Solenidade Corpus Christi

Baucau – Loron boot Corpus Christi iha loron kinta, 19 Juñu, halo Kreda moris fila fali Kinta Santa iha roman Resurreisaun nian. Iha Kinta Santa mós iha prosisaun eukarístika ida, iha ne’ebé Kreda repete ézodu Jezús nian husi Senákulu ba foho Oliveiras. Momentu tolu ita selebra iha loron ne’e:  1) Sarani sira hale’u hadulas Jezús nia Meza; 2) Sarani sira halo prosisaun, la’o hamutuk ho Na’i hodi sasin sira-nia fiar; 3) sarani sira adora ninia Na’i ne’ebé hahú ona iha Misa, no akompaña prosisaun tomak, maibé nia tutun mak momentu finál bensan eukarístika.

 

Mistériu ne’ebé ohin motiva ita-nia festa, fundamentál tebes ba ita-nia moris fiar nian. Hanesan mistériu hotu fiar nian, nia haksumik istória domin ida ne’ebé estraordinária: Kristu Jezús la limita nia an atu saran nia moris mai ita, aleinde moris iha ita-nia leet; Nia bá dook liután, Nia buka,  modu ida atu hele nafatin iha isin no klamar, ba ita-nia dispozisaun, bainhira nia bá ona. Maromak nia domin de’it mak bele halo hanesan ne’e! Maromak nia kbiit de’it mak bele iha duni beran maka’as! Nia ne’ebé hadomi liu ita to’o saran nia vida mai ita, kontinua hadomi liu ita hodi hela iha ita-nia dispozisaun; iha paun no tua eukarístiku Kristu sai disponivel ba ita-nia hamlaha no ita-nia nesesidade.

“Iha Timor-Leste nia istória, fiar mak forma povu ne’e, fiar mak sai eixu iha ne’ebé povu nia moris hadulas hale’u, fiar mak halo povu ne’e sai povu ida”, dehan padre Francisco Pinheiro.  Iha ninia omilia iha selebrasaun Corpus Christi ho prezensa sarani zona haat dioseze Baucau nian, padre Francisco Pinheiro, konta istória ida iha-ne’ebé misionáriu sira iha momentu ida tenke hasoru olandeze sira ne’ebé hakarak ukun Timor, sira lori fiar… Sira lori Jezús nia Isin hamutuk ho sira iha funu ne’e no akontese milagre ida! Olandeze sira la haree de’it misionáriu oan ruma ho maibé haree misionáriu lubun boot funu hasoru sira. No funu-balu sira ta’uk…”

Husi ne’e mak moris piedade populár, modalidade oinsá fiar enkarna iha kultura no kontinua hatutan husi jerasuan ba jerasaun. Ezortasaun  Apostólika Evangelii nuntiandi esplika katak piedade populár «tradús iha nia an hamrook ida ba Maromak, ne’ebé ema kiak no simples sira bele esperimenta» (EN n.48) no «halo ema sira iha kbiit atu sai laran-luak no predispoin ba sakrifísiu to’o eroízmu, bainhira tenke manifesta fiar» (idem). Ne’e mak horisehik bele haree husi ema simples sira, sira ne’ebé konfia iha Na’i de’it, la’ós iha rikusoin, sira ne’e mak hamriik metin iha fatin maski udan, maski malirin atu tuir misa no kontinua to’o rohan.

Atu povu Timor la haluha ninia rikusoin fiar nian, patrimóniu ne’ebé nia simu husi kedas Timor ne’e koñese,  besik tinan 500 liubá. Atu povu Timor sai metin iha nia fiar no haklaken fiar ne’e ba maluk sira, sai Kristu nia manu-ain ba mundu ne’ebé ohin hakribi buat ne’ebé espíritu nian.