Nota Pastoral ba Jubileu Extraordinário Missionário no Trigéssimo anos Visita São João Paulo II

Nota Pastoral ba Jubileu Extraordinário Missionário no  Trigéssimo anos Visita São João Paulo II

NOTA PASTORAL CONFERÊNCIA EPISCOPAL TIMORENSE

Ba Jubileu Extraordinário Missionário no

Trigéssimo anos Visita São João Paulo II, iha Outubro 2019

Jubileu Extraordinário Missão nian

 

1.  Santo Padre Francisco declara ona Jubileu Extraordinário Missão nian ba Fulan Outubro 2019. Declaração ne’e hatalin ho Carta Apostólica Maximum Illud Papa Bento XV nian iha tinan 100 liu ba (30 Novembro 1919) kona ba moris missão iha Cristo nia Kreda. Santo Padre mos convida no fo biban ba Igreja local sira atu celebra Missão ne’e tuir sira nia necessidade no kbiit. Hatán ba convocação chefe Igreja Universal ne’e, ami Bispo sira iha TimorLeste hakarak fo hatene ba povo Católico tomak iha Timor Leste atu Celebra Jubileu Extraordinário ne’e iha fulan tolu nia laran, Agosto, Setembro no Outubro 2019. Hamutuk ho Santo Padre, iha biban ne’e ami hakarak tebesatu povo Maromak nian, liu-liu hirak be simu ona Batismo bele hetan acesso boot liu no barak liu hodi aprende, expressa no sasin sira nia Fiar nu’udarparte housi missão nebé Cristo haruka hala’o; atu nune’e sira bele moris no hamoris sira nia knaar missionária.

 

Kreda moris atu sasin Evangelho

2. Kreda Católica la moris sem knaar haklaken (martyria). Knaar ne’e hahú ho ita Na’i Jesus nia moris, terus-mate no ninia moris-hi’as atu halo mundo tomak hetan duni maksoin. Jesus rasik bolu ita atu hala’o ninia knaar ne’e:“Imi ba mundo tomak, haklaken Lia-maksoin ba criatura hotu-hotu” (Mc 16,15). Cristo nia missão, sai ita nia missão. Ita hola parte tomak iha ninia knaar maksoin.Tamba ne’e mak S.Paulo barani dehan: “Malisan mai ha’u se ha’u la haklaken Evangelho.” (1Cor 9,16).Nune’e,Santa Kreda ihaConcílio Vaticano II, haktuir ihaDeclaração Ad Genteskona ba atividade missionária Kreda nian num.2 katak, “Missão mak natureza Kreda nian”. Consciente ho ne’e, Papa Francisco iha ita nia tempo ohin insiste, “Ha’u lakohi Kreda ida hakmatek (de’it); maibé sim, Kreda ida missionária”. (Set.2016).

3. Amo Papa Bento XV bolu Kreda tomak atu tau atenção ba liafuan Missão Cristo nian ne’e, nebé sai Kreda tomak nia knaar. Ita labele considera knaar missão mai ita an rasik ka ba grupo ida ne’e ka ida nebá nia knaar de’it. Knaar missionário la conhece raça, la conhece cor, la conhece grupo, la conhece bandeira nação ida ne’e ka ida nebá. Cristão hotu be simu ona Batismo simu mos knaar ne’e (Cf. Maximum Illud, n.11). Nune’e, católico ida nebé la sente necessidade atu sasin Evangelho iha ninia moris, la’os católico di’ak (Cf. Papa Francisco, Julho 2018).

4. Nu’udar Instituição nebe hato’o Na’i Jesus Makso’i nia hanorin, Kreda tomak iha obrigação natural atu sasin Cristo nia Evangelho (Ninia hanorin/doutrina, hakarak, no ninia Moris) ba mundo no iha mundo. Nu’udar Instituição Na’i nian, Kreda hatene katak nia nakonu ho rikusoin Lalehan no Rai nian, nakonu ho Kbiit no Hakarak Maromak nian. Falta agora lori sai ba ema hotu Soin be Maromak haraik ona ne’e. Ne’e mak knaar martyria, knaar sasin, knaar missionária Kreda tomak nian.

 

Hotu-hotu halo tuir deit Cristo nia missão

5. Sai sasin ba Evangelho mak knaar missionário nian, knaar be Kreda simu husi ninia Maksoi, Jesus. Kreda mak ita hotu nebé simu ona Batismo santo. No hirak nebé,biar seidauk simu Batismo maibé hakarak tebes simu Batismo ne’e, hodi participa iha prática Povo Maromak nian iha moris católico, no hirak nebé buka halo tuir Na’i nia ukun fuan sira no ninia hakarak sira. Hirak ne’e mos Maromak nia povo. No hirak ne’e mak iha obrigação natural sai sasin Maromak nian iha sira moris.

6. Iha lema Jubileu ne’e hakerek: “Batizado e enviado katak: Hirak nebe simu ona Batismo, Uma Kreda haruka: halao Cristo nia missão iha mundo tomak”. Katak Batismo be ita hetan, lori mos mai ita knaar sasin nian. Ita hala’o knaar nu’udar “enviado”. Ne’e hatudu hanesan Apóstolo sira la iha buat ida atu haklaken, nem kbiit atu fo sai, maibé sira ko’alia no halo nu’udar ida nebé Jesus haruka, nu’udar manu-ain Jesus nian. La iha cristão ida nebé haklaken nia-an rasik maibé hala’o knaar Kreda nian nebé simu husi ninia Na’i, Jesus Maksoi. Jesus rasik mak hun no rohan missão nian, Centro referência missão nian. (Papa Francisco, Julho 2018).

 

Hola consciência atu hafoun-an nudar missionário

7. Santo Padre Francisco hatudu hela dimensão haat atu ita prepara no moris Jubileu Extraórdinário Missão nian iha 2019 ne’e. No ita bele kaer nu’udar ita nia matadalan atividade missionária iha Jubileu ne’e:

  • Hasoru malu ho Jesus be moris iha Kreda liu housi: Eucaristia, Maromak nia Futar-Lia, Oração pessoal no Comunitária;
  • Sasin: santo sira, martyr sira mate tan missão Kreda nian, no fiar nain sira nebé sai sasin Kreda nian iha mundo tomak;
  • Formação: bíblica, catequese, espiritualidade no teologia kona ba missão;
  • Caridade missionária: fo tulun ba sira be halo serviço boot kona ba Evangelização no formação cristã nian iha fatin sira nebe Kreda precisa liu.

8. Dimensão hirak ne’e: oração, reflexão no ação, nebe nudar atividade hotu iha diocese sira durante Jubileu tenke centrado iha Na’i nia Futar-Lia no iha Eucaristia. Sasin ba Maromak Futar-Lia no celebra Eucaristia bele lori ita sai nuudar maun-alin, no muda ita neneik-neneik hodi bele sai comunidade santa no missionária Cristo nian.

9. Iniciativa no atividade hotu animação missionária nian hetan coordenação husi mandato Amo Papa, liu housi (Congregação para a Evangelização dos Povos, katak: Congregação nebe tau matan ba Evangelização iha mundo rai klaran). Maibé Kreda particular sira iha nivel nacional, no mos nivel diocesano sei hala’o knaar hanesan. Congregação nebe tau matan ba Evangelização iha mundo rai klaran, nebé iha ita nia rai hanaran MISSIO ho ninia departamento sira (Propaganda Fidei, Infância Misisonária, S.Pedro Apóstolo no União Missionária). Nu’udar Papa nia knaar, knaar hirak ne’e mos sai nu’udar Bispo sira no Povo católico nia knaar.

10. Tamba ne’e ami bolu atenção atu diocese sira hamosu no hamoris fali Centro Diocesano Missionários (CDM) no Centro movimento missionário iha paróquia sira, Juventude missionária, Labarik missionário, Laboratorio Missionário (katak: Espaço ida nebe atu hanorin kona ba Evangelização hodi hatene MISSIO/POM nia knaar). Além de paróquia sira, iha mos Instituições religiosassira, atu hatudu knaar no Centro Missionário ne’e. Nune’e mos Seminário sira, Institutos, Faculdades Filosofia-Teologia, buka hatama iha curriculo hanorin kona ba atividade missionaria.

11. Kona ba atividade hotu missionação nebé temi ona iha artigo 7, Nota Pastoral ne’e confia primeiro ba direção MISSIO nian atu organiza no prepara mata-dalan, iha colaboração ho agentes missão nian iha diocese ida-idak. Ami fo hatene mos katak diocese ida-idak sei hatudu fatin especial atu bele halo peregrinação no bele hetan Indulgência Plenária.

 

12. Atu manan Indulgência Plenária precisa halo tuir recomendação hirak tuir mai ne’e:

  • Halo peregrinação ba fatin hirak nebe Diocese ida-idak hatudu:

Diocese Dili: Igreja Catedral, Santuário Fatubessi, Nain Feto Ramelau;

Diocese Baucau: Igreja Catedral, Nossa Senhora Aitara, Santuário Fatumaca, Nain Feto Ariana, Santuário Cristo Rei

Diocese Maliana: Igreja Catedral no Igreja Suai

  • Condições atu manan Indulgência:

Confessa iha fatin peregrinação no Eucaristia. Reza Ami Aman, Ave Maria, Gloria e Kredo ba Santo Padre nia intenção.

 

13. Ami hein tebes atu Jubileu Extraordinário Missão nian ne’e sai biban boot graça Maromak nian, nebé tama no hafanu ita hotu nia entusiasmo missionário, hodi halo Evangelho la’os de’it haksumik iha ita nia matenek lor-loron, maibé ita bele fo sai, bele sasin iha fatin hotu ita ba.

Na’in Feto, Inan Virgem, mahon missão Kreda tomak nian hamutuk ho S. Francisco Xavier no Sta.Terezinha do Menino Jesus, padroeiro missão nian harohan mai ita.

Iha ita rain, ita foti ona mahein missão nian S.João Paulo II, Papa missionário nebe visita rai Timor tinan tolu nolu liu ba (10-10-1989), nebe ita sei hanoin data ida ne’e ho celebração boot ida iha loron 30 fulan Outubro 2019 iha Taci Tolu. Husu sarani sira nia participação iha celebração ida ne’e.

Hamutuk ho São João Paulo II ninia oração ita hotu bele sai sasin Evangelho, nu’udar “masin rai nian no naroman mundo nian” (Mt 5,13-16).