila ba sorin atu la haree maun no biin-alin sira ne’ebé presiza! No hateke ba sorin seluk ne’e mak modu edukadu atu dehan, ho luvas mutin [modu mamar], “imi buka mesak”, no ida-ne’e la’ós Jezús nian: ida-ne’e egoízmu. Se Nia despede ema lubun-boot, ema barak sei la hetan hahán. Iha kontráriu paun no ikan uitoan ne’e, hodi partilla no Maromak nia bensan, to’o ba ema hotu. No atensaun! La’ós majia ida, ne’e “sinál” ida ne’ebé konvida atu iha fiar iha Maromak, Aman Providente, ne’ebé la halo ita kuran “ita-nia paun loroloron nian”, se ita hatene partilla ho maun no biin-alin sira.

Kompaixaun, partilla. No mensajen datoluk: milagre paun nian pre-anunsia Eukaristia. Bele haree ne’e iha Jezús nia jestu ne’ebé «temi bensan» (v.19) molok silu fahe paun sira no fahe ba ema. Jestu hanesan Jezús sei halo iha Han-kalan Ikus, bainhira nia institui memoriál perpétuu Ninia Sakrifísiu makso’in. Iha Eukaristia Jezús la haraik paun ida, maibé paun moris rohan-laek nian, haraik nia An rasik, hodi oferese nia An ba Aman tan domin mai ita. Maibé ita tenke bá Eukaristia ho Jezús nia sentimentu sira, katak kompaixaun no vontade atu partilla. Ema ne’ebé bá Eukaristia hodi la iha kompaixaun ba ema ne’ebé presiza no la hodi partilla, sei la sente di’ak ho Jezús.