Papa Francisco iha Angelus 20 Jullu 2014

Maun no biin-alin sira, bondia!

Iha domingu ida-ne’e liturjia propoin mai ita aikanoik evánjeliku ruma,  katak narrasaun badak ruma Jezús uza atu haklaken ba ema lubun boot Reinu Lelahan. Entre sira ne’ebé prezente iha Evanjellu ohin nian, iha ida ne’ebé kompleksu uitoan, iha ne’ebé Jezús fó esplikasaun: ida fini di’ak no duut aat nian, ne’ebé enfrenta problema aat nian iha mundu no tau iha destake Maromak nia pasiénsia (kf Mt 13,24-30.36-43).

Sena hala’o iha to’o ne’ebé na’in kuda fini; maibé iha kalan ida inimigu to’o no kuda duut aat, termu ne’ebé iha ebraiku mai husi abut hanesan ba naran “Satanás” no fó hanoin konseitu divizaun nian. Itahotu katak demónia mak “kuda-nai duut aat nian”, ida ne’ebé buka nafatin atu fahe ema sira, família sira, nasaun sira no povu sira. Atan sira hakarak fokit kedas du’ut aat, maibé to’os-na’in impede ho motivasaun ne’e: «keta halo bainhira iha fokit du’ut aat imi fokit mós fini di’ak» (Mt 13,29). Tanba ita hotu hatene katak du’ut aat, bainhira sai boot, nia hanesan loos ho trigu, no ih aperigu atu konfunde entre sira.

Hanorin aikanoik nian iha rua. Uluknanai dehan katak aat ne’ebé iha mundu la mai husi Maromak, maibé husi nia inimigu, Malignu. Kuriozu katak, malignu ba iha kalan atu kuda duut aat, iha nakukun, iha konfuzaun; nia bá iha ne’ebé la iha naroman atu kuda duut aat. Inimigu ne’e espertu: nia kuda aat iha di’ak nia leet, nune’e imposivel mai ita ema sira atu haketak sira didi’ak; maibé Maromak, iha loron ikus, bele halo.

No iha ne’e ita ba iha tema daruak: kontrapozisaun entre sira ne’ebé serve nia impasiénsia no pasiénsia proprietáriu to’os nian, ne’ebé reprezenta Maromak. Ita dalaruma iha ansi boot atu julga, klasifika, tau ema di’ak iha sorin ne’e, aat sira iha sorin ne’ebá… Maibé imi hanoin orasaun ema foti-an nian: Maromak, ha’u agradese Ita tanba ha’u ema di’ak, la’ós hanesan ema sira seluk, ema aat…” (kf Lc 18,11-12). Maromak fali hatene hein. Nia hateke ba “to’os” moris ema ida-idak nian ho pasiénsia no laran-sadia: nia haree di’ak liu ita aat nia foer sira, maibé haree mós fini sira di’ak nian no hein ho konfiansa atu sira sai tasak. Maromak pasiente, hatene hein. Furak liu: ita-nia Maromak mak Aman pasiente ida, ne’ebé hein nafatin ita ho fuan iha liman atu simu ita, atu perdua ita. Nia perdua nafatin ita se ita hadook husi Nia.

Atitude na’in nian mak ida esperansa nian ho fundamentu iha serteza katak buat aat la soi liafuan uluk nune’e mós liafuan ikus. No tan Maromak nia esperansa iha pasiénsia ne’e maka, duut aat, katak fuan aat ho salan barak, ikusmai bele sai fini di’ak. Maibé atensaun: pasiénsia evanjélika la’ós indiferensa ba buat aat; ita labele halo konfuzaun entre di’ak no aat! Iha duut aat prezente iha mundu Na’i nia dixípulu simu bolun atu imita Maromak nia pasiénsia, haburas esperansa ho konfiansa ida ne’ebé metin iha vitória finál di’ak nian, katak Maromak nian.

Ikusmai, defaktu sei halakon aat husi mundu: iha tempu ku’u fuan sira, katak julgamentu nian, ema sira ne’ebé ko’a trigu sei hala’o na’in nia orden hodi haketak  duut aat atu sunu (kf Mt 13,30). Iha loron kuun fuan ikusnian Jezús mak juiz, Nia ne’ebé kuda fini di’ak iha  mundu no halo Nia An rasik sai fini musan, ne’ebé mate no moris hi’as. Iha loron ikus sei tesi lia mai it ahotu ho metru hanesan ne’ebé ita uza: laran-sadia ne’ebé ita uza ba ema seluk sei uza mós mai ita. Ita husu Na’i-Feto, ita-nia Inan, atu tulun ita buras iha pasiénsia, iha esperansa no iha laran-sadia ho maluk sira hotu.