Santidade hatudu ema nia glória

Tasi-Tolu/Dili – Timor-Leste iha rekoñesimentu boot ba Papa João Paulo II, tanba nia prezensa iha Timor iha tinan 1989, durante okupasaun Indonézia, halo atu mundu hatene povu ne’e nia sofrimentu no ninia aspirasaun sira. Tan ne’e mak, iha loron ne’ebé Papa Francisco foti João Paulo II ba santu hamutuk ho Papa João XXIII, Kreda Timor-Leste tomak, halibur iha fatin istóriku Tasi-Tolu, fatin ne’ebé iha 1989 João Paulo II selebra Eukaristia, atu agradese Maromak ba don santidade nian no mós atu harohan atu Santu foun ne’e tau matan nafatin ba rai Timor-Leste.

Prezide selebrasaun ne’e, Núnsiu Apostóliku D. Joseph Marino hamutuk ho Bispu na’in tolu no amlulik 150 resin no sarani liu 130.000. Selebrasaun hahú ho resesaun tuir kultura Timor nian, iha tuku 16.30, hanesan ho oras ne’ebé iha Roma, Papa Francisco no Papa eméritu Bento XVI  selebra Eukaristia hamutuk ho kardeál, bispu no amlulik sira liu rihun neen.

Iha omilia, D. Joseph Marino foka ninia liafuan sira ba karakterístika eh definisaun Kreda nia oin: ksolok, ksolok tanba Na’i moris-hi’as. Nia mós fó razaun seluk ba ksolok ohin, tanba Kreda ihamundu tomak ohin nia matan hateke ba Roma, iha-ne’ebé Papa Francisco kanoniza Papa na’in rua. Nia fó hanoin katak,” iha fatin ne’e duni, nia dehan ba imi katak ninia pontifikadu besik tebes ba imi-nia aspirasaun no nia husu imi atu sai masin rai nian no naroman mundu nian”; liafuan sira ne’e define ita nu’udar kristaun.

Hafoin D. Marino mós fó sai elementu esensiál sira ne’ebé hatudu oinsá sarani dahuluk sira moris iha ksolok. Primeiru: nu’udar Apóstolu sira nia Hahalok dehan, kristaun sira moris komunidade ne’ebé di’ak, sira moris iha fraternidadeno solidariedade, iha ne’ebé la iha ema ida moris mesak eh izoladu… Segundu: kristaun sira halibur hamutuk atu rona Jezús nia istória no rona esplikasaun Eskritura sira-nian. Terseiru: kristaun sira hatudu sira-nia ksolok hodi halibur hamutuk no halo Eukaristia, hodi hanoin Na’i hanesan Nia haruka. Ne’e mak ksolok boot ne’ebé sira iha.

Ksolok kristaun sira-nian mak sai família ida atu rona Sagrada Eskritura no atu selebra Eukaristia. Ne’e mak halo ita sai masin mundu nian no roman mundu nian, Núnsiu hateten. Nia mós fó hanoin kona-ba Papa Francisco nia ezortasaun atu  bá iha kruzamentu sira lurós nian, iha periferia sira atu sai sasin no haklaken ksolok Evanjellu nian.

Molok selebrasaun remata, iha tan diskursu tolu: agradesimentu husi  komisaun organizadora ba ema hotu ne’ebé kolabora iha preparasaun hato’o husi padre Lúcio de Deus; diskursu husi D. Basílio, prezidente Konferénsia Episkopál Timor-Leste nian, hodi enfatiza katak santidade ne’e ba ema hotu ne’ebé simu batizmu. Nia fó hanoin katak Papa na’in rua sai santu la’ós tanba sira Papa, maibé tanba sira moris kompromisu batizmu nian ho modu radikál halo ba Maromak, ba Jezús Kristu. Nune’e ema hotu ne’ebé simu Batizmu bele sai santu. Tuir D. Basílio, selebra kanonizasaun mak “selebrasaun ema nia glória” hodi kaer fali salmu 8, ne’ebé hahí Maromak ne’ebé halo ema aas liu anju sira. Diskursu ikus mak ida Núnsiu Apostóliku nian, nu’udar reprezentante Papa nian, hanoin fali santu João Paulo II nia vizita iha fatin ne’e. Nia hateten katak ne’e mak ba dala uluk nia selebra misa iha fatin ne’e ho lia-tetun, no maski susar atu lee tetun maibé nia dehan katak nia halo ne’e ho fuan tomak. Atu taka nia liafuan, nia halo orasaun ba S. João Paulo II atu tau matan ba Timor-Leste.

Selebrasaun remata ho bensan apostólika la’ós de’it husi Núnsiu maibé hamutuk Bispu na’in tolu dioseze Dili, Baucau no Maliana nian.