Papa Francisco iha Angelus – 27 Jullu 2014

Maun no biin-alin doben sira, bondia!

Komparasaun badak sira ne’ebé liturjia ohin nian propoin mak konkluzaun Evanjellu Mateus nian dedika ba aikanoik Maromak nia Reinu nian (13,44-52). Entre sira-ne’e iha obra-prima rua: aikanoik rikusoin ne’ebé subar iha to’os no fatuk-murak ho folin boot. Aikanoik sira ne’e hateten mai ita katak deskoberta Maromak nia Reinu nian bele akontese derepente hanesan ba to’os-na’in ne’ebé fila hela rai, derepente hetan rikusoin; eh depoizde buka kleur, hanesan ba negosiante fatuk-murak nian, ne’ebé ikusmai hetan fatuk-murak folin boot liu ne’ebé kle’ur ona mak nia mehi.

Maibé iha kazu ne’e no ida seluk dadu primáriu mak rikusoin no fatuk-murak ne’e folin liu soin sira seluk, nune’e to’os-na’in no negosiante, bainhira hetan tiha, sira husik buat hotu atu bele sosa nia. Sira la iha nesesidade atu tetu, eh hanoin, reflete: sira haree kedas folin boot kompara-laek husi buat ne’ebé sira hetan, no prontu atu lakon buat hotu sarak bele soi sira.

 

Maromak nia Reinu hanesan ne’e duni: ema ne’ebé hetan nia la iha laran rua-rua, sente buat ne’e mak nia buka duni, hein no hatán ba ninia aspirasaun sira ne’ebé auténtiku liu. No nune’e duni mak akontese ho ema ne’ebé koñese Jezús, ne’ebé hetan Nia pesoalmente, sente hakfodak, atrasaun ba Nia laran-di’ak maka’as, lialoos tebes, beleza boot, no  buat hotu iha haraik-an maka’as no iha simplisidade. Buka Jezús, hetan Jezús: ne’e mak rikusoin boot!

Ema na’in hira, santu no santa hira, hodi lee ho fuan nakloke Evanjellu, sente Jezús nia Liafuan kona liu sira to’o konverte an ba Nia. Ita hanoin ba S. Francisco se Assis: nia ema sarani ida, maibé sarani “moris fasil lahó efeitu nian”. Bainhira nia lee Evanjellu, iha momentu desizivu ida nia juventude nian, nia hasoru Jezús no deskobre Maromak nia Reinu, no husi ne’e ninia mehi hotu glória rai nian lakon tiha. Evanjellu halo ó koñese Jezús loos, halo ó koñese Jezús moris nian; Nia ko’alia ba ó-nia fuan no troka ó-nia moris. Entaun, loos duni, ó husik buat hotu. Ó bele efetivamente troka tipu moris nian, eh kontinua halo buat ne’ebé uluk ó halo maibé ó sai ema seluk ina, ó moris hikas: ó hetan buat ne’ebé fó sentidu, buat ne’ebé fó sabór, ne’ebé fó roman ba buat hotu, ba difikuldade mós, ba moras mós no ba mate mós.

Lee Evanjellu. Lee Evanjellu. Ita ko’alia tiha ona kona-ba ne’e, imi hanoin? Loroloron lee pasajen ida Evanjellu nian; no mós lori Evanjellu ki’ik ida ho ita, iha bolsu, iha pasta, naran katak besik ho ita. No iha laran, hodi lee pasajen ida, ita sei hetan Jezús. Buat hotu hetan sentidu bainhira iha nia, iha Evanjellu, ó hetan rikusoin ne’e, ne’ebé Jezús hanaran “Maromak nia Reinu”, katak Maromak ne’ebé ukun iha ó-nia moris, iha ita-nia moris; Maromak ne’ebé domin, dame no ksolok iha ema ida-idak no iha ema hotu.Ida-ne’e mak Maromak hakarak, ba ne’e mak Jezús saran nia An rasik to’o mate iha krús ida, atu hasai ita husi nakukun nia kbiit no lori ita ba reinu moris nian, beleza nian, laran-di’ak nian, ksolok nian. Lee Evanjellu katak hasoru Jezús no soi ksolok sarani nian, don ida Espíritu Santu nian.

Maun no biin-alin doben sira, ksolok tanba hetan rikusoin Maromak nia Reinu  nian transpare, bele haree. Ema sarani la labele subar ninia fiar, tanba nia transpare iha liafuan ida-idak, jestu ida-idak, ida simples no baibain liu: Maromak nia domin ne’ebé haraik mai ita liuhusi Jezús transpare. Ita harohan, hodi Virjen Maria nia intersesaun, atu to’o mai it ano mundu tomak, Ninia Reinu domin nian, justisa nian no dame nian.